Στην τελική ευθεία για τις Ευρωεκλογές 2024, το ethnos.gr επιχειρεί να γνωρίσει καλύτερα υποψήφιους και υποψήφιες, μέσα από τις ερωτήσεις του. Αυτή την εβδομάδα στο ερωτηματολόγιο απαντούν γυναίκες που δίνουν τη μάχη των Ευρωκλογών.
«Δε θέλω να πιστέψω ότι οι γυναίκες δεν εμπιστεύονται τις γυναίκες»
Βανέσα Αρχοντίδου - ΝΔ
Η Βανέσα Αρχοντίδου είναι επικοινωνιολόγος, μητέρα δύο αγοριών και μια γυναίκα που κυριολεκτικά «πήρε τα βουνά» και ως αλπινίστρια (ορειβάτης υψηλών υψομέτρων) έφτασε την άνοιξη του 2019 – με την πρώτη ελληνική γυναικεία ομάδα – στην κορυφή του κόσμου, το Έβερεστ. Παράλληλα, είναι Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα και με αυτή την ιδιότητα, τον Ιανουάριο του 2022 ολοκλήρωσε με επιτυχία στην Ανταρκτική, την αποστολή Women For Climate: The Antarctica Expedition, με στόχο την ευαισθητοποίηση για την κλιματική αλλαγή.
Ως πτυχιούχος του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακό τίτλο στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εργάστηκε επί σειρά ετών σαν υψηλόβαθμο στέλεχος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας σε πολυεθνικές εταιρείες και πλέον δραστηριοποιείται στον συγκεκριμένο τομέα ως Σύμβουλος. Ωστόσο, η προσωπική της εξέλιξη επηρεάστηκε από την αγάπη της για τη φύση, τον εθελοντισμό, την ορειβασία και τα μακρινά ταξίδια. Το 2004 έγινε μέλος του Αθηναϊκού Ορειβατικού Συλλόγου (Α.Ο.Σ), όπου ολοκλήρωσε τη Σχολή Αναρρίχησης και Χειμερινού Βουνού. Από τότε, στο πλαίσιο της ορειβατικής της δράσης έχει συμμετάσχει σε αποστολές σε ολόκληρο τον κόσμο, αφού με στόχο την επίτευξη του διεθνούς project “7 SUMMITS” έχει ταξιδέψει στις 7 ηπείρους και έχει καταφέρει να ανέβει στις υψηλότερες κορυφές τους. Tο 2022 απέκτησε και την πιστοποίηση του Mountain Leader.
Στα βουνά της Ελλάδας και του κόσμου εδραιώθηκε ο σεβασμός για τη φύση και η ανησυχία της για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Έτσι, τον Ιούλιο του 2020, ίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό “AWomanCanBe.org” που έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση δράσεων ευαισθητοποίησης και προγραμμάτων με σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών σε όλους τους τομείς, αλλά κυρίως με στόχο την ενίσχυση του ρόλου τους στην πράσινη οικονομία, στην αειφόρο ανάπτυξη και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Σημαντικό έργο του οργανισμού είναι επίσης η ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας στον τομέα της Αγροδιατροφής.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Η ποσόστωση για μένα χρειάζεται ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε την αρχή. Από την άλλη πλευρά όμως, με λύπη διαπιστώνω ότι τελικά οι γυναίκες που εκλέγονται, σε σχέση με τις γυναίκες που βάζουν υποψηφιότητα είναι κατά πολύ λιγότερες. Ως άνθρωπος ευαισθητοποιημένος σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη γυναικεία ισότητα, που ασχολούμαι αρκετά χρόνια με αυτό το θέμα, με αφορμή βέβαια και την ίδρυση ενός μη κερδοσκοπικού γυναικείου οργανισμού -του A Woman Can Be που έχω ιδρύσει μαζί με άλλες τέσσερις εξαιρετικές κυρίες και συναδέλφους – έχει διαπιστώσει κι έχω παρατηρήσει την πορεία των ζητημάτων ισότητας κι έχω δει ότι, ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, τις σκανδιναβικές, απόλυτη ισότητα δεν έχει επέλθει. Υπάρχουν αρκετά κομμάτια της ζωής μας τα οποία είναι ακόμα ανδροκρατούμενα. Θα αναφερθώ στην ορειβασία, γιατί ως ορειβάτης το έζησα στο πετσί μου, και γενικά στα υπαίθρια σπορ στα οποία χρειάζεται η γυναίκα να μην είναι στο σπίτι πολλές μέρες. Όπως και στα επαγγέλματα που χρειάζεται η γυναίκα συνήθως να φεύγει και να μην είναι στο σπίτι πολλές μέρες. Γιατί τη γυναίκα την έχουμε συνδέσει κυρίως με την εστία την οικογενειακή. Το δεύτερο που έχω δει τώρα, με αυτή μου την εμπειρία είναι ότι, στην πολιτική, ενώ υπάρχουν πάρα πολλές γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε χαμηλότερες θέσεις ευθύνης, στις υψηλότερες θέσεις ευθύνης, ακόμα υπάρχουν άντρες στην πλειοψηφία.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Το γεγονός ότι βλέπουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε θέσεις ευθύνης γυναίκες, είναι αυτό που πραγματικά ξεχωρίζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διότι, ουσιαστικά, εδώ μιλάμε για τον «φάρο». Και αυτό συμβαίνει και στα θέματα των πολιτικών, δηλαδή η Ευρώπη είναι πάντα εκείνη που δίνει το έναυσμα, και μετέπειτα οι χώρες ακολουθούν. Αλλά, δυστυχώς, ο «φάρος» είναι ένας και, μέχρι να φτάσουμε στο σημείο, όλα τα «πλοία» να μπορέσουν να μπουν στο «λιμάνι», περνάνε πάρα πολλά χρόνια. Πάντως, είναι θετικό το ότι βλέπουμε γυναίκες σε υψηλές θέσεις ευθύνης και η αλλαγή την οποία εγώ παρατηρώ είναι ότι, οι πολιτικές γενικότερα, οι οποίες παίρνονται από οργανισμούς, είτε και από εταιρείες, με γυναίκες που είναι στο «τιμόνι», σε θέσεις ευθύνης, έχουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση. Γενικότερα, προσέχουν περισσότερο θέματα που έχουν να κάνουν με την κοινωνία και με την κοινωνική ευθύνη - είτε την εταιρική κοινωνική ευθύνη, όταν μιλάμε για εταιρείες, είτε γενικότερα την ευθύνη των κρατών να ασχολούνται και να δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα σε κοινωνικά ζητήματα. Για μένα αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία γιατί στο τέλος, μπορεί να θέλουμε να προωθήσουμε την οικονομία μας ή να θέλουμε να έχουμε ανάπτυξη, αλλά αν η ανάπτυξη είναι εις βάρος της κοινωνίας, ουσιαστικά είναι όλα δώρο άδωρο.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού – και για ποιο λόγο;
Θα έλεγα και την Κριστίν Λαγκάρντ που ουσιαστικά, για μένα, ήταν μία γυναίκα η οποία βρέθηκε στο τιμόνι σε δύσκολες εποχές και κατάφερε ουσιαστικά να ανταπεξέλθει με αξιοπρέπεια. Γιατί, ουσιαστικά, στα εύκολα, στις εποχές των παχιών αγελάδων, τα πράγματα ίσως είναι πιο ήρεμα για όλους και εύκολα θα μπορέσει κάποιος να διακριθεί. Αλλά σε δύσκολες εποχές, στις εποχές της κρίσης, φαίνεται η αξία ενός πολιτικού.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Θεωρώ ότι αναγνώρισαν το γεγονός ότι έχω στην ατζέντα μου δύο πάρα πολύ βασικά ζητήματα – προτεραιότητες, για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το πρώτο έχει να κάνει με τη βιώσιμη ανάπτυξη, γιατί είμαι πρέσβειρα του ευρωπαϊκού συμφώνου για το κλίμα. Αλλά να πω και κάτι πολύ σημαντικό: δεν είναι μόνο ότι είμαι πρέσβειρα του ευρωπαϊκού συμφώνου για το κλίμα κι έχω κάποιες ειδικές γνώσεις. Για 20 και πλέον χρόνια έχω εργαστεί ως υψηλόβαθμο στέλεχος σε μεγάλες εταιρείες κι έχω μεγάλη εμπειρία στα θέματα που έχουν να κάνουν, και με την επικοινωνία αλλά και με τη στρατηγική ανάπτυξη. Και αυτή τη στιγμή είμαστε σε ένα σημείο που, στα θέματα της κλιματικής αντιμετώπισης και κρίσης χρειαζόμαστε οργάνωση και μία στρατηγική η οποία θα συνυπολογίζει τις ανάγκες των επιμέρους κρατών και όχι οριζόντιες λύσεις. Οπότε σε αυτή τη μεγάλη ανάγκη που έχει τώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θέσουν τις στρατηγικές, ταίριαξε το βιογραφικό μου, «γάντι». Το δεύτερο κομμάτι είναι ότι ασχολούμαι, το τελευταίο διάστημα, με θέματα που έχουν να κάνουν με την αγροδιατροφή. Αυτός ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής αυτή τη στιγμή είναι, για την Ελλάδα, από τις μεγαλύτερες προτεραιότητες. Είδαμε τα προβλήματα τα οποία έχουν δημιουργηθεί στην κοινή αγροτική πολιτική, στους ανθρώπους που θεωρούν πως προχωράμε κάπως γρήγορα με τις υλοποιήσεις των περιβαλλοντικών ρυθμίσεων. Έχοντας, λοιπόν, αυτή τη μίξη των γνώσεων θεωρώ ότι, ο πρωθυπουργός, έκανε την κίνηση να βάλει έναν άνθρωπο που θα μπορέσει, την επόμενη μέρα που θα εκλεγεί, να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα χωρίς να περάσει χρόνος ώστε να χρειαστεί να τα μάθει ή να ενημερωθεί για τη συγκεκριμένη ατζέντα. Επειδή με ρωτήσατε για την ποσόστωση: πολύ πιθανό να μπήκα και για αυτό. Γιατί θα μπορούσε και ένας άντρας να έχει την ίδια ατζέντα και να αντιμετωπίσει αυτά τα θέματα επάξια. Μπορώ να σας πω ότι δεν είμαι υπέρ της ποσόστωσης εν γένει αλλά θεωρώ ότι, επειδή οι γυναίκες έχουμε ξεκινήσει από άλλη βάση -ακόμα και στην καριέρα μας – κι έχουμε προσπαθήσει δυσανάλογα με τους άντρες, μέχρι να επέλθει η ισότητα, η ποσόστωση θα πρέπει να υπάρχει. Αλλά κοιτώντας το όχι τόσο «συναισθηματικά» -θα έλεγε κανείς- πιστεύω ότι όλοι θα πρέπει να κρινόμαστε ανάλογα με την αξία μας ως άνθρωποι. Μέχρι τότε, όμως, η ποσόστωση βοηθάει τις γυναίκες να αποκτήσουν κίνητρο. Και να βλέπουν άλλες γυναίκες - πρότυπα και να μπορούν ουσιαστικά να λένε ότι «ναι, έχω κι εγώ μία ελπίδα και άρα ας προσπαθήσω».
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5%). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Καταρχήν, στα ψηφοδέλτια, υπάρχουν άνθρωποι -άντρες και γυναίκες- οι οποίοι έχουν κάποιες περγαμηνές. Να πω ότι, κοινωνικά αν το δούμε, οι άνθρωποι που στα ψηφοδέλτια αυτή τη στιγμή, είναι πολιτικοί με εμπειρία, είναι περισσότεροι άντρες. Οι γυναίκες οι οποίες μπαίνουν στα ψηφοδέλτια είναι λίγο πιο άπειρες. Δε θεωρώ, λοιπόν, ότι οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες γιατί δεν θέλουν. Θεωρώ απλά ότι ψηφίζουν την εμπειρία κάποιων ανθρώπων στην πολιτική που την έχουν δει αποδεδειγμένα να υπάρχει, και δεν ξέρουν τις γυναίκες που μπαίνουν στο ψηφοδέλτιο. Θέλω να πω, ότι πιστεύω ότι οι γυναίκες που μπαίνουν στα ψηφοδέλτια δεν έχουν τόση αναγνωρισιμότητα όσο οι άντρες. Ίσως αυτός είναι και ένας λόγος που δεν ψηφίζονται. Δε θέλω να πιστέψω ότι οι γυναίκες δεν εμπιστεύονται τις γυναίκες. Αν συμβαίνει αυτό, θα είναι πάρα πολύ στενάχωρο. Προσωπικά, θα σάς έλεγα ότι η δική μου η σκέψη ήταν, κάθε φορά που γινόταν μία εκλογική διαδικασία, προτιμούσα να ψηφίσω γυναίκες. Όχι ότι δεν ψήφιζα και άντρες που μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά αλλά σίγουρα προσπαθούσα, στην ψήφο μου, κατά βάση να έχω γυναίκες οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρότυπα. Γυναίκες που δεν ήταν απλά αναγνωρίσιμες αλλά είχαν και μία πορεία στο βιογραφικό τους.
«Δυστυχώς οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή πολιτική τείνουν να στρέφονται προς τον νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά»
Ιφιγένεια Μουμτζή – ΣΥΡΙΖΑ
Η Ιφιγένεια Μουμτζή είναι ερευνήτρια. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών και Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ με μεταπτυχιακό στην Πολιτική Θεωρία από το London School of Economics and Political Science. Ερευνήτρια στην καταπολέμηση του διαδικτυακού ρατσισμού, σεξισμού, ομοφοβίας, και διακρίσεων προς αθλητές στα social media. Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νέων. Μέλος του think tank των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ. Μέλος του Δικτύου Ανάλυσης της Ακροδεξιάς (Far Right Analysis Network). Πρέσβειρα της Νέας Γενιάς του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch). Έχει αρθρογραφήσει σε ελληνικό και αγγλόφωνο τύπο για εφημερίδες όπως η Αυγή, η Εφημερίδα των Συντακτών, και το Social Europe.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Η ποσόστωση είναι μια αρχή, ένα θεσμικό κίνητρο για τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών στην πολιτική. Χωρίς την ποσόστωση, θα είχαμε ακόμα λιγότερες γυναίκες! Τι θέλει να κάνει η ποσόστωση; Να ενθαρρύνει τη συμμετοχή γυναικών για να υπάρχει ίση εκπροσώπηση των φύλων. Φυσικά και μόνο που μια γυναίκα βλέπει γυναίκες να συμμετέχουν στα κοινά, στην πολιτική, ενθαρρύνεται και η ίδια να κάνει το ίδιο.
Επί της ουσίας, η ποσόστωση είναι ένα εργαλείο ώστε οι γυναίκες να εκπροσωπούνται ίσα με τους άντρες οργανικά, χωρίς την ανάγκη κανόνων. Επομένως, είναι κρίσιμο οι γυναίκες που βγαίνουμε στην πολιτική, να στηρίζουμε ιδεολογίες και πολιτικές που μάχονται για τα γυναικεία δικαιώματα. Αλλιώς, διαιωνίζουμε και οι ίδιες τα πατριαρχικά στερεότυπα που γεννούν την ανάγκη να έχουμε ποσόστωση. Για παράδειγμα, όταν εν έτει 2024 ακούμε για πατρίς, θρησκεία, οικογένεια και τις δηλώσεις του Υφυπουργού Υγείας κ. Βαρτζόπουλου πως οι γυναικοκτονίες έχουν βιολογική βάση, η ποσόστωση δεν μπορεί να είναι πανάκεια σε τέτοιες πολιτικές δηλώσεις.
Η ουσία είναι να υπερασπιζόμαστε τα γυναικεία δικαιώματα και την έμφυλη ισότητα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, ένας από αυτούς είναι η ποσόστωση.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Σαφώς η γυναικεία εκπροσώπηση σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ είναι ένα ενθαρρυντικό μήνυμα σε όλα τα κράτη μέλη να προωθούν την ίση εκπροσώπηση και δείχνει ένα προοδευτικό πρόσωπο για την ΕΕ που στέκεται με τις γυναίκες.
Μετά όμως, η κάθε γυναίκα που θα βρεθεί σε κορυφαίο αξίωμα κρίνεται από τις πολιτικές της θέσεις αλλά και τη συμπεριφορά της. Για παράδειγμα, η Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου κα. Ρομπέρτα Μετσόλα είναι κατά των αμβλώσεων και μόνο μετά την εκλογή της στο αξίωμα είπε πως θα…σεβαστεί την θέση του ΕΚ πως οι αμβλώσεις είναι ανθρώπινο δικαίωμα.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού - και για ποιο λόγο;
Η σύγχρονη Ευρώπη έχει στιγματιστεί από γυναίκες πολιτικούς προς…αποφυγήν. Σκεφτείτε, Μαργκαρετ Θάτσερ και Τζόρτζια Μελόνι. Δυστυχώς οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή πολιτική τείνουν να στρέφονται προς τον νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά. “Φορώντας” ανδροκρατούμενα στερεότυπα, γίνονται έως και οι σκληρότερες υπέρμαχοι αυτού του συστήματος. Όταν όμως “φοράνε” τα αντρικά στερεότυπα για να αναρριχηθούν ή για να διατηρηθούν στην εξουσία, αδικούν τους εαυτούς τους αλλά θολώνουν και την εικόνα-πρότυπο.
Αυτό το κενό, μου έμαθε να έχω πρότυπο γυναίκες που σπάνε τα στερεότυπα. Με πρώτη την Μαίρη Γουλστονκραφτ, μητέρα του φεμινισμού. Το 1792, πριν καν τη Γαλλική Επανάσταση (στην οποία ήταν παρούσα), τόλμησε να γράψει πως οι γυναίκες είναι εξίσου έξυπνες με τους άντρες, απλώς τους έλειπε η εκπαίδευση. Ήταν η αρχή της διαπίστωσης πως είμαστε ίσες με τους άντρες, επομένως πρέπει να διεκδικούμε τα ίδια δικαιώματα και να έχουμε ίση θέση στην κοινωνία. Χωρίς την Γουλστονκραφτ και τους αγώνες που ενέπνευσε, δεν θα ήμασταν εδώ σήμερα*. Άνοιξε το δρόμο σε πόσες γυναίκες επιστήμονες, επαναστάτριες και πολιτικούς.
Σήμερα, παρότι εκτός της Ευρώπης, θαυμάζω γυναίκες πολιτικούς όπως την Τζασίντα ‘Αρντεν, πρώην Πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας, και Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτεζ, Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών με το Δημοκρατικό Κόμμα. Τόλμησαν να βγούνε μπροστά έχοντας άξονες τη δικαιοσύνη, την ισότητα, και την καλοσύνη ως πολιτική αξία. Η δύναμη τους βασίζεται στο να είναι αυθεντικές, με συμπόνια προς τον συνάνθρωπο, και με ρηξικέλευθες πολιτικές θέσεις. Έσπασαν, με τον τρόπο τους, πολλά στερεότυπα. Έτσι και εγώ, θα ήθελα να σπάσω τα στερεότυπα απλώς με το να είμαι ο εαυτός μου και να εμπνεύσω την επόμενη γενιά γυναικών πολιτικών να κάνουν το ίδιο.
*Όπως και η κόρη της, Μαίρη Σέλλευ, συγγραφέας του Φρανκενστάιν.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ με πρόταση του Προέδρου Στέφανου Κασσελάκη έκανε προκριματικές εκλογές για την ανάδειξη υποψήφιων Ευρωβουλευτών/ιών.Και είναι το μόνο κόμμα που εφάρμοσε αυτήν την διαδικασία επιλογης υπ.ευρωβουλευτών. Εφόσον λοιπόν με εξέλεξαν η βάση και οι φίλοι του κόμματος, μπορώ με σιγουριά να πω ότι δεν καλύπτω καμία ανάγκη ποσόστωσης. Και φαντάζομαι αναγνώρισαν σε μένα πολλά θετικά ώστε να με υπερψηφίσουν.
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5% ). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Η ισότητα στο χαρτί, πόσο μάλλον σε ψηφοδέλτια, δυστυχώς δεν μεταφράζεται σε ισότητα στην πράξη. Η χαμηλή εκπροσώπηση γυναικών στη Βουλή είναι μια ακόμη απόρροια των έμφυλων ανισοτήτων στην Ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς, όταν έχουμε ανισότητες στην κοινωνία να δεν μπορεί να περιμένουμε ισότητα στη βουλή, έστω και αριθμητική.
Από τη μία, οι γυναίκες, για να ψηφίζουν γυναίκες, πρέπει να ακούσουν έναν πολιτικό λόγο που μιλά στην καρδιά των βιωμάτων και προβλημάτων τους, προτείνοντας λύσεις που βάζουν μπροστά την έμφυλη ισότητα. Από την άλλη όμως, για να ‘’επιβιώσει’’ μια γυναίκα πολιτικός σε μια ανδροκρατούμενη πολιτική αρένα, συνήθως ατονεί κομμάτια της ταυτότητας της ως γυναίκα. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό γίνεται σε βαθμό όπως της Λεπέν και της Μελόνι που στηρίζοντας την ακροδεξιά στρέφονται ενάντια του ίδιου του φύλου τους! Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες, το πρόβλημα επιτείνεται γιατί ακόμα και αρκετές γυναίκες που εκλέγονται ή καταλαμβάνουν αξιώματα ξεχνάνε να υπερασπιστούν τα γυναικεία δικαιώματα, μερικές φορές απεμπολούν ακόμα και τα προσωπικά τους γυναικεία δικαιώματα. Οι γυναίκες που βγαίνουμε μπροστά, οφείλουμε να στηρίζουμε πολιτικές που θα προστατεύσουν την επόμενη γενιά πολιτικών από όσα βιώνουμε οι ίδιες.
«Η ορατότητα των γυναικών υποψηφίων είναι σημαντικά χαμηλότερη συγκριτικά με τους άνδρες»
Μαριζέτα Αντωνοπούλου - ΠΑΣΟΚ
H Μαριζέτα Αντωνοπούλου είναι διδάσκουσα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ, στο αντικείμενο «Οικονομική και Κοινωνική Πολιτική στην Σύγχρονη Ελλάδα». Απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Πτυχίο με διακρίσεις στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Μεταπτυχιακές σπουδές στο Tu?bingen της Γερμανίας με ειδίκευση τις Εμφύλιες Συγκρούσεις. Μεταπτυχιακό στο Τμήμα Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με ειδίκευση στη Νεοελληνική Κοινωνία. Διδάκτορας Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής, με ομόφωνο άριστα. Μεταδιδακτορική έρευνα για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας στην Νότια Ευρώπη. Η ερευνητική της δουλειά έχει παρουσιασθεί σε άρθρα και συνέδρια με κριτές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Παράλληλα εργάστηκε σε πολυεθνικές εταιρείες ως σύμβουλος μάρκετινγκ και υπεύθυνη ποιότητας από το 2012 έως και το 2022. Το διάστημα 2018–2019 απασχολήθηκε ως επιστημονικό προσωπικό της Υπουργού Εργασίας. Συν-συντονίστρια της Ομάδας «Future of Work» του Friedrich Ebert Stiftung στην Ελλάδα. Μέλος της ευρύτερης Αριστεράς από την εφηβική της ηλικία, με σταθερή και διαρκή παρουσία σε τοπικό και εργασιακό επίπεδο. Αναπληρώτρια γραμματέας του τομέα εργασίας του ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ. Μέλος Συντονιστικής Επιτροπής της Ανανεωτικής Αριστεράς. Μητέρα δύο μικρών κοριτσιών.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Οι ποσοστώσεις στη συμμετοχή των γυναικών στα ψηφοδέλτια των κομμάτων, είτε αφορούν τις εθνικές, αυτοδιοικητικές και ευρωπαϊκές εκλογές, είτε τα κομματικά όργανα, προέκυψαν ως ένα θεσμικό μέτρο θετικής δράσης, με στόχο να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική. Μπορεί κανείς να διαγνώσει καλές προθέσεις, εντούτοις η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι τα εμπόδια εισόδου των γυναικών στην πολιτική, αλλά και σε θέσεις ευθύνης, δεν έχουν αμβλυνθεί. Για παράδειγμα, είναι κανόνας τα πάνελ των τηλεοπτικών εκπομπών να είναι ως επί το πλείστων ανδροκρατούμενα, χωρίς να τηρείται ο κανόνας της ίσης εκπροσώπησης. Επιπρόσθετα, η κάλυψη των ΜΜΕ ως προς τις γυναίκες πολιτικούς δυστυχώς αναπαράγει έμφυλα στερεότυπα, τόσο ως προς τη θεματολογία, όσο και ως προς την προβολή περισσότερο της προσωπικής ζωής συγκριτικά με τις πολιτικές θέσεις. Επομένως πολλά πρέπει να γίνουν προς την εμπέδωση της εμπέδωσης της πολιτικής και της χειραφέτησης της γυναίκας, από κάθε λογική που προβάλλει τον πατερναλισμό και τον σεξισμό, μέσω της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και όχι μόνο με θεσμικά πυροτεχνήματα.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Το ότι γυναίκες καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης εξ αντικειμένου είναι προς τη θετική κατεύθυνση, ωστόσο δεν αρκεί. Για να το θέσω διαφορετικά, η κατοχή θέσης ευθύνης από μία γυναίκα δεν συνεπάγεται αυτόματα και την υιοθέτηση και την προώθηση προοδευτικής ατζέντας, πολλές φορές δε τα παραδείγματα συντείνουν προς το αντίθετο. Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι εξ ορισμού η αύξηση της γυναικείας εκπροσώπησης αποτελεί σημαντικό βήμα εκδημοκρατισμού των πολιτικών συστημάτων, εντούτοις ως κοινωνικός επιστήμονας σας διαβεβαιώ ότι τα εν λόγω ευρήματα, και διαφορετική ανάγνωση έχουν και ανατρέπονται εύκολα στην πράξη. Θυμάμαι για παράδειγμα το περίφημο «sofagate» κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντεν Λάιεν στη Τουρκία τον Απρίλιο του 2021, όπου ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν, αλλά και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σαρλ Μισελ έκατσαν στις θέσεις του, χωρίς να παραχωρήσουν μία αντίστοιχη στην γυναίκα πρόεδρο της Επιτροπής. Είναι αμφίβολο αν ποτέ ο προκάτοχός Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ δεν θα έβρισκε αντίστοιχα θέση να κάτσει. Κάτι αντίστοιχο μου συνέβη και στις περιοδείες μου, όταν το manspanel με αγνόησε επιδεικτικά, έκατσα και εγω για λίγα λεπτά στην θέση της αόρατης γυναίκας. Δεν αρκεί το συμβολικό σπάσιμο της «γυάλινης οροφής», οι καθημερινές γυναίκες και δη οι μητέρες αποκλείονται εξ ορισμού από την κεντρική πολιτική σκηνή, και όσες επιβιώνουν έχουν ένα πλατύ δίκτυο στήριξης ή αποτελούν οι ίδιες μέρος της αναπαραγωγής του πολιτικού συστήματος. Η αλλαγή κουλτούρας, είναι μια πολυπαραγοντική και επίπονη διαδικασία.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού - και για ποιο λόγο;
Θα μου επιτρέψετε να σας απαντήσω με ένα εμβληματικό παράδειγμα ηγεσίας από την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Αναφέρομαι στο πρώην μέλος του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, η οποία για πάνω από 25 χρόνια έδωσε μεγάλες μάχες για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις ΗΠΑ και την κατοχύρωση της έμφυλης ισότητας, σπάζοντας τη «γυάλινη οροφή» του ανδροκρατούμενου Ανώτατου Δικαστηρίου. Η όλη πορεία και διαδρομή της αποτελεί για μένα πρότυπο διότι η Γκίνσμπεργκ παρά τις αντιξόοτητες που συνάντησε, δεν υποχώρησε ποτέ από τις αξίες της για μία ανοιχτή, συμπεριληπτική και δίκαιη κοινωνία, ακόμη και ενώπιον του Τραμπ και των κινδύνων που συνεπάγονταν την εκλογή στις προεδρικές εκλογές του 2016. Η Γκίνσμπεργκ αποτελεί διαρκή πηγή έμπνευσης δημόσιου ήθους, αξιοπρέπειας και σεβασμού για κάθε γυναίκα που θέλει να έχει λόγο στα κοινά.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Δεν ασπάζομαι την άποψη ότι τα ψηφοδέλτια πρέπει να συμπληρώνονται με γυναίκες προκειμένου να συμπληρωθεί ο κατά το νόμο ελάχιστος αριθμός. Είμαι ενεργό μέλος της κοινωνίας των πολιτών και των κινημάτων, ενώ η επαγγελματική μου δραστηριότητα είναι στο ελληνικό πανεπιστήμιο, ως διδάσκουσα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχω διανύσει μακρά πορεία στον ακαδημαϊκό χώρο, με σειρά επιστημονικών δημοσιεύσεων και σε πολιτικό επίπεδο προέρχομαι από τον χώρο της Αριστεράς και στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ έχω τη τιμή να εκπροσωπώ την Ανανεωτική Αριστερά, ενώ ήδη από το 2022 έχω αναλάβει Αναπληρώτρια Τομεάρχης Εργασίας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Αυτό που εκφράζω με την υποψηφιότητά μου είναι η διεύρυνση του ΠΑΣΟΚ προς την Αριστερά, όπως ξεκίνησε επί ημερών της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, η οποία πιστεύω ότι πρέπει να συνεχιστεί και μετά τις εκλογές, ώστε να δημιουργηθεί μία πληθυντική κεντροαριστερή παράταξη που θα εκφράζει τις αγωνίες και τις προσδοκίες του προοδευτικού κόσμου.
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5%). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Αν διαβάσει κανείς τα επίσημα στοιχεία από την ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων θα διαπιστώσει ότι το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών στα έδρανα της Βουλής κινείται περίξ του 20%, πότε ελαφρά χαμηλότερα, πότε ελαφρά υψηλότερα. Αυτή η κατάσταση δείχνει να έχει παγιωθεί και η κυριότερη αιτία είναι ότι οι γυναίκες δυσκολεύονται, σε αντίθεση με τους άνδρες συνυποψηφίους, να έχουν πρόσβαση όχι μόνο στα ΜΜΕ, αλλά και στους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για την πραγματοποίηση μίας προεκλογικής καμπάνιας, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι αρκετά δαπανηρή. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιου είδους ανταγωνισμός μεταξύ γυναικών που συνεπάγεται την μη υπερψήφισή τους. Πιστεύω όμως ότι η ορατότητα των γυναικών υποψηφίων είναι σημαντικά χαμηλότερη συγκριτικά με τους άνδρες, ενώ η θεματολογία που αναδεικνύεται πολλές φορές οδηγεί στο λάθος συμπέρασμα ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να διαχειριστούν κρίσεις ή να είναι αποτελεσματικές σε θέματα που εσφαλμένα λογίζονται ως «ανδρικά», όπως είναι τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, της άμυνας, της πολιτικής προστασίας.
«Τα αντιλαϊκά “έργα και ημέρες” της ΕΕ έχουν την υπογραφή τόσο γυναικών, όσο και ανδρών σε κορυφαίες θέσεις»
Πόπη Μπούτα - ΚΚΕ
Επισκέπτρια Υγείας, Πρόεδρος Δ.Σ. εργαζομένων Κέντρου Υγείας Νομού Καρδίτσας, δημοτική σύμβουλος Καρδίτσας.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Για το ΚΚΕ πρέπει να είναι δεδομένη η ισότιμη συμμετοχή των εργαζόμενων, άνεργων, νέων γυναικών στην κοινωνική ζωή και δράση, στην πολιτική, χωρίς να εξαρτάται από ποσοστώσεις. Εξάλλου, τόσο η ΝΔ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και τα άλλα αστικά κόμματα, ενδιαφέρονται να συμμετέχουν γυναίκες στα ψηφοδέλτιά τους για τις Ευρωεκλογές για να έχει “άρωμα γυναίκας” η πολιτική της ΕΕ των μονοπωλίων, που είναι “φυλακή” για τις γυναίκες της εργατικής, λαϊκής πλειοψηφίας. Μόνο το ΚΚΕ παλεύει για την ανάδειξη μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων, άνεργων γυναικών κυρίως στα όργανα του εργατικού, λαϊκού κινήματος, αλλά και στη Βουλή, στην Ευρωβουλή. Η ενίσχυση του ΚΚΕ μπορεί να στείλει μήνυμα καταδίκης της ΕΕ της εκμετάλλευσης, της βίας, της γυναικείας ανισοτιμίας.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Τα αντιλαϊκά “έργα και ημέρες” της ΕΕ, όπως και διαχρονικά των κυβερνήσεων, έχουν την υπογραφή τόσο των γυναικών, όσο και των ανδρών που βρίσκονται σε κορυφαίες θέσεις. Για παράδειγμα, καμία ευαισθησία δεν έχει δείξει η κ. Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τις γυναίκες Παλαιστίνιες που βιώνουν την γενοκτονία από το κατοχικό κράτος του Ισραήλ, με τις πλάτες ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Κριτήριο για την πολιτική τους στάση δεν είναι οι ανάγκες των εργαζομένων, των λαών της Ευρώπης, αλλά τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Αυτή η πολιτική βάζει τη σφραγίδα της την σύγχρονη εργασιακή ζούγκλα σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Στην πραγματικότητα καλούν τις γυναίκες να συμφιλιωθούν με τη δουλειά και ωράρια - λάστιχο, χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας και μέτρα προστασίας του γυναικείου οργανισμού, της μητρότητας.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού - και για ποιο λόγο;
Αν εννοείτε γυναίκες σε ηγετικές θέσεις των θεσμών της ΕΕ, προφανώς και όχι. Έχουμε ως πρότυπο τις γυναίκες - μαχήτριες της ζωής στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης που παλεύουν καθημερινά για να πάρουμε “οξυγόνο” αγωνιστικής αισιοδοξίας μέσα στη σύγχρονη καπιταλιστική βαρβαρότητα που μας “πνίγει”, μας γεμίζει ανασφάλεια για το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας. Έχουμε ως πρότυπο τις γυναίκες που συμμετείχαν στα μπλόκα των αγροτών ενάντια στην ΚΑΠ της ΕΕ, στις πολύμηνες φοιτητικές κινητοποιήσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, στις γυναίκες που κράτησαν άσβεστο το σύνθημα “Ή τα κέρδη τους ή οι ζωές μας” με τη συμμετοχή τους στις κινητοποιήσεις στη Θεσσαλία και σε όλη την Ελλάδα για να μην συγκαλυφθεί το προδιαγεγραμμένο έγκλημα στα Τέμπη.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Χωρίζει άβυσσος η επιλογή των υποψήφιων ευρωβουλευτών του ΚΚΕ σε σχέση με τα άλλα κόμματα. Οι υποψήφιες κι οι υποψήφιοι του ΚΚΕ δεν είναι αναγνωρίσιμοι από το lifestyle, όπως αυτές κι αυτοί που επιλέχθηκαν με όρους δημοφιλίας από τα άλλα κόμματα. Είναι αναγνωρίσιμες και αναγνωρίσιμοι από τη συμμετοχή τους στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα, στις αγροτικές κινητοποιήσεις, στις μάχες ενάντια στους πλειστηριασμούς των λαϊκών κατοικιών. Οι υποψήφιες του ΚΚΕ ξεχωρίζουν για τη συμμετοχή τους στο ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα, διεκδικώντας μέτρα ολόπλευρης προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία. Είναι αναγνωρίσιμες από τη συμμετοχή τους σε μεγάλους αγώνες για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν υγεία, χωρίς επιχειρηματική δραστηριότητα, ενάντια στα επί πληρωμή απογευματινά χειρουργεία, στην υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση των Νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας, όπου εργάζομαι κι εγώ. Το ευρωψηφοδέλτιο του ΚΚΕ εκφράζει τη γνήσια εργατική - λαϊκή αντιπολίτευση, για να έχουν στήριγμα οι εργαζόμενοι, ο λαός κι η νεολαία, στο ευρωκοινοβούλιο και στο δρόμο του αγώνα.
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5%). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Δε συμφωνούμε με την εκτίμησή σας με βάση την πείρα που έχουμε. Το κύριο βέβαια για εμάς είναι η στήριξη του ευρωψηφοδελτίου του ΚΚΕ και να αποδυναμωθούν τα κόμματα που “ξεπλένουν” την ΕΕ των μονοπωλίων και την αντιλαϊκή της πολιτική σε βάρος των γυναικών, την οποία υλοποιούν όλες οι κυβερνήσεις, μονοκομματικές ή συμμαχίας από φιλελεύθερα, σοσιαλδημοκρατικά, ακροδεξιά κόμματα. Με δυνατό ΚΚΕ σπάμε τα δεσμά της ΕΕ, ενισχύουμε τη φωνή των εργαζομένων, του λαού, τόσο εκεί που παίρνονται οι αντιλαϊκές αποφάσεις, όσο και εκεί που ανατρέπονται, στο δρόμο του αγώνα για να σπάσει ο “φαύλος κύκλος” της εκμετάλλευσης, της βίας, της γυναικείας ανισοτιμίας.
«Οι πατριαρχικές δομές ενυπάρχουν σε κάποιο βαθμό ακόμη και σ’ εμάς που αυτοπροσδιοριζόμαστε ως φεμινίστριες»
Έφη Γιαννοπούλου - Νέα Αριστερά
Η Εφη Γιαννοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Θήβα Βοιωτίας. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με τίτλο «Φύλο, κοινωνία, πολιτική». Εργάζεται ως μεταφράστρια και επιμελήτρια εκδόσεων. Μεταφράζει, από τα γαλλικά, τα ισπανικά και τα αγγλικά, πεζογραφία, θέατρο και κείμενα από το πεδίο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Εχει συνεργαστεί με δημόσιους και ιδιωτικούς πολιτιστικούς οργανισμούς (ΕΜΣΤ, Μέγαρο Μουσικής, Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ, Μπιενάλε της Αθήνας κ.ά.). Αρθρογραφεί πάνω σε θέματα που αφορούν κυρίως κριτική βιβλίου, πολιτισμική κριτική και ζητήματα φύλου σε εφημερίδες, περιοδικά και σάιτ.
Την περίοδο 2019-2023 εξελέγη δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με την παράταξη Ανοιχτή Πόλη, διατέλεσε μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας και του ΔΣ δημοτικών οργανισμών (Τεχνόπολη, ΔΑΕΜ, ΕΑΤΑ). Ηταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (2016-2019). Ασχολείται ενεργά με την πολιτική από το 2007, αρχικά ως ανένταχτη αριστερή και στη συνέχεια ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ (2012-2023) και σήμερα ως μέλος της Νέας Αριστεράς.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Η ποσόστωση είναι ένα εργαλείο για την ορατότητα και τη συμμετοχή των γυναικών εντός του πολιτικού πεδίου. Είναι από αυτά τα εργαλεία, ωστόσο, που τα χρησιμοποιείς με στόχο κάποια στιγμή να καταστούν άχρηστα, να μην έχουν λόγο ύπαρξης. Σήμερα, και ας το δούμε θετικά, αρκετά κόμματα προβάλλουν τη συμμετοχή των γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους ως τεκμήριο προοδευτικότητας. Κάποια, μεταξύ αυτών και η Νέα Αριστερά, υπερβαίνουν την επιβεβλημένη ποσόστωση του 40%. Υπάρχει ωστόσο ο κίνδυνος να εγκλωβιστεί κανείς, να πιστέψεις πως αυτό αρκεί. Στην πραγματικότητα, χρειάζεσαι πολύ περισσότερα εργαλεία για να δημιουργήσεις χώρο για τις γυναίκες στην πολιτική, πραγματική ενδυνάμωση για γυναίκες και θηλυκότητες ώστε να μην νιώθουν, ούτε να θεωρούνται διακοσμητικές στα ψηφοδέλτια, αλλαγή νοοτροπίας για όλους, όλες, όλα. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η ποσόστωση παραπέμπει σε εκλογή, π.χ. στα εσωτερικά όργανα ενός κόμματος, και πάλι δεν αρκεί, απαιτεί πολύ περισσότερη δουλειά η ισότητα.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Η αλήθεια είναι πως τα ζητήματα ισότητας των φύλων απασχολούν πολύ την ΕΕ, οπότε ίσως και σε αυτή τη βάση να βλέπουμε ξαφνικά τόσες πολλές γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στα ευρωπαϊκά όργανα. Βέβαια, ας μην ξεχνάμε πως όλες αυτές οι γυναίκες προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, δηλαδή από την ευρωπαϊκή δεξιά. Γιατί λοιπόν να περιμένουμε κάτι διαφορετικό; Δεν αρκεί το φύλο για να έχουμε μια διαφορετική πολιτική, δεν μπορούμε έτσι κι αλλιώς να μιλάμε για «γυναίκα» αλλά για «γυναίκες» σε πληθυντικό αριθμό, γι’ αυτό που στη φεμινιστική διάλεκτο αποκαλούμε διαθεματικότητα, δηλαδή τις πολλαπλές ταυτότητες κάθε υποκειμένου. Από την άλλη, καμία γυναίκα δεν μπορεί να κάνει κάτι διαφορετικό όταν οι δομές τόσο των κομμάτων, όσο και των ίδιων των θεσμών και των οργάνων είναι δομημένες σε πατριαρχική βάση. Άρα τα περιθώρια είναι κάπως δεδομένα. Από την άλλη, εγώ θα πω ότι υπάρχει κάτι θετικό στην παρουσία γυναικών στα ανώτατα αξιώματα, ακόμα κι όταν εκείνες δεν τα τιμούν ή δεν φέρουν κάτι διαφορετικό στην άσκηση της πολιτικής. Δεν είναι λίγο το ότι καταρρίπτεται το στερεότυπο που θεωρεί ότι οι γυναίκες δεν είναι γι’ αυτά τα πράγματα, ότι η πολιτική, η άσκηση εξουσίας, είναι κάτι προορισμένο μόνο για άντρες.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού – και για ποιο λόγο;
Δεν έχω πρότυπα, γενικά μιλώντας και σε κανένα πεδίο απ’ αυτά στα οποία μετέχω, ούτε άντρες, ούτε γυναίκες. Θαυμάζω ανθρώπους και αναγνωρίζω ποιότητες και διαδρομές προφανώς, αλλά ποτέ δεν μπήκα στη λογική του προτύπου, ούτε όταν ήμουν πολύ νέα. Όμως θα αναφερθώ σε δύο γυναίκες πολιτικούς που βρίσκω τη διαδρομή τους πολύ ενδιαφέρουσα και άξια θαυμασμού. Για κάποιο λόγο προέρχονται και οι δύο από την Ισπανία, κάτι που εξηγείται τόσο πολιτικά, όσο και από τη δική μου σχέση με τον κόσμο της Ιβηρικής χερσονήσου. Η μία είναι η Άντα Κολάου, πρώτη γυναίκα δήμαρχος στη Βαρκελώνη, πρώην πια, και αυτό που με συγκινεί πολύ είναι η ακτιβιστική διαδρομή της, η δημιουργία ενός κινήματος από τα κάτω και η παραμονή της στο πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης, που κι εγώ θεωρώ σημαντικό. Επίσης, οι προτεραιότητες που έβαλε στις δύο θητείες της: στεγαστικό ζήτημα και πλειστηριασμοί, υπερτουρισμός και αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, πολιτισμός. Η δεύτερη είναι η Γιολάντα Ντίας, ιδρύτρια και γενική συντονίστρια του Sumar, μιας σχετικά νέας πολιτικής πλατφόρμας στην Ισπανία, με σημαντική παρουσία γυναικών. Προερχόμενη από το κομμουνιστικό κόμμα, η Ντίας, εξαιρετική υπουργός Εργασίας από το 2020 μέχρι σήμερα και από το 2021 αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης, πήρε την πρωτοβουλία της δημιουργίας του Sumar, σε μια κρίσιμη στιγμή για την ισπανική αριστερά, και δημιούργησε ένα ευρύ μέτωπο αριστερών δυνάμεων. Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί αυτή της η πρωτοβουλία, αλλά θαυμάζω και στις δύο το γεγονός ότι είχαν το θάρρος να μπουν μπροστά και να φτιάξουν κάτι νέο, πιο συμμετοχικό, έξω από παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς, λιγότερο ιεραρχικό, επίσης μου φαίνεται πως βλέπω εδώ μια «γυναικεία» αντίληψη για την πολιτική, μια «διαφορά», και θα πω τέλος ότι μου αρέσει πολύ το στυλ και των δύο – και δεν είναι λίγο κι αυτό.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Συμμετέχω σε ένα ψηφοδέλτιο, αυτό της Νέας Αριστεράς, μαζί με άλλους 41 πολύ αξιόλογους συντρόφους και συντρόφισσες, εκ των οποίων οι 20 είναι γυναίκες. Η ποσόστωση 50-50 ήταν για μας εξαρχής δεδομένη και υπερβαίνει την υποχρεωτική του 40% γυναικών υποψηφίων. Άρα οι προτάσεις έγιναν εκ προοιμίου και σε αυτή τη βάση και στράφηκαν σε πρόσωπα που κάτι είχαν να συνεισφέρουν στο ψηφοδέλτιο τόσο με τις προσωπικές τους ικανότητες, τις γνώσεις και τα ενδιαφέροντά τους, όσο και μέσω των χώρων που εκπροσωπούν (κοινωνικών, επιστημονικών, ακτιβιστικών, συνδικαλιστικών). Αν πρέπει να κάνω την ακτινογραφία της δικής μου επιλογής, θεωρώ ότι τα πράγματα που έπαιξαν ρόλο περισσότερο ίσως από το φύλο, είναι η ενεργός δράση μου εντός της πολιτικής συλλογικότητας, αλλά και η σχέση μου με κάποια πεδία, όπως του πολιτισμού, του φεμινισμού και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό παραπέμπει σε κάποιες κοινωνικές αναφορές, αλλά και στη δυνατότητα που έχω να ανοίξω συγκεκριμένες θεματικές στον δημόσιο λόγο, να μιλήσω για κάποια ζητήματα που θεωρώ σημαντικά στο πλαίσιο της υποψηφιότητάς μου.
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5%). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Με μια έννοια νομίζω πως έχω ήδη απαντήσει σε αυτή την ερώτηση, αλλά θα το πάω λίγο παραπέρα. Η πατριαρχική δόμηση της κοινωνίας δεν είναι κάτι που χωρίζει τους άνδρες και τις γυναίκες, που οι μεν το επιβάλλουν και οι δε το αντιπαλεύουν. Οι πατριαρχικές δομές ενυπάρχουν σε κάποιο βαθμό σε όλους κι όλες, ακόμη και σ’ εμάς τις γυναίκες που αυτοπροσδιοριζόμαστε ως φεμινίστριες. Είναι ένας κώδικας που κι εμείς που επιδιώκουμε να τον σπάσουμε, πρέπει να είμαστε σε διαρκή εγρήγορση για να μην τον αναπαράγουμε. Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, οι πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ αποκάλυψαν, για μένα τουλάχιστον, έναν εσωτερικευμένο μισογυνισμό που άγγιξε ακραία όρια. Θα έλεγα πως ο σεξισμός και οι επιθέσεις που δέχτηκε το διάστημα εκείνο η Έφη Αχτσιόγλου προέρχονταν σε μεγαλύτερο βαθμό από γυναίκες και εκεί είχαν και τη μεγαλύτερη ένταση, αυτή την εντύπωση έχω τουλάχιστον από τα κοινωνικά δίκτυα. Τη νύχτα της νίκης του κ. Κασσελάκη κάποιος έγραψε ότι στην Ελλάδα πιο εύκολα γίνεται αρχηγός κόμματος ένας γκέι άντρας (αρρενωπός και ομοκανονικός εν προκειμένω, έχει σημασία) παρά μια γυναίκα. Μάλλον είχε δίκιο. Ωστόσο νομίζω ότι κάτι αλλάζει έστω και δειλά, πολλοί άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, δηλώνουν, τουλάχιστον στον δημόσιο λόγο, την προτίμησή τους σε γυναίκες υποψήφιες. Ακόμη αυτό δεν αποτυπώνεται στα αποτελέσματα, αλλά πιστεύω πως θα φανεί σιγά και εκεί.
«Γυναίκες στην πολιτική υπάρχουν, αλλά αγρότες, τεχνίτες, άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα, δεν έχουμε δει να εκλέγονται ή να συμμετέχουν σε πολλά ψηφοδέλτια»
Θάλεια Παντούλα - ΚΟΣΜΟΣ
Η Θάλεια Παντούλα γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1989 όπου και έως σήμερα ζει με την οικογένειά της. Έχοντας καταγωγή από δύο χωριά της Ηπείρου, το Πολύδωρο Ζίτσας και το Δεμάτι Ζαγορίου, όπου πέρασε μεγάλο χρόνο της παιδικής και ενήλικης ζωής της, ανέπτυξε από πολύ μικρή την αγάπη της για την φύση και τα βουνά. Για τον λόγο αυτό αποτελεί ιδρυτικό μέλος και εργάζεται σε Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, η οποία έχει ως σκοπό της την ενίσχυση της αποκέντρωσης και τη στήριξη των ορεινών κοινοτήτων. Συμμετέχει ενεργά στο Οικοσύστημα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας της Ηπείρου και στοχεύει στην ανάδειξη ενός άλλου τρόπου κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης που σέβεται τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Πιστεύει στα Κοινά, στη δημοκρατική τους διαχείριση και συμμετέχει στο ενεργειακό συνεταιριστικό κίνημα, ως μέλος της ενεργειακής κοινότητας Ηπείρου.
Είναι απόφοιτη του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με μεταπτυχιακό τίτλο στην Πολιτιστική Διαμεσολάβηση στα Μουσεία από το Πανεπιστήμιο Roma Tre. Εργάστηκε χρόνια στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα ως αρχαιολόγος και μουσειολόγος. Σήμερα εργάζεται ως project manager σε ευρωπαϊκά έργα και προγράμματα που αφορούν στον πολιτισμό, την αγροτική ανάπτυξη, το περιβάλλον και την κοινωνική καινοτομία.
Είναι θέμα ποσόστωσης η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική; Δηλαδή, ακόμα κι αν έχουμε περισσότερες γυναίκες υποψήφιες, επί της ουσίας αλλάζει κάτι;
Από μόνη της η ποσόστωση δηλώνει την ύπαρξη μιας ανισότητας την οποία προσπαθεί να ρυθμίσει. Παρά τα όποια θετικά μπορεί να έχει, όπως το ότι διαμορφώνει μια κοινωνική αποδοχή της γυναικείας συμμετοχής στα κοινά, στην ουσία αποτελεί παραδοχή του ότι ζούμε ακόμα σε μια πατριαρχική κοινωνία. Σε μια τέτοια κοινωνία ακόμη και η ποσόστωση μπορεί να γίνει εργαλείο στα χέρια των ανδρών, ώστε να εκλεγούν οι ίδιοι. Ο αγώνας για ισότητα λοιπόν οφείλει να είναι κοινωνικός και καθημερινός, μέχρι την εξάλειψη κάθε ανισότητας. Ωστόσο, η συζήτηση περί ποσοστώσεων γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αν δεν την περιορίσουμε στα θέματα φύλου, μιας και η ανισότητα στη συμμετοχή δεν αφορά μόνο αυτά. Πως θα σας φαινόταν λοιπόν μια ποσόστωση με βάση τα εισοδήματα ή το επάγγελμα; Γιατί γυναίκες στην πολιτική υπάρχουν, αλλά αγρότες, τεχνίτες, άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα, δεν έχουμε δει να εκλέγονται ή έστω να συμμετέχουν σε πολλά ψηφοδέλτια.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ, γυναίκες (πρόεδρος ευρωκοινοβουλίου, πρόεδρος Κομισιόν, πρόεδρος ΕΚΤ). Κάνουν κάτι διαφορετικό; Και, αν ναι, τι;
Το γεγονός αυτό προκύπτει νομίζω ως φυσική εξέλιξη μιας κοινωνικής αλλαγής που συντελέστηκε χρόνια πριν στην Ευρώπη. Προηγήθηκαν πολλές γυναίκες που επέλεξαν να σπουδάσουν, να δώσουν βάρος στην επαγγελματική τους πορεία, να αναλάβουν θέσεις ευθύνης, να ασχοληθούν με την πολιτική και να αναρριχηθούν στις διάφορες ιεραρχίες. Έτσι, σήμερα φτάσαμε να έχουμε αρκετές γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις στην Ε.Ε. Δεν κάνουν κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνουν οι άντρες συνάδελφοί τους, ίσως απλά το κάνουν καλύτερα και γι’ αυτό επιλέχθηκαν σε αυτές τις θέσεις. Πάντως η πολιτική δεν σχετίζεται με το φύλο ούτε με το γένος αν είναι αυτό το πνεύμα της ερώτησής σας. Σημασία έχει τι εκπροσωπεί, τι λέει και τι κάνει το άτομο που πολιτεύεται και όχι το βιολογικό ή το κοινωνικό του φύλο και ο τρόπος που αυτοπροσδιορίζεται. Γι’ αυτό, οι πολιτικές που εκφράζονται παραμένουν συντηρητικές και μη βιώσιμες περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Γιατί και οι γυναίκες στις οποίες αναφέρεστε εκπροσωπούν από νεοφιλελεύθερες μέχρι ακροδεξιές πολιτικές. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για παράδειγμα εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αλλά προέρχεται από το εθνικιστικό κόμμα της Μάλτας. Έτσι μέσα από μια τέτοια εκπροσώπηση, η ΕΕ από πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας, έχει μετατραπεί σε προωθητική δύναμη των πολέμων σε Ουκρανία και Παλαιστίνη.
Μία Ευρωπαία που για εσάς αποτελεί πρότυπο γυναίκας πολιτικού - και για ποιο λόγο;
Γεννήθηκα το 1989 και γαλουχήθηκα στον προοδευτικό χώρο, σπούδασα αρχαιολόγος, κάτι που ονειρευόμουνα από μικρή. Καταλαβαίνετε ότι δεν θα πρωτοτυπήσω. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν το παιδικό μου πρότυπο και τη θαύμαζα για τους αγώνες που έδωσε για Δημοκρατία και Ελευθερία. Την θαύμαζα για τον τρόπο που είχε να ξεσηκώνει τους λαούς της Ευρώπης, ενάντια στην Χούντα και αργότερα για το δίκαιο αίτημα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και πρέπει να επιστρέψουν στον τόπο τους. Αυτός ο αγώνας για εμένα δεν αφορούσε ποτέ μόνο την επιστροφή των γλυπτών, αλλά ήταν πάντα ένας ουσιαστικός αγώνας απέναντι στις λογικές της αποικιοκρατίας που δεν τελείωσαν ποτέ.
Με την ποσόστωση, λίγο – πολύ όλα τα κόμματα υποχρεώνονται να έχουν συγκεκριμένο αριθμό γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους. Πώς ξέρετε ότι δεν προταθήκατε για να καλύψετε αυτήν ακριβώς την ανάγκη για το κόμμα σας; Τι αναγνώρισαν σε εσάς για να σάς κάνουν την πρόταση;
Ο ΚΟΣΜΟΣ είναι ένα κόμμα που δεν αντιμετώπισε τέτοιο ζήτημα. Ίσως θα έπρεπε για την περίπτωσή μας να ισχύει η ποσόστωση και αντίστροφα και αυτό γιατί το ψηφοδέλτιό μας αποτελείται από γυναίκες σε ποσοστό 58%, γεγονός που δεν έχει ξανασυμβεί στην ελληνική πολιτική ιστορία. Η δική μου συμμετοχή προέκυψε, όταν ο Πέτρος Κόκκαλης κατά την επίσκεψή του στα Γιάννενα, θέλησε να συναντήσει κάποιους από τους οργανισμούς του οικοσυστήματος Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας της Ηπείρου. Έτσι, συγκεντρωθήκαμε οργανισμοί της περιοχής που ασχολούνται με την έρευνα πάνω στις ανοιχτές τεχνολογίες, με την ενεργειακή δημοκρατία και την αξιοβίωτη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών. Προσωπικά είμαι ιδρυτικό μέλος της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «Τα Ψηλά Βουνά» όπου από το 2016 εργαζόμαστε για την ενίσχυση της αποκέντρωσης και την στήριξη των ανθρώπων που ζουν και παράγουν στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Με τον Πέτρο Κόκκαλη συζητήσαμε για την επανακατοίκηση της υπαίθρου, , για την προστασία και την κοινοτική αξιοποίηση του φυσικού μας πλούτου. Συζητήσαμε ακόμα για το όραμα της ΕΕ για τις αγροτικές περιοχές, για τις ανοιχτές τεχνολογίες και τον κοσμοτοπικισμό, για την κοινωνική και τη συνεταιριστική κατοικία, την κοινοτική ενέργεια και την ενεργειακή δημοκρατία και για το πως όλα αυτά μπορούν να διαμορφώσουν ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο για τα βουνά και τις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας. Συνεχίσαμε τη συζήτησή μας για το κατά πόσο η κοινωνική οικονομία, που προωθείται και από τα πράσινα κόμματα στην ΕΕ μπορεί να αποτελέσει λύση ανάμεσα σε μια αγορά που δεν θέλει και ένα κράτος που δεν μπορεί να δώσει λύσεις σε επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες και προβλήματα που απαιτούν λύσεις. Καταλήξαμε εξιστορώντας την εμπειρία μας ως μέλη της «Κοινέργειας», της Ενεργειακής Κοινότητας αυτοκατανάλωσης της Ηπείρου που ήταν η πρώτη στην Ελλάδα που πέτυχε τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, μετά από πολλές πιέσεις που έπρεπε να ασκήσουμε σε κράτος και εταιρίες για να πετύχουμε το νόμιμο δικαίωμά μας. Νομίζω ότι όλα αυτά αιτιολογούν το γιατί μου έγινε αυτή η πρόταση για να συμμετέχω στο ευροψηφοδέλτιο του ΚΟΣΜΟΥ. Δεν θεωρώ ότι το φύλο μου έπαιξε κάποιο ρόλο ως προς αυτό.
Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με στοιχεία, οι γυναίκες ψηφοφόροι ήταν κατά τι περισσότερες από τους άνδρες (51,3% έναντι 45,5%). Ωστόσο, τα διαχρονικά στοιχεία αποτυπώνουν ότι η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό αναλογικά. Γιατί οι γυναίκες δεν ψηφίζουν γυναίκες;
Κατά την γνώμη μου η ψήφος πρέπει να βασίζεται σε πολιτικές ιδέες και ικανότητες, όχι σε φύλο. Οι γυναίκες ψηφίζουν με βάση τις προτεραιότητες τους και το ποιος μπορεί να τις εκπροσωπήσει καλύτερα, ανεξαρτήτως φύλου. Η προώθηση της ισότητας στην πολιτική είναι σημαντική, αλλά η επιλογή πρέπει να γίνεται βάσει των αντιλήψεων και των προτεραιοτήτων του κάθε ψηφοφόρου.
