Τουρκία: Επίσημο αίτημα Άγκυρας στην ΕΕ για συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι έλαβε επίσημο αίτημα από την Τουρκία και τη Νότια Κορέα για τη συμμετοχή τους στο SAFE, το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ ύψους 150 δισ. ευρώ, που στοχεύει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βάσης. Το αίτημα εξετάζεται, με την Επιτροπή να αναμένεται να υποβάλει σύσταση προς το Συμβούλιο για έναρξη διαπραγματεύσεων.

Ωστόσο, η ένταξη της Τουρκίας συναντά έντονη δυσπιστία. Ελλάδα και Κύπρος έχουν ήδη εκφράσει αντίθεση, επικαλούμενες τις χρόνιες διαφορές με την Άγκυρα, από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο έως τις πρόσφατες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Δικλείδες ασφαλείας και περιορισμοί

Το πρόγραμμα SAFE προβλέπει ότι έως 35% της αξίας των συμβάσεων μπορεί να κατευθύνεται σε ξένους προμηθευτές, ενώ κάθε χώρα εκτός ΕΕ πρέπει να υπογράψει ειδική συμφωνία με τις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο αυτό, οι Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι ισχύουν ισχυροί μηχανισμοί προστασίας.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, το Άρθρο 16 του κανονισμού επιτρέπει τον αποκλεισμό οποιασδήποτε τρίτης χώρας που παραβιάζει τα συμφέροντα ή την ασφάλεια ενός κράτους-μέλους ή της Ένωσης συνολικά. Αν και η αναφορά δεν έγινε ειδικά για την Τουρκία, το μήνυμα προς τους εταίρους ήταν σαφές: υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για να αποτραπεί η κατάχρηση του προγράμματος.

Η γεωπολιτική διάσταση και τα επόμενα βήματα

Η Νότια Κορέα θεωρείται πιο πιθανό να λάβει θετική απάντηση, καθώς έχει αναδειχθεί σε σημαντικό προμηθευτή ευρωπαϊκών στρατών, με κορυφαίο παράδειγμα την Πολωνία που επενδύει σε κορεατικά άρματα και συστήματα πυροβολικού.

Παράλληλα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά, με το Παρίσι να διατηρεί ενστάσεις υπέρ της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Οι πρέσβεις της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν νέο συμβιβασμό αύριο, Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου.

Το SAFE καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προμηθειών – από πυρομαχικά, συστήματα αεράμυνας και κυβερνοάμυνα έως διαστημικές υποδομές και τεχνητή νοημοσύνη. Η συμμετοχή τρίτων χωρών υπόκειται σε αυστηρούς όρους, ιδίως στα πιο προηγμένα οπλικά συστήματα, όπου οι ανάδοχοι πρέπει να διατηρούν τον έλεγχο του σχεδιασμού και της εξέλιξης.

Η τελική απόφαση για την Τουρκία παραμένει αβέβαιη, με το ενδεχόμενο βέτο από Αθήνα και Λευκωσία να αποτελεί κρίσιμο παράγοντα. Αντίθετα, η Σεούλ φαίνεται πως βαδίζει προς μια νέα φάση συνεργασίας με την Ευρώπη στην αμυντική βιομηχανία.