Τα μουσεία σήμερα εμφανίζονται σε πολλές μορφές, αλλά ο βασικός τους σκοπός παραμένει η έκθεση, η συλλογή, η διατήρηση και η έρευνα της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Πέρα από τις παραδοσιακές τους λειτουργίες, τα μουσεία βοηθούν τις μελλοντικές γενιές να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν την ιστορία και τον πολιτισμό τους, αλλά και να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη και ενσυναίσθηση.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν πολλά και διαφορετικά μουσεία, που ποικίλουν σε μέγεθος και θεματολογία. Η Αθήνα, συγκεκριμένα, προσφέρει μια πληθώρα επιλογών τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες. Ορισμένα από τα σημαντικότερα μουσεία της πόλης, όπως το Μουσείο Ακρόπολης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), αποτελούν πραγματικά τοπόσημα του πολιτιστικού της τοπίου. Μάλιστα, στο ΕΜΣΤ εγκαινιάστηκε πρόσφατα το τρίτο μέρος ενός κύκλου εκθέσεων αφιερωμένων στο καλλιτεχνικό έργο γυναικών και καλλιτεχνών που αυτοπροσδιορίζονται ως θηλυκότητες, υπό τον τίτλο «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» (What if Women Ruled the World?). Αυτή η έκθεση, εμπνευσμένη από το ομώνυμο έργο της Yael Bartana, αναδεικνύει τη δυναμική και την πρωτοπορία της γυναικείας δημιουργικότητας.
Υπάρχουν επίσης μικρότερα μουσεία, που αν και λιγότερο γνωστά, είναι εξίσου σημαντικά. Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για δωρεάν είσοδο στα μουσεία και συμμετοχή σε εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) καθιέρωσε αυτή τη μέρα το 1977, με στόχο ν' αναδείξει τον ρόλο των μουσείων στην προώθηση της μόρφωσης, της κατανόησης, της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ των λαών. Το φετινό θέμα του εορτασμού είναι «Μουσεία για την Εκπαίδευση και την Ερευνα», υπογραμμίζοντας τη σημασία των μουσείων ως χώρων όπου η εκπαίδευση και η έρευνα συναντώνται με την καινοτομία και την παράδοση. Καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την τέχνη και την ιστορία έως την επιστήμη και την τεχνολογία, τα μουσεία συμβάλλουν ουσιαστικά στην κατανόηση του κόσμου μας. Παράλληλα καθ' όλη τη διάρκεια του Μαΐου, σε όλη την Ελλάδα, θα πραγματοποιηθούν από μουσεία και άλλους πολιτιστικούς φορείς εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες εκδηλώσεις που περιλαμβάνονται σε ειδικό έντυπο, διαθέσιμο ψηφιακά.
Το πρώτο μουσείο στον κόσμο για τη Μαρία Κάλλας
Το πρώτο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο στη Μαρία Κάλλας, τη θρυλική Ελληνίδα σοπράνο του 20ού αιώνα, άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό πριν από μερικούς μήνες. Μέσα από κείμενα, αντικείμενα, βίντεο και σπάνια ηχητικά στιγμιότυπα, οι επισκέπτες μπορούν να ζήσουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία που ξετυλίγει το νήμα της ζωής και της καριέρας της. Από τα πρώτα της βήματα και τα χρόνια στην Ελλάδα, μέχρι τη διεθνή καριέρα της, τους μεγάλους ρόλους που ενσάρκωσε, την κοσμική της ζωή, την προσωπικότητά της και τους ανθρώπους που την περιέβαλαν, το μουσείο αποτυπώνει τη σπουδαία κληρονομιά που άφησε πίσω της. Το μουσείο Μαρία Κάλλας, σε συνεργασία με το ιστορικό Ωδείο Αθηνών, όπου ξεκίνησε να φοιτά η λυρική τραγουδίστρια το 1939, αναλαμβάνουν να προσδώσουν μουσικό, εορταστικό τόνο στη Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Το πρωί, από τις 11:00 μέχρι τις 15:00, στο χώρο εκδηλώσεων του μουσείου, θα παίζουν έργα από τη μελέτη τους μαθητές από τη Σχολή Πιάνου. Το απόγευμα, από τις 17:00 μέχρι τις 20:00 σπουδαστές από τις τάξεις της Μονωδίας θα παρουσιάσουν φωνητικά αποσπάσματα από μεγάλα λυρικά έργα τιμώντας τη μακρινή «συν-σπουδάστρια» τους και υπηρετώντας την τέχνη του τραγουδιού.
Το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη, φέτος, γιορτάζει τα τριάντα χρόνια λειτουργίας του, έχοντας υποδεχτεί περισσότερους από 800.000 επισκέπτες. Από το 1994, το μουσείο, που βρίσκεται κάτω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, προσφέρει μια μοναδική εμπειρία. Η μόνιμη έκθεσή του περιλαμβάνει 50 συλλογές κοσμημάτων και διακοσμητικών αντικειμένων, αντιπροσωπευτικά δείγματα του έργου του Ηλία Λαλαούνη. Οι συλλογές του μουσείου είναι οργανωμένες σε έξι θεματικές ενότητες, εμπνευσμένες από διάφορες θεματικές. Εκτός από τα έργα του Λαλαούνη, στην έκθεση φιλοξενούνται και ιδιωτικές συλλογές, σύγχρονα έργα καλλιτεχνών, καθώς και δωρεές ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας. Τη σημερινή μέρα, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δωρεάν το εργαστήριο από την Αλεξάνδρα Κρίκου, γεμμολόγο και έμπειρη διδάσκουσα στον τομέα της γεμμολογίας και της τέχνης του κοσμήματος. Η Κρίκου μοιράζεται τις γνώσεις και την έρευνά της για τους λίθους και την εξέλιξή τους στο Αιγαίο από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Παράλληλα, ο Γιώργος Σπυρομήλιος, ιδρυτής του IGLcert, ειδικευμένος γεμολόγος – αδαμαντολόγος και εκτιμητής, προσφέρει τις γνώσεις του στην εκτίμηση και πιστοποίηση διαμαντιών και πολύτιμων λίθων, αναγνωριζόμενος ως αυθεντία στον τομέα αυτό στην Ελλάδα.
Θάρρος ή αλήθεια;
Υπάρχει ένα μουσείο στην Αθήνα που λίγοι γνωρίζουν και ακόμα λιγότεροι έχουν επισκεφθεί. Πρόκειται για το Μουσείο Εγκληματολογίας, το οποίο βρίσκεται στην οδό Μικράς Ασίας 75, στο Γουδί, και φιλοξενεί εξαιρετικά ανατριχιαστικά εκθέματα. Οι συλλογές του μουσείου περιλαμβάνουν περισσότερα από χίλια πεντακόσια ιστορικά αντικείμενα, τα οποία καταγράφουν την άσκηση βίας. Η σπουδαιότητα αυτών των συλλογών έγκειται στο γεγονός ότι καθένα από τα αντικείμενα αφηγείται με το δικό του τρόπο μια μοναδική και ιδιαίτερη ιστορία. Επιπλέον, τα αντικείμενα αυτά μπορούν να ταυτιστούν με γεγονότα και πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, ιδίως στην εξέλιξη της Ιατροδικαστικής και της Εγκληματολογίας στην Ελλάδα κατά τον 19ο και 20ό αιώνα.
Από την ίδρυσή του, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας χάραξε μια πρωτοπόρα πορεία, μια νέα προσέγγιση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Ανέπτυξε ενεργό επιστημονική δραστηριότητα για την αντιμετώπιση και ανάσχεση των περιβαλλοντικών απειλών, που πλήττουν τον πλανήτη και για την αποκατάσταση των φυσικών πόρων που συντηρούν τη ζωή. Ταυτόχρονα, διαμόρφωσε μια νέα παιδεία καθολικής αξίας για επανένταξη του ανθρώπου στις λειτουργίες και την οικονομία της φύσης. Οι επισκέπτες μαθαίνουν τις συλλογές και την επιστημονική έρευνα του μουσείου. Τα εργαστήρια Χερσαίας Ζωολογίας, Βοτανικής και Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας είναι ανοιχτά για παιδιά και ενήλικες, ενώ τα εργαστήρια Οικολογίας Εδάφους και Βιοαναλυτικής Χημείας είναι μόνο για ενήλικες. Κάθε εργαστήριο μπορεί να δεχτεί δύο ομάδες των δέκα ατόμων, με την επίσκεψη να διαρκεί είκοσι λεπτά.
Αθλητισμός και αυτοκίνητο
Για τους λάτρεις του αθλητισμού, το Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας αποτελεί μια επίκαιρη επιλογή επίσκεψης. Μέσα από μια πλούσια έκθεση φυσικών, ψηφιακών και διαδραστικών εκθεμάτων, το μουσείο εξιστορεί την πορεία του Ολυμπιακού Κινήματος από την αρχαιότητα έως τις σύγχρονες λαμπερές διοργανώσεις. Ο οργανισμός αξιοποιεί πλήρως τις νέες τεχνολογίες για την παρουσίαση των εκθεμάτων, καθιστώντας την περιήγηση ενδιαφέρουσα, πολυεπίπεδη και ολοκληρωμένη. Διαθέτει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, από βίντεο και animation, μέχρι συνεντεύξεις και γραφιστικές απεικονίσεις. Οι οθόνες προβολής και οι διαδραστικές εφαρμογές εμπλουτίζουν την εμπειρία του επισκέπτη, προσφέροντας μια μοναδική σπίθα που πυροδοτεί το συναίσθημα και την έμπνευση.
Στον Πολυχώρο «Capitol», σε μια έκταση 5.000 τετραγωνικών μέτρων, βρίσκεται το Μουσείο Αυτοκινήτου. Το μουσείο καταλαμβάνει τρεις ολόκληρους ορόφους, προσφέροντας στους επισκέπτες μια ξεχωριστή περιήγηση στην ιστορική εξέλιξη του αυτοκινήτου από την εποχή του Karl Benz έως σήμερα.
Στον κόσμο των παιχνιδιών και της τεχνολογίας
Ενα μουσείο για παιδιά, για όσους αισθάνονται παιδιά και για όσους επιθυμούν να κάνουν ένα «ταξίδι» στην ιστορία των παιχνιδιών. Το Μουσείο Παιχνιδιών, παρακλάδι του μουσείου Μπενάκη, αναδεικνύει την απόλυτη ελευθερία από τα ηλικιακά όρια και τη φαντασία, απευθυνόμενο σε όλες τις ηλικίες. Στις συλλογές του συγκεντρώνονται 20.000 παιχνίδια και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας, προερχόμενα από την ελληνική επικράτεια και την ευρύτερη περιοχή του Ελληνισμού - από την αρχαιότητα έως το 1970 - καθώς και από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ανατολή. Πρόσφατα, προστέθηκε ένας νέος εκθεσιακός χώρος που φιλοξενεί τέσσερα κουκλόσπιτα που δεν έχουν εκτεθεί ξανά.
Το Ελληνικό Μουσείο Πληροφορικής είναι το μοναδικό που υπάρχει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ξεκίνησε τις δραστηριότητές του το 2008 και από το 2012 αποτελεί τον πρώτο επίσημο φορέα στη χώρα μας, το οποίο συγκεντρώνει τη γνώση για την εξέλιξη της πληροφορικής από το 1970 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 σ' έναν ενιαίο χώρο. Αυτό το εγχείρημα βασίζεται σε δωρεές υπολογιστών, λογισμικού και άλλων αντικειμένων πληροφορικής από ιδιώτες, δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, καθώς και από εκπαιδευτικούς και άλλους φορείς. Με περισσότερους από 280 ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πάνω από 5.400 άλλα αντικείμενα, η συλλογή του Ελληνικού Μουσείου Πληροφορικής, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη στην Ελλάδα, προσφέρει ένα μοναδικό ταξίδι στο τεχνολογικό παρελθόν.
Παράλληλα, το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας παρουσιάζει περισσότερες από 400 περίπου εφευρέσεις του αρχαιοελληνικού τεχνολογικού θαύματος. Από το ρομπότ – υπηρέτρια του Φίλωνος μέχρι τον κινηματογράφο του Ηρωνος και από το αυτόματο ωρολόγιο του Κτησιβίου μέχρι τον αναλογικό υπολογιστή των Αντικυθήρων, καλύπτοντας την περίοδο από το 2000 π.Χ. μέχρι το τέλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Σκοπός του μουσείου είναι να φωτίσει αυτήν τη σχετικά άγνωστη πτυχή του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και να δείξει στο κοινό ότι η τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων λίγο πριν το τέλος του αρχαιοελληνικού κόσμου ήταν συγκλονιστικά όμοια με τις απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας.
