Εκλογές στη Γροιλανδία στο περιθώριο των βλέψεων του Τραμπ - Το μέλλον σε περίπτωση ανεξαρτησίας

Στην τελική ευθεία για τις εκλογές βρίσκεται η Γροιλανδία, καθώς την προσεχή Τρίτη (11/3) οι πολίτες του νησιού θα σπεύσουν στις κάλπες, σε μια περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη, αφού έχει τεθεί το θέμα της ανεξαρτησίας από τη Δανία, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει τις προθέσεις του.

Προεκλογική εκστρατεία με την ανεξαρτησία στο επίκεντρο

Η Γροιλανδία είναι αυτοδιοικούμενη και οι απειλές Τραμπ προβλημάτισαν τους κατοίκους της, πολλοί εκ των οποίων δεν θέλουν να είναι ούτε Δανοί, ούτε Αμερικανοί. «Ο Ντόναλντ Τραμπ αναζωπύρωσε κατά κάποιο τρόπο το θέμα της ανεξαρτησίας. Δεν είναι κάτι νέο για τους Γροιλανδούς, αλλά δίνει τώρα ορμή στους πολιτικούς και εκείνους που λαμβάνουν τις αποφάσεις για την επίτευξη κάποιων στόχων, που δεν ήταν διαθέσιμοι τα τελευταία χρόνια», δήλωσε στο Γαλλικό πρακτορείο η πολιτική επιστήμων του Πανεπιστημίου της Γροιλανδίας, Μαρία Άκρεν.

Η ανεξαρτησία της Γροιλανδίας ήταν το κεντρικό θέμα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, μαζί με την Παιδεία, τα κοινωνικά θέματα, τον τουρισμό και την αλιεία, που αποτελεί το 90% των εσόδων από τις εξαγωγές του μεγαλύτερου νησιού του βόρειου ημισφαιρίου. Σημειώνεται ότι στη Γροιλανδία καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών, ενώ οι εκτρώσεις είναι περισσότερες από τις γεννήσεις και το προσδόκιμο ζωής κάτω από τα 70 έτη για τους άνδρες.

Ποιο είναι το διακύβευμα των εκλογών

Το αποτέλεσμα της κάλπης είναι δεδομένο ότι θα φέρει εξελίξεις προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Σε περίπτωση που κερδίσουν τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για την αύξηση της αμερικανικής επιρροής.

Η Γροιλανδία έχει μια περίπλοκη σχέση με τη Δανία, η οποία επιδεινώθηκε από τις πρόσφατες αποκαλύψεις για κακομεταχείριση μερίδας του πληθυσμού της κατά το παρελθόν. Οι τοποθετήσεις του Τραμπ για το νησί θορύβησαν τη Δανία, που έσπευσε να γεφυρώσει το χάσμα με τους Γροιλανδούς.

Οι δημοσκοπήσεις

Όπως δείχνουν τα κατά καιρούς γκάλοπ, οι περισσότεροι Γροιλανδοί τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, ωστόσο φαίνεται να υπάρχει προβληματισμός σε σχέση με το πότε θα πρέπει να γίνει αυτό και κατά πόσο θα επηρεαστεί το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων του νησιού.

Μεγάλο μέρος του πληθυσμού προειδοποιεί ότι οι βιαστικές κινήσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν καταστροφικές συνέπειες, αφού η Γροιλανδία θα «εκτεθεί» στις ορέξεις των ΗΠΑ και του Τραμπ, εφόσον προχωρήσει το θέμα της ανεξαρτησίας. Πάντως, μερικοί Γροιλανδοί πολιτικοί έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να ενισχυθούν οι σχέσεις με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ωστόσο ο πρωθυπουργός Μούτε Έγκεντε ξεκαθάρισε ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση, τονίζοντας ότι μόνο ο λαός μπορεί να αποφασίσει το μέλλον της χώρας.

Η εξήγηση για την επιθυμία του Τραμπ να προσαρτήσει τη Γροιλανδία

Η Γροιλανδία βρίσκεται σε μια νευραλγική θέση, αφού είναι το συντομότερο σημείο μεταξύ της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Αποτελεί το ιδανικότερο σημείο για το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης εισερχόμενων βαλλιστικών πυραύλων. Ασφαλώς, στο επίκεντρο βρίσκεται και ο ορυκτός πλούτος του νησιού, που μπορεί να προσφέρει πολλά στις ΗΠΑ.

Η Ουάσιγκτον έχει εκφράσει ενδιαφέρον για επέκταση της στρατιωτικής παρουσίας στη Γροιλανδία με την ανάπτυξη ραντάρ, τα οποία θα παρατηρούν τα ύδατα μεταξύ του νησιού, της Ισλανδίας και της Βρετανίας, από όπου διέρχονται πολεμικά σκάφη και πυρηνικά υποβρύχια της Ρωσίας.

Το Νούουκ, η πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, είναι πιο κοντά στη Νέα Υόρκη παρά στη Δανία. Διαθέτει πλούσια κοιτάσματα ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η εκμετάλλευσή τους γίνεται με αργούς ρυθμούς. «Η Γροιλανδία διαθέτει μεγάλες ποσότητες σπάνιων γαιών, που θα δώσουν ώθηση στη νέα εποχή της αμερικανικής οικονομίας», τόνισε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.

Πάντως, μέχρι σήμερα η οικονομία της Γροιλανδίας εξαρτάται κυρίως από την αλιεία και τις επιδοτήσεις από τη Δανία. Με αυτόν τον τρόπο καλύπτεται σχεδόν ο μισός προϋπολογισμός της χώρας. Η Κοπεγχάγη αποταμιεύει περίπου 17.500 δολάρια τον χρόνο για κάθε κάτοικο της Γροιλανδίας.

Η αμερικανική παρουσία στη Γροιλανδία

Οι ΗΠΑ έχουν παρουσία στην αεροπορική βάση του Πίτουφικ, στη βορειοδυτική Γροιλανδία. Το 1951 υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Κοπεγχάγης και της Ουάσιγκτον, ώστε αμερικανικές δυνάμεις να μπορούν να κινούνται ελεύθερα στο νησί, στήνοντας βάσεις εφόσον υπάρχει ενημέρωση προς τη Δανία και την τοπική κυβέρνηση της Γροιλανδίας.

Η Δανία αδυνατεί να προστατέψει επαρκώς τη Γροιλανδία, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να δίνει αρκετό «χώρο» στις ΗΠΑ. Σε αυτό, βέβαια, ρόλο παίζει και το ΝΑΤΟ, όπως αναφέρει ο ερευνητής του Κέντρου Στρατιωτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, Κρίστιαν Σέμπι Κρίστενσεν.

Εξάλλου, οι επενδύσεις από πλευράς ΗΠΑ στον τομέα των εξορύξεων είναι περιορισμένες, αφού στη Γροιλανδία δραστηριοποιούνται κυρίως εταιρείες από τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Βρετανία.

Πόσο εφικτή είναι η «αγορά» της Γροιλανδίας από τις ΗΠΑ;

Ο ανώτερος ερευνητής και εμπειρογνώμονας στη Γροιλανδία, Ούλρικ Πραμ Γκαντ, αναφέρει ότι η ιδέα της αγοράς της πρώην αποικίας της Δανίας και υπερπόντιας κτήσης από το 1953 βασίζεται σε μια παρανόηση του Διεθνούς Δικαίου και της αρχής της αυτοδιάθεσης. Σύμφωνα με αυτή, υπάρχει το ελεύθερο στους ανθρώπους να επιλέξουν το δικό τους πολιτικό καθεστώς.

Ο Τραμπ αρνήθηκε να αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικών ή οικονομικών μέσω για να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας. Παρόλα αυτά, ο Τζέι Ντι Βανς απέρριψε τη χρήση στρατιωτικής βίας σε πρόσφατες δηλώσεις που έκανε στο Fox News.

Τι θα φέρει η ανεξαρτησία της Γροιλανδίας

Από το 2009 η Βουλή της Γροιλανδίας μπορεί να επικαλεστεί πρόνοια για την έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ του νησιού και της Δανίας για την πλήρη ανεξαρτησία.

Σε αυτή την περίπτωση, οι κάτοικοι θα κληθούν να αποφασίσουν μέσω δημοψηφίσματος, ενώ απαιτείται και η συγκατάθεση της Βουλής της Κοπεγχάγης. Αν η Γροιλανδία ανεξαρτητοποιηθεί, τότε μπορεί να επιλέξει τη σύνδεσή της με τις ΗΠΑ, χωρίς να γίνει έδαφος της ισχυρότερης χώρας του πλανήτη. Σε αυτή την περίπτωση θα αντικατασταθεί η «σχέση» με τη Δανία και θα υπάρχει αμερικανική υποστήριξη. Αυτό ισχύει στις Νήσους Μάρσαλα, τη Μικρονησία και το Παλάου.

Πάντως, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Γροιλανδοί δεν θέλουν νέο αποικιοκρατικό αφέντη.