Καθηγητής Ζαΐρης: Ύφεση 10% το 2020 - Οι επιπτώσεις του κραχ στο πετρέλαιο

Γρήγορες αποφάσεις, πάταξη της γραφειοκρατίας, ευέλικτες και ρεαλιστικές μεταρρυθμίσεις και κυρίως ζεστό χρήμα στην αγορά θα είναι τα αντίδοτα που θα πρέπει να λάβει η ελληνική οικονομία μετά τη λαίλαπα της πανδημίας του κορονοϊού.

Ο Διδάκτωρ Οικονομικής Κοινωνιολογίας, Επίκουρος καθηγητής του πανεπιστήμιου Νεάπολης Πάφου και Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ) Αντώνης Ζαΐρης μίλησε στο ethnos.gr για τα δεδομένα που διαμορφώνονται μέχρι σήμερα τόσο στην εγχώρια, όσο και στη διεθνή αγορά, σχολιάζοντας επίσης τις επιπτώσεις της καταβαράθρωσης της αγοράς του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, τις επιπτώσεις που θα έχει στην Ελλάδα καθώς αλλά και την κατάσταση στην Τουρκία.

Κατ΄αρχήν οι όποιες εκτιμήσεις του Καθηγητή αφορούν τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι σήμερα και ξεκαθαρίζει: «Πριν αναφερθούμε σε οποιοδήποτε ζήτημα και για να μην υπάρξουν λανθασμένα συμπεράσματα με τα όσα αναφέρουμε είναι χρήσιμο να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή πως τα όσα σας αναφέρω είναι με τα όσα γνωρίζουμε σήμερα 21 Απριλίου. Επίσης λαμβάνουμε ως δεδομένο πως από το Μάιο σταδιακά θα ανοίξει η ελληνική αγορά και θα επιστρέψει στην κανονικότητα. Σε άλλες περιπτώσεις όπως ενδεχόμενη παράταση του lock down ή ενός δευτέρου κύματος της πανδημίας θα μιλήσουμε σε νέα βάση».

«Ύφεση 10% στο τέλος του 2020»

«Με τα σημερινά δεδομένα λοιπόν και όσον αφορά την ελληνική αγορά το σίγουρο είναι πως κατά τη σταδιακή επιστροφή μας στην κανονικότητα το Μάιο θα μπούμε σίγουρα σε μία περίοδο ύφεσης που μεσοσταθμικά στο τέλος του χρόνου θα αγγίξει περίπου το 10%. Οι κλάδοι που πηγαίνουν καλά είναι τα τρόφιμα και η παραγωγή ειδών υγιεινής. Σε κάποια προϊόντα έχουμε αυξήσεις και 500% και 300%. Μεσοσταθμικά η αύξηση σε όλα τα προϊόντα υπολογίζεται γύρω στο 30%. Ακόμα και αυτές οι αυξήσεις όμως δεν θα είναι ικανές να φρενάρουν τις ζημιές στους υπολοίπους κλάδους οι οποίοι τελικά θα συμπαρασύρουν όλη την αγορά σε μία μεγάλη ύφεση που όπως είπαμε θα κινηθεί στο 10% μέχρι το τέλος του 2020».

«Μεγάλες ενέσεις ρευστότητας»

Σύμφωνα με τον καθηγητή Αντώνη Ζαΐρη το καλό σενάριο προϋποθέτει και μεγάλες ενέσεις ρευστότητας: «Η προσδοκία όλων είναι να βιώσει η αγορά αντίδραση τύπου V ή έστω τύπου U, δηλαδή, να ανακάμψει μετά από την απραξία του lock down με τον ίδιο σχεδόν τρόπου που βυθίστηκε τις ημέρες της κρίσης. H αγορά θα αντιδράσει αλλά μόνη της δεν θα αντέξει ένα τόσο μεγάλο σοκ. Για να γίνει η επανεκκίνησή της αλλά και η λειτουργία της τους πρώτους μήνες θα χρειαστεί "ζεστό" χρήμα και αυτό το χρήμα δεν γίνεται να προέλθει από ημίμετρα ή έμμεσες ελαφρύνσεις ή από δάνεια τραπεζών. Κινδυνεύουμε να ανοίξουμε μία νέα γενιά κόκκινων δανείων. Αυτό που θέλουμε είναι μεγάλες ενέσεις ρευστότητας».

«Το κορονοομόλογο είναι η λύση»

Σχετικά με την άμεση λύση και ενόψει της Συνόδου κορυφής της Ε.Ε. την Πέμπτη 23 Απριλίου (ανήμερα των γενεθλίων του) ο Αντώνης Ζαΐρης είπε: «Η μοναδική λύση θα είναι να αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να χρηματοδοτήσει γενναία τις αγορές. Είμαι υπερασπιστής του κορονομολόγου. Μόνο με αυτό θα υπάρξει λύση, αλλά οι χώρες του βορά δε νομίζω πως θα το περάσουν εύκολα καθώς δεν πείθονται πως τα χρήματα θα πάνε σε σωστές κατευθύνσεις στις χώρες του νότου. Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα εμπιστοσύνης που αφορά και τη μελλοντική συνοχή της Ευρωπαϊκής ένωσης και θα μπορούσαμε να το αναλύσουμε άλλη στιγμή».

«Μέχρι τον Σεπτέμβριο θα απορροφηθεί το 50% των ζημιών»

Σχετικά με τον χρόνο που θα χρειαστεί η ελληνική αγορά να ανακάμψει εάν δεχτούμε ως δεδομένο πως από το Μάιο θα αρχίσει να επανέρχεται στην κανονικότητα είπε: «Σε ένα καλό σενάριο και μία θετική προσδοκία εάν ξεκινήσουμε το Μάιο θα πρέπει να περιμένουμε ένα τετράμηνο για να απορροφήσουμε ένα 50% όλων των ζημιών. Για το υπόλοιπο 50% θα πρέπει να περιμένουμε το τέλος του 2020 ή τις αρχές του 2021 και πάλι τονίζω μέσα σε ιδανικές συνθήκες που δεν θα έχουμε άλλα lock down και άλλα μεγάλα γεγονότα στην παγκόσμια αγορά. Γενικά έρχεται μία δύσκολη και κρίσιμη περίοδο που οι κυβερνήσεις των χωρών όπως και η δική μας θα κληθούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις που θα κρίνουν πολλά για την πορεία των χωρών και τους πολίτες. Θα πρέπει να υπάρξει μία ισορροπία σε όλες τις αποφάσεις. Για παράδειγμα δεν θα πρέπει να έχουμε υπερβολική ανάπτυξη και άνοδο της ανεργίας γιατί το αποτέλεσμα θα τελικά χειρότερο».

«Η προσαρμογή και το σωσίβιο του ηλεκτρονικού εμπορίου»

Ο καθηγητής Αντώνης Ζαΐρης για το μόνο που είναι βέβαιος είναι για την αλλαγή των δεδομένων από την «επόμενη ημέρα» αλλά και για ένα σημαντικό ποσοστό επιχειρήσεων που δεν θα καταφέρουν καν να ανοίξουν: «Οταν θα ανοίξει η αγορά στην Ελλάδα οι εταιρίες που θα επιβιώσουν θα είναι εκείνες που θα προχωρήσουν άμεσα σε αναδιοργάνωση, μεταρρυθμίσεις, εκσυγχρονισμό και προσαρμογή στα νέα δεδομένα ώστε να αντέξουν τον ανταγωνισμό και τα νέα δεδομένα της αγοράς. Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι προσαρμογή τους στο ηλεκτρονικό εμπόριο που δημιουργεί νέα δεδομένα αλλά και ένα σωσίβιο για να μετριαστούν οι ζημιές. Άλλες πάλι θα συγχωνευτούν ή θα αναζητήσουν συνεργασίες και φυσικά θα προχωρήσουν στην αναζήτηση νέων μορφών εργασίας για μειώσουν τα κόστη τους. Θα δούμε ελαχιστοποίηση των σχέσεων εργασίας. Δυστυχώς σε ένα ποσοστό 20%-25% θα υπάρξουν εταιρείες που δεν θα μπορέσουν να τα κάνουν όλα αυτά και θα έχουμε λουκέτα».

«Θα σέρνονται εξαγωγές και κατανάλωση»

Σημαντικό ρόλο θα παίξουν οι τρεις δείκτες του περίφημου DDR όπου λαμβάνονται υπ΄όψη οι εξαγωγές, η κατανάλωση και οι επενδύσεις: «Όλα εξαρτώνται από τις υποδομές που έχει μία οικονομία. Με δεδομένο πως οι εξαγωγές και η κατανάλωση θα σέρνονται για μεγάλο διάστημα θα πρέπει να επιταχύνουμε τις επενδύσεις. Υπολογίζουμε πως ο τουρισμός κινεί το 13% του ΑΕΠ, το άλλο 13% έρχεται από το εμπόριο και μαζί με τις κατασκευές φτάνουμε κοντά στο 50%. Συνεπώς όλα αυτά πρέπει να ληφθούν υπ΄όψη και να γίνουν γρήγορες κινήσεις διότι όποιες καθυστερήσεις θα μετακυλήσουν και το χρονικό πλάνο επιστροφής στην κανονικότητα.  και για να καλύψει μέρος των ζημιών θα πρέπει να πέσει στην αγορά ζεστό χρήμα. Επίσης ένα 25% της συνολικής χασούρας του λιανεμπορίου έρχεται να καλυφθεί από το ηλεκτρονικό εμπόριο. Επομένως όσες επιχειρήσεις προσαρμοστούν γρήγορα θα πάρουν θέση στην αγορά και θα μετριάσουν τις ζημιές τους».

«Δεν θα μηδενίσουν οι τιμές στα καύσιμα»

Σχετικά με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στην παγκόσμια αγορά ενέργειας με την πτώση των τιμών του πετρελαίου και το τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα ο καθηγητής Αντώνης Ζαΐρης είπε: «Είναι μία σύνθετη και πολύπλοκη κατάσταση που για την πραγματική οικονομία σημαίνει πολλά και τίποτα. Για παράδειγμα στην Ελλάδα θα πρέπει να περιμένουμε μία μικρή μείωση των  καυσίμων μέσα στο Μάιο αλλά μην περιμένουμε πως κάποτε οι τιμές θα μηδενίσουν. Αυτό δεν θα γίνει σε καμία περίπτωση. Άλλωστε μην ξεχνάτε πως υπάρχουν και πολλοί φόροι. Μηδένισαν οι τιμές αποθήκευσης του αργού, όχι του μπρεντ. Μην τα μπερδεύουμε. Για την ώρα υπάρχει υπερεπάρκεια στις αποθήκες αργού και κανείς δεν θέλει να παραλάβει. Τα διυλιστήρια πράγματι θα έχουν πολύ μεγάλο κέρδος εάν αποθηκεύσουν στο μέγιστο μέρος από αυτές τις αζήτητες ποσότητες αλλά σε βάθος χρόνου δεν θα καταφέρουν να έχουν πραγματικό κέρδος διότι οι ζημιές τους από την έλλειψη κατανάλωσης θα είναι τεράστιες. Επομένως βλέπετε πως όλο αυτό δεν αποπνέει υγεία, δεν είναι θετικό για την αγορά και προοιονίζει άσχημες εξελίξεις. Επίσης δεν είναι καλό για τις αγορές να γίνονται συνεχώς κρατικές παρεμβάσεις. Οι αγορές πρέπει να βρίσκουν μόνες τους το δρόμο τους. Ειδικά για την Ελλάδα δεν γνωρίζω ποιες είναι οι δυνατότητες για το μέγεθος αποθήκευσης πετρελαίου. Είναι και αυτό ένα νέο ζητούμενο που θα πρέπει να διερευνηθεί αλλά και να γίνει σχετική μελέτη και έρευνα διότι πρώτη φορά μας προκύπτουν τέτοια δεδομένα κορεσμού στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου».

«Διαλυμένη και κατεστραμμένη η Τουρκία»

Σχετικά με τις γεωπολιτικές επιπτώσεις που θα έχει η πετρελαϊκή κρίση αλλά και μία πιθανή επιδείνωση των οικονομικών γειτονικών χωρών της Ελλάδας όπως για παράδειγμα η Τουρκία, ο καθηγητής Αντώνης Ζαΐρης είπε: «Ολη αυτή η κρίση δημιουργεί συνεχώς ανακατατάξεις, νέα δεδομένα και νέες συμμαχίες. Σίγουρη η πτώση των τιμών του πετρελαίου θα επιδεινώσει την κατάσταση στα οικονομικά των χωρών που βασίζονται στην ενέργεια. Η Τουρκία είναι μία ξεχωριστή περίπτωση που η οικονομία της εξαρτάται κυρίως από τους χειρισμούς της κυβέρνησης Ερντογάν. Είναι μία διαλυμένη και κατεστραμμένη οικονομία με ελλείμματα και χρέη. Αυτό αποδεικνύεται από το μεγάλο πληθωρισμό που υπάρχει στη χώρα. Το μέλλον της είναι αβέβαιο και ο κίνδυνος θα είναι μεγάλος για την Ελλάδα καθώς όταν υπάρχει συντριβή της οικονομίας υπάρχει ένταση στα φαινόμενα των γεωπολιτικών διεκδικήσεων και ανακατατάξεων».

* Ο Αντώνης Ζαΐρης είναι αναπληρωτής Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), Επικουρος καθηγητής Νεάπολης Πάφος. γεννήθηκε  στον Πειραιά. Σπούδασε Πολιτικές επιστήμες και έκανε Μεταπτυχιακές σπουδές (ΜΒΑ) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Είναι Διδάκτωρ Οικονομικής Κοινωνιολογίας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο.