Όμορφες, καλοντυμένες και προσεγμένες νέες γυναίκες μοιράζονται στα social media τα reels τους. Το περιεχόμενο είναι επιμελημένο στην εντέλεια και ελκυστικό. Ορισμένες από τις πρωταγωνίστριες φορούν «σεμνά» ρούχα και καλλιεργούν τα τρόφιμα της οικογένειας στον κήπο τους. Άλλες εμφανίζονται με απολύτως up to date στυλ και άψογο μακιγιάζ. Οι μεν και οι δε έχουν ένα βασικό κοινό: τα βίντεό τους μας ταξιδεύουν πίσω στον χρόνο, σε έναν κόσμο λιγότερο περίπλοκο -τουλάχιστον φαινομενικά- όταν οι ευθύνες των γυναικών περιορίζονταν στο να κρατούν το σπίτι τους στην εντέλεια και να τρέφουν τα παιδιά και τους άντρες τους.
Είναι οι trad wives, το megatrend του TikTok που προβάλλει την επιστροφής στις «παραδοσιακές» αξίες, και τους έμφυλους ρόλους - από την εποχή που, το νοικοκυριό, αποτελούσε πεδίο δόξης (λαμπρό;) αποκλειστικά για τις γυναίκες. Η trad wife (νεολογισμός της λέξης «traditional» - παραδοσιακή) βλέπει τα οικοκυρικά ως απόλυτη και αποκλειστική δεξιότητα των γυναικών.
«Ελευθερία» εντός των ορίων του νοικοκυριού
Το φαινομενικά αυξανόμενο ρεύμα των influencers - παραδοσιακών συζύγων υπόσχεται στις γυναίκες «ελευθερία» -αλλά εντός των ορίων του νοικοκυριού. Στις ΗΠΑ, από όπου και μας έρχονται κατά κανόνα, οι trad wives επανειλημμένα έχουν συνδεθεί, ως φαινόμενο, με την alt- right ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ που ήδη ράβει κοστούμια για την πιθανότατη επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Κάποιοι, όμως, συνδέουν τη ρητορική και την αισθητική τους με ακραίες (παρα)θρησκευτικές οργανώσεις, που χρησιμοποιούν ένα online trend ως μηχανισμό ελέγχου των γυναικών.
Όπως εξήγησε η συγγραφέας και podcaster, Jo Piazza, στην Teen Vogue, «δεν μπορεί να αγνοηθεί το θρησκευτικό υπόβαθρο. Οι trad wives ακολουθούν το "δόγμα" υποταγής στους συζύγους τους και παραίτησης από κάθε άλλο ρόλο. Η άποψη αυτή συνδέεται άμεσα με ακραίους, πατριαρχικούς κύκλους της ευαγγελικής εκκλησίας». Είναι, όμως, η θρησκευτικότητα ή η πίστη απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνει κάποια trad wife; Παρότι πολλές από τις διασημότερες «παραδοσιακές» συζύγους των social media συνηθίζουν να διαλαλούν μέσω των αναρτήσεών τους τη σχέση τους με την εκκλησία και την πίστη τους, όχι.
Η εξαιρετικά δημοφιλής trad wife, Nara Smith, έχει καταφέρει να γίνεται viral κάθε φορά που ανεβάζει βίντεο στα οποία ετοιμάζει από το μηδέν γεύματα για τα παιδιά και τον σύζυγό της. Ζυμώνει ψωμί με δικό της προζύμι, φτιάχνει ζαχαρωτά και δημητριακά με αγνά υλικά που έχει στα ντουλάπια της κλπ. Η ίδια, όπως και η Hannah Neeleman, που είναι γνωστή ως «Ballerina Farm» είναι γνωστό ότι είναι μέλη της εκκλησίας των μορμόνων. Η Kelly Havens Stickle, που μέσα από το account της συστήνεται ως «παθιασμένη υπηρέτρια του θεού», κάτω από σχεδόν κάθε φωτογραφία της στο Instagram δημοσιεύει εδάφια της Βίβλου.
Εχθρικός ο χώρος της εργασίας για τις νέες γυναίκες
Κάποιες είναι ειλικρινής όσον αφορά τους τρόπους που η πίστη τους υπαγορεύει το πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. Άλλες δε μιλούν ευθέως για τους τρόπους που η πίστη τους αντιλαμβάνεται τους έμφυλους ρόλους. Το αισθητικά άρτιο περιεχόμενο που δημιουργούν, επιμελούνται και μοιράζονται λειτουργεί ως επιχείρημα. Ως διάλειμμα από τα άγχη και τους ρυθμούς της καθημερινότητας. Όπως εξηγεί και η ίδια η Piazza, μιλάμε για content κομμένο και ραμμένο στα μέτρα πολλών γυναικών νεαρής ηλικίας σήμερα.
«Πιστεύω ότι αυτού του είδους το περιεχόμενο μπορεί να αποτελεί θέλγητρο για κάποιες νεαρές γυναίκες. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτό που βλέπουμε είναι ένα καλαίσθητο, εξιδανικευμένο πλαίσιο. Στην εποχή που ζούμε ο χώρος της εργασίας φαντάζει εχθρικός προς τις νεαρές γυναίκες οι οποίες, ιδανικά, θα ήθελαν να είχαν την ευελιξία να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια. Και φαντάζει εχθρικός, ακριβώς επειδή είναι. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εικόνες όμορφων, φροντισμένων γυναικών που ζουν τη ζωή τους ευτυχισμένες και ικανοποιημένες μπορεί για κάποιες να φαίνονται απίστευτα θελκτικές», τονίζει η ίδια.
Η 20χρονη Liv, ισχυρίζεται ότι, η δημοφιλία του hashtag #tradwife, «αποδεικνύει πόσο μπερδεμένα είναι τα κοινωνικά πρότυπα για τις γυναίκες. Προσωπικά, έχω κουραστεί». Ίσως όμως, να μην είναι και τόσο περίεργο που, οι νέες γυναίκες, μπαίνουν στον πειρασμό να τα αφήσουν όλα πίσω τους και να αφεθούν στο πρότυπο της παραδοσιακής συζύγου και νοικοκυράς. Οι trad wives προέκυψαν -καθόλου τυχαία- κάπου μεταξύ της πλήρους οπισθοδρόμησης στο δικαίωμα των γυναικών στα σώματά τους, με την ανατροπή της απόφασης Roe v. Wade, από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ για τις αμβλώσεις, και τη στέρηση, από τη γενιά Z μία ενηλικίωσης με αξιοπρέπεια, μετά τις αλλεπάλληλες διεθνείς κρίσεις. Αν βάλει κανείς στην εξίσωση και τις εγγενείς πιέσεις για τις γυναίκες στις πατριαρχικές κοινωνίες, ο άγνωστος Χ ξαφνικά μπορεί και αποκτά διακριτή ταυτότητα.
Κάποιες ισχυρίζονται ότι, πράγματι, στον ρόλο της παραδοσιακής συζύγου, βρήκαν την ευτυχία. Η 28χρονη Serena, φανατική ακόλουθος του hashtag #tradwife ισχυρίζεται ότι εμπνέεται για τη δική της διαδρομή στη μητρότητα. Η ίδια δηλώνει fan της Nara Smith – συζύγου του αμερικανού ηθοποιού και μοντέλου Lucky Blue Smith-, η οποία μετρά εκατομμύρια followers στο TikTok. Ένα τυπικό βίντεο της Smith ξεκινάει με μία εισαγωγή όπως, «τα παιδιά μου επιθύμησαν ζαχαρωτά – σήμερα αποφάσισα να τους κάνω έκπληξη φτιάχνοντας σπιτικά ζαχαρωτά με αλατισμένη καραμέλα». Στον κόσμο της Smith, δεν υάρχει καμία επιθυμία των παιδιών ή του συζύγου της που να υπερβαίνει τις δυνατότητές της - μπορεί να ετοιμάσει/ φτιάξει τα πάντα από το μηδέν, με υλικά που της κουζίνας της και, ταυτόχρονα, να διατηρεί στην εντέλεια το μακιγιάζ και τα μαλλιά της. Νέα μητέρα και η ίδια, η Serena πιστεύει πως, τα βίντεο της Smith, «με εμπνέουν να γίνω η καλύτερη μαμά που μπορώ να γίνω. Μού δημιουργούν ένα αίσθημα γαλήνης. Είμαι συνέχεια στην κουζίνα και ετοιμάζω τα γεύματα των παιδιών μου με τα πιο αγνά υλικά. Περνάω όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά μου. Από τότε που ανακάλυψα τη Nara, κάνω ό,τι μπορώ για να ξεπερνάω τα όριά μου. Τη λατρεύω», τονίζει.
«Θρησκευτικός προσηλυτισμός της καθημερινότητας»
Ωστόσο, δεν είναι ψέμα ότι, η ενασχόληση με το σπίτι και την οικογένειά μας είναι μία διαδικασία που πράγματι μπορεί να προσφέρει χαρά - στον ίδιο βαθμό σε άντρες και γυναίκες. Επίσης αλήθεια είναι το γεγονός ότι, η εργασία εντός σπιτιού είναι ισάξια με αυτή στην αγορά. Ωστόσο, και στο content που δημοσιεύεται από τις trad wives υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα. Μπορεί πράγματι το περιεχόμενο να αναβαθμίσει τον ρόλο των γυναικών στο σπίτι - ο οποίος συχνά υποτιμάται. Παράλληλα λέει πολλά για την φυλή, την κοινωνική τάξη, τις αξίες και -πολλές φορές- την πολιτική θέση των πρωταγωνιστριών. Και, βέβαια, την πίστη τους. Η άκριτη κατανάλωση του εν λόγω content, όμως -χωρίς από μέρους των θεατριών να τίθεται κανένα σχετικό ερώτημα- μπορεί να μάς κάνει αποδέκτριες μίας ιδέας που πόρρω απέχει από την πραγματική ζωή.
Η συγγραφέας Tia Levings κάνει λόγο για μία μορφή «θρησκευτικού προσηλυτισμού της καθημερινότητας». Όπως σημειώνει η ίδια, σε πολλές περιπτώσεις, τα βίντεο των trad wives δεν είναι τίποτα παραπάνω από εργαλείο της υποβόσκουσας προσπάθειας κύκλων της (ευαγγελικής κατά κύριο λόγο) εκκλησίας να γίνει ελκυστική στις νέες γυναίκες, «μπαίνοντας» στον κόσμο των influencers. «Οι παραδοσιακές σύζυγοι χρησιμοποιούν συνηθισμένα στοιχεία και επιθυμίες της καθημερινότητας, όπως είναι η μητρότητα και ο χρόνος στο σπίτι με τα παιδιά. Τα φετιχοποιούν, αναδεικνύοντάς τα σε κάποιου είδους “ουράνιο” κάλεσμα το οποίο καθιστά οποιονδήποτε εκτός του οικιακού κόσμου κατώτερο - στην καλύτερη περίπτωση. Στη χειρότερη, αμαρτωλό», έγραψε η ίδια στο βιβλίο της, «A Well-Trained Wife: My Escape from Christian Patriarchy». Αυτοί οι εκκλησιαστικοί κύκλοι, σύμφωνα με τη συγγραφέα, «θέτουν σε αντιπαράθεση πράγματα, συμπεριφορές και τρόπους ζωής που δεν είναι ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Έτσι, αναδεικνύουν τη φονταμενταλιστική δυαδικότητα της κοσμοθεωρίας τους».
Βεβαίως, δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για να καταλάβει κανείς ότι, η υπέρλαμπρη εικόνα της απλουστευμένης καθημερινότητας των trad wives δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στην πραγματικότητα. Όπως υπογραμμίζει η Levings, οι εν λόγω influencers μοιράζονται, μεν, διαφορετικές πτυχές της θέσης τους εντός της πυρηνικής οικογένειας, ωστόσο, ο κοινός τόπος στο περιεχόμενό τους είναι ότι, όλες τους, σε μεγάλο βαθμό ακολουθούν τους βιβλικούς ρόλους των φύλων - και υιοθετούν τη θέση τους, ως γυναίκες, με τον τρόπο που τους υπαγορεύει η ευαγγελική εκκλησία. «Υπάρχει η σέξι trad wife και η νοικοκυρά trad wife. Ωστόσο, οι φονταμενταλιστές μπορούν να ταυτιστούν και με τις δύο αυτές εκδοχές», εξηγεί ενώ προσθέτει πως, οι εκκλησιαστικοί κύκλοι των ΗΠΑ ενδιαφέρονται να προσελκύουν όλων των ειδών κοινά, παρουσιάζοντας την καθημερινότητα με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους. «Ανεξαρτήτως εικόνας, όμως, τα ιδανικά είναι τα ίδια. Οι έμφυλοι ρόλοι εξακολουθούν να τηρούνται με αυστηρότητα ενώ οι κανόνες παραμένουν άκαμπτοι για τις γυναίκες», τονίζει.
« Μπορεί η ζωή μου στους απέξω να φαινόταν ιδανική, αλλά εγώ κάθε μέρα υπέφερα»
Η 49χρονη Jennie δημιουργεί περιεχόμενο με θέμα τη ζωή της ως πρώην trad wife. Όπως υπογραμμίζει η ίδια, μεγάλωσε σε μία οικογένεια που διατηρούσε ισχυρούς δεσμούς με την εκκλησία των μορμόνων και παντρεύτηκε τον πρώην σύζυγό της σε ηλικία 20 ετών. Τρία χρόνια αργότερα, έφερε στον κόσμο το πρώτο της παιδί. Τότε ήταν που, της διαμήνυσαν από την εκκλησία της ότι θα έπρεπε να σταματήσει να εργάζεται και να αφοσιωθεί στο παιδί και το σπίτι της. Πώς ήταν η ζωή της μετά το παιδί; «Άθλια. Μπορεί στους απέξω να φαινόταν ιδανική, αλλά εγώ κάθε μέρα υπέφερα. Πέρασα μεγάλο μέρος της ζωής μου νιώθωντας απόλυτη μοναξιά», εξηγεί.
Η ίδια αφοσιώθηκε στη δημιουργία περιεχομένου στο TikTok, με το οποίο προσπαθεί να απομυθοποιήσει τη ζωή των trad wives. Όπως εξηγεί, και στην περίπτωσή της, όλα φαίνονταν τέλεια, ενώ ο σύζυγός της ήταν αυτός που δούλευε και η ίδια έμενε σπίτι και ασχολούνταν με το μεγάλωμα των πέντε παιδιών τους. Όμως, στην πραγματικότητα, ένιωθε παγιδευμένη. Δεν είχε καριέρα, ούτε δικό της εισόδημα ενώ ο σύζυγός της ήταν αυτός που έπαιρνε όλες τις αποφάσεις για τη ζωή της. Ο γάμος τους έληξε οριστικά μετά από 24 χρόνια. Η ίδια έμεινε χωρίς να μπορεί να βιοποριστεί καθώς, η μηδαμινή εργασιακή της εμπειρία δεν την ευνοούσε προκειμένου να βρει δουλειά μετά τα 40. Εν μία νυκτί, η εμπειρία της ως παραδοσιακή νοικοκυρά που φρόντιζε τα παιδιά και τον σύζυγό της, ακυρώθηκε. Η ίδια έγινε content creator που απευθύνεται στις νέες γυναίκες πριν αυτές δεσμευτούν στον ρόλο της trad wife. Τις παρακινεί να επανεξετάσουν τις επιλογές τους. «Σκεφτείτε το δύο φορές πριν παντρευτείτε. Σκεφτείτε το πριν πάρετε την απόφαση να είστε οικονομικά εξαρτώμενες από έναν άντρα, πριν εγκαταλείψετε την καριέρα σας και κάνετε παιδιά», λέει και καταλήγει: «δεν χρειάζεται η απάντηση να είναι "όλα ή τίποτα". Δεν χρειάζεται να είναι δίλημμα το αν θα μεγαλώσετε τα παιδιά σας μένοντας στο σπίτι ή δουλεύοντας παράλληλα».
