Σε ανασφάλεια οι εργαζόμενοι - Περιμένουν μείωση μισθών - 18% δούλευε στην αναστολή

Ένας στους έξι μισθωτούς που μπήκε σε καθεστώς αναστολής σύμβασης εξαναγκάστηκε από τον εργοδότη του να δουλεύει «μαύρα» κατά τη διάρκεια της αναστολής… Περίπου 4 στους 10 μισθωτούς δηλώνουν ότι δεν νιώθουν ασφάλεια για τη διατήρηση της θέσης εργασίας τους, ενώ ακόμη χειρότερα οι 6 στους 10 δεν περιμένουν κάποια θετική εξέλιξη στον μισθό τους.

Τα ευρήματα της ειδικής θεματικής έρευνας κοινής γνώμης που διεξήγαγε η ΓΣΕΕ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εργασίας ΙΝΕ/ΓΣΕΕ είναι αποκαλυπτικά της κατάστασης που επικρατεί στην βαθιά πληγωμένη από την πανδημία του κορωνοιού αγορά εργασίας. Η τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση του ιδιωτικού τομέα χτυπάει τον καμπανάκι του κινδύνου και κάνει λόγο για ανασφάλεια και αβεβαιότητα των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα για το μέλλον της εργασίας και των αμοιβών τους. «Είναι ξεκάθαρο πως η εργασία και οι εργαζόμενοι χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη και πως οι σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας θα εντείνονται όσο επιλέγονται η ημιαπασχόληση, η εργασιακή ευελιξία και οι μειωμένες αμοιβές ως μέσα αύξησης της ανταγωνιστικότητας και καταπολέμησης της ανεργίας», παρατηρεί η ΓΣΕΕ και συμπληρώνει : «χρειάζεται πλήρης επαναφορά και ενεργοποίηση των Ελεύθερων Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, του κοινωνικού διαλόγου και η διαμόρφωση ενός πλέγματος ουσιαστικής ενίσχυσης και προστασίας της εργασίας. Χρειάζεται, επίσης, η ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου ρύθμισης της τηλεργασίας, μετά από εξειδικευμένο κοινωνικό διάλογο, με στόχο την αποτύπωση και ανάδειξη των θετικών και των «γκρίζων» περιοχών της πριν μετατραπεί από ευκαιρία σε ακόμη μια αρνητική παράμετρο για την εργασία».

Η έρευνα διεξήχθη την περίοδο 9 – 14 Ιουνίου αποκλειστικά σε εργαζόμενους ιδιωτικού τομέα, για την καταγραφή-μέτρηση και συγκριτική αποτίμηση δεικτών κλίματος αναφορικά με την αισιοδοξία, την επαγγελματική προοπτική, την εξέλιξη των αμοιβών και την ασφάλεια της θέσης εργασίας. Ειδικά, για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο διερευνήθηκαν οι μεταβολές της σχέσης εργασίας μετά την πανδημία, η σχέση της τηλεργασίας με τον χρόνο εργασίας καθώς και η εργασία στην περίοδο της αναστολής σύμβασης, με στόχο την διερεύνηση της υφιστάμενης κατάστασης και των μεσοπρόθεσμων τάσεων κι εξελίξεων στην αγορά εργασίας σε μια κρίσιμη στιγμή. Η έρευνα ήταν ποσοτική, πραγματοποιήθηκε με τηλεφωνικές συνεντεύξεις και με τυχαία, στρωματοποιημένη δειγματοληψία σε 1.500 άτομα ηλικίας άνω των 17 ετών σε όλη την Ελλάδα. Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά τόσο για την απαισιοδοξία που διαμορφώνεται στους έλληνες εργαζόμενους όσο και για τις αυθαίρετες πρακτικές των εργοδοτών στην περίοδο της καραντίνας.

Το 33% των εργαζομένων, δηλαδή 1 στους 3, δήλωσαν ότι έχει μεταβληθεί η σχέση εργασίας τους μετά την πανδημία. Το 19% των εργαζομένων δήλωσε ότι μετά την πανδημία συνεχίζει να εργάζεται με τηλεργασία και το 14% με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση. Αποκαλύπτεται δηλαδή πως 1 στους 7 έχασε την θέση πλήρους απασχόλησης που είχε πριν την έλευση του κορωνοιού covid-19 και πλέον εργάζεται με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση.

Υπενθυμίζεται πως τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» του περασμένου Απριλίου είχαν δείξει εκρηκτική άνοδο στις μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση είτε με την σύμφωνη γνώμη του μισθωτού ή με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Αναλυτικά, τον περασμένο Απρίλιο καταγράφηκαν 4.206 μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση σε εκ περιτροπής με συμφωνία εργαζόμενου εργοδότη, όταν τον Απρίλιο του 2019 είχαν καταγραφεί 528 μετατροπές. Η αύξηση αγγίζει το 800%. Δηλαδή 8πλασιάστηκαν οι μετατροπές από πλήρη σε εκ περιτροπής με συμφωνία εργαζόμενου εργοδότη. Αντίστοιχη εικόνα είχε καταγραφεί και τον Μάρτιο, αφού τον περασμένο Μάρτιο μετρήθηκαν 2.810 συναινετικές μετατροπές έναντι 532 τον Μάρτιο του 2019.

Σημαντικά αυξήθηκαν όμως και οι μετατροπές συμβάσεων από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Καταγράφηκαν 1.371 τέτοιες μετατροπές τον περασμένο Απρίλιο έναντι 69 τον Απρίλιο του 2019. Η αύξηση δηλαδή άγγιξε το 2.000%. Αντίστοιχα τον περασμένο Μάρτιο είχαν καταγραφεί 1.731 μονομερείς μονομερείς μετατροπές συμβάσεων σε εκ περιτροπής έναντι 292 τον Μάρτιο του 2019. Οι μετατροπές από πλήρη σε μερική απασχόληση δεν αυξήθηκαν τόσο κατακόρυφα. Τον περασμένο Απρίλιο καταγράφηκαν 2.920 μετατροπές (απαιτείται η συμφωνία του εργαζόμενου)  έναντι 2.607 τον Απρίλιο του 2019. Αντίστοιχα τον Μάρτιο του 2020 μετρήθηκαν 3.449 μετατροπές από πλήρη σε μερική έναντι 2.516 τον Μάρτιο του 2019.

Σύμφωνα με την έρευνα της ΓΣΕΕ, κατά το διάστημα της τηλεργασίας, το 35% των απασχολουμένων που εργαζόταν με αυτή την μορφή δήλωσε ότι δούλευε περισσότερο χρόνο σε σχέση με το κανονικό του ωράριο. Δηλαδή, για 1 στους 3 μισθωτούς, η εφαρμογή τηλεργασίας οδήγησε σε παραβίαση του ωραρίου και ευελιξία απασχόλησης με αποτέλεσμα ο μισθωτός να δουλεύει τελικά περισσότερο από ότι δούλευε πριν.

Το 18% των εργαζομένων, δηλαδή 1 στους 6, δήλωσε ότι κατά το διάστημα που η σύμβασή του ήταν σε αναστολή ο εργοδότης του ζητούσε να εργαστεί. Σύμφωνα με ειδικούς, πρόκειται για νέα μορφή «αδήλωτης εργασίας», που εμφανίστηκε στην περίοδο της καραντίνας και απειλεί τώρα τους εργαζόμενους σε τουρισμό, εστίαση, μεταφορές, πολιτισμό και αθλητισμό, καθώς είναι πλέον οι μόνοι που μπορούν να τεθούν σε αναστολή μέσα στο καλοκαίρι. Δεν είναι τυχαίο πως - όπως έγραψε και η "Ημερησία" - σωρεία τέτοιων καταγγελιών, για μισθωτούς που εξαναγκάστηκαν να δουλεύουν κατά την διάρκεια της αναστολής, έχουν φτάσει στην Αντιcovid-19 Ομάδα Πληροφόρησης και Υποστήριξης Εργαζομένων της ΓΣΕΕ.

Στην έρευνα της Συνομοσπονδίας, περίπου 4 στους 10 εργαζόμενους (39%) δηλώνουν ότι δεν νιώθουν ασφάλεια διατήρησης της θέσης εργασίας τους. «Ο δείκτης ασφάλειας της απασχόλησης από τον Μάρτιο του 2020 έχει επιδεινωθεί κατά 17 μονάδες, γεγονός που αναδεικνύει περαιτέρω την μεγάλη ανασφάλεια και αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά εργασίας και τους εργαζόμενους», επισημαίνει η ΓΣΕΕ κρούοντας το καμπανάκι του κινδύνου για τις εξελίξεις που αναμένονται στην αγορά εργασίας.

Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ για 18 συνεχόμενους μήνες από τον Σεπτέμβριο του 2018 μέχρι τον Μάρτιο του 2019 ο δείκτης ασφάλειας της απασχόλησης ανέκαμπτε συνεχώς, φτάνοντας από το -31% στο -22%, πλέον κάνει ελεύθερη βουτιά, πέφτοντας κάτω και από τα επίπεδα του Σεπτεμβρίου του 2018 στο -39%.

Η αίσθηση της επισφάλειας οργιάζει στους μισθωτούς μερικής απασχόλησης, καθώς το 46% από όσους εργάζονται με μερική απασχόληση θεωρεί αβέβαιη την διατήρηση της θέσης εργασίας του το επόμενο 6μηνο. Αντίθετα, οι μισθωτοί πλήρους απασχόλησης εκφράζουν αβεβαιότητα σε ποσοστό 35%, ενώ το 60% είναι σίγουρο ότι θα διατηρήσει την θέση του στην αγορά εργασίας το επόμενο 6μηνο.

Ενδεικτικό είναι άλλωστε πως περίπου 6 στους 10 εργαζόμενους(59%) δεν αναμένουν κάποια θετική εξέλιξη στο μισθό τους επιβεβαιώνοντας την έλλειψη αισιοδοξίας των μισθωτών για την εξέλιξη των αμοιβών τους.

Δεν είναι τυχαίο πως ο δείκτης εξέλιξης των αμοιβών έχει επιδεινωθεί κατά 12 μονάδες από τον Μάρτιο 2020. Ενδεικτικό είναι μάλιστα πως ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2018 (που η ΓΣΕΕ έχει συγκρίσιμα στοιχεία) ο εν λόγω δείκτης συνεχώς αυξάνονταν, τώρα κάνει κατακόρυφη βουτιά, πέφτοντας κάτω ακόμη και από το επίπεδο του Σεπτεμβρίου του 2018.

Η μεγαλύτερη απαισιοδοξία κρύβεται στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, καθώς σε αυτή την υποομάδα το 65% εκτιμά πως η εξέλιξη των αμοιβών του το επόμενο 6μηνο δεν θα είναι θετική. Οι μισθωτοί πλήρους απασχόλησης είναι επίσης απαισιόδοξοι αλλά όχι στον ίδιο βαθμό, καθώς σε αυτή την υποομάδα το 55% εκτιμά πως η εξέλιξη των αμοιβών του το επόμενο 6μηνο δεν θα είναι θετική.