ΗΠΑ Ρωσία Ουκρανία: Τί αντίκτυπο θα έχει το αμερικανικό εμπάργκο στο ρωσικό πετράλαιο

Καθώς η Ρωσία έχει εντείνει τον πόλεμό της στην Ουκρανία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε την Τρίτη την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικών καυσίμων. Οι επικριτές της Ρωσίας έχουν πει ότι αυτός θα ήταν ο καλύτερος -ίσως ο μόνος- τρόπος για να αναγκαστεί η Μόσχα να υποχωρήσει.

Ένα πλήρες εμπάργκο θα ήταν πιο αποτελεσματικό αν συμπεριλάμβανε και τους Ευρωπαίους, οι οποίοι επίσης επιθυμούν απεγνωσμένα να σταματήσουν τη βία στην Ουκρανία. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου σαφές ότι η Ευρώπη θα συμμετείχε σε ένα πλήρες εμπάργκο.

Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενέργεια που εισάγει από τη Ρωσία. Ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τη σχετικά μικρή ποσότητα καυσίμων που λαμβάνουν από τη Μόσχα, η Ευρώπη δεν θα μπορούσε, τουλάχιστον όχι σύντομα.

Τι θα συμβεί

Εν μέσω της αύξησης των τιμών της βενζίνης στις ΗΠΑ - η μέση τιμή ξεπέρασε τα 4 δολάρια το γαλόνι για πρώτη φορά από το 2008 - η κυβέρνηση Μπάιντεν αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση για την επιβολή περαιτέρω κυρώσεων στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των εισαγωγών πετρελαίου.

Προς το παρόν, μια ευρεία αμερικανο-ευρωπαϊκή απαγόρευση φαίνεται να είναι άπιαστη. Τη Δευτέρα, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς κατέστησε σαφές ότι η χώρα του, ο μεγαλύτερος καταναλωτής ρωσικής ενέργειας στην Ευρώπη, δεν σκοπεύει να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε απαγόρευση. Σε απάντηση, η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Wendy Sherman άφησε να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να δράσουν μόνες τους ή με μια μικρότερη ομάδα συμμάχων, πράγμα που τελικά έγινε.

«Δεν ήμασταν απολύτως ταυτόσημοι σε όλες τις κυρώσεις», δήλωσε η Σέρμαν. «Δεν έχει κάνει κάθε χώρα ακριβώς το ίδιο πράγμα, αλλά έχουμε όλοι φτάσει σε ένα όριο που είναι απαραίτητο για να επιβάλουμε το σοβαρό κόστος στο οποίο όλοι έχουμε συμφωνήσει».

Τι θα συμβεί εάν οι ΗΠΑ δράσουν μόνες τους

Προς το παρόν οι ΗΠΑ ενήργησαν μόνες τους απαγορεύοντας τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων. Σε αντίστοιχο μήκος κύματος κινήθηκε η Βρετανία ανακοινώνοντας ωστόσο πως η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ από το τέλος του χρόνου. Έτσι, ο ουσιαστικός αντίκτυπος στη Μόσχα θα είναι πιθανότατα ελάχιστος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν ένα μικρό μερίδιο των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας και δεν αγοράζουν καθόλου φυσικό αέριο της Μόσχας.

Πέρυσι, περίπου το 8% των αμερικανικών εισαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου προήλθε από τη Ρωσία. Συνολικά, οι εισαγωγές ανήλθαν σε 245 εκατομμύρια βαρέλια το 2021, δηλαδή περίπου 672.000 βαρέλια πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου την ημέρα. Ωστόσο, οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου ποικίλλουν και έχουν μειωθεί ραγδαία, καθώς οι αγοραστές απέφευγαν το καύσιμο.

Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το ρωσικό αργό με εισαγωγές από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από την πλευρά της, η Ρωσία θα μπορούσε να βρει εναλλακτικούς αγοραστές για αυτό το καύσιμο, ίσως στην Κίνα ή την Ινδία. Ένα τέτοιο βήμα «θα εισήγαγε μαζική αναποτελεσματικότητα στην αγορά», η οποία κλιμακώνει τις τιμές, δήλωσε στο Associated Press ο Claudio Galimberti, ανώτερος αντιπρόεδρος ανάλυσης της Rystad Energy.

Ωστόσο, αν η Ρωσία αποκλειστεί από την παγκόσμια αγορά, δήλωσε ο Galimberti, χώρες-απατεώνες όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα θα μπορούσαν να «καλωσοριστούν« ξανά ως πηγές πετρελαίου. Τέτοιες πρόσθετες πηγές θα μπορούσαν, με τη σειρά τους, ενδεχομένως να σταθεροποιήσουν τις τιμές.

Μια ομάδα αξιωματούχων της κυβέρνησης Μπάιντεν βρέθηκε στη Βενεζουέλα το Σαββατοκύριακο για να συζητήσει ενεργειακά και άλλα θέματα, δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι. Οι αξιωματούχοι συζήτησαν «μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως της ενεργειακής ασφάλειας», δήλωσε η Ψάκι.

Πόσο θα μπορούσε να βλάψει τη Μόσχα μια απαγόρευση των ΗΠΑ στο ρωσικό εμπάργκο

Επειδή η ποσότητα πετρελαίου που εισάγουν οι ΗΠΑ από τη Ρωσία είναι μέτρια, μια αμερικανική απαγόρευση από μόνη της δεν θα προκαλέσει πιθανότατα μεγάλο οικονομικό πόνο στη Μόσχα. Και η Ρωσία θα μπορούσε ενδεχομένως να πουλήσει το πετρέλαιο αυτό αλλού. Παρόλα αυτά, πιθανότατα θα πρέπει να το πουλήσει με μεγάλη έκπτωση, επειδή όλο και λιγότεροι αγοραστές δέχονται το ρωσικό πετρέλαιο.

«Εξαλείφοντας μέρος της ζήτησης, αναγκάζουμε την τιμή του ρωσικού πετρελαίου να πέσει και αυτό μειώνει τα έσοδα της Ρωσίας», δήλωσε ο Κέβιν Μπουκ, διευθύνων σύμβουλος της Clearview Energy Partners. «Θεωρητικά, είναι ένας τρόπος να μειωθεί το πόσο κερδίζει η Ρωσία από κάθε βαρέλι που πουλάει, ίσως όχι πολύ, αλλά λίγο».

Οι ΗΠΑ εισήγαγαν περίπου το 8,6% του αργού πετρελαίου και των προϊόντων πετρελαίου της Ρωσίας το 2021, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας και της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας.

Πώς θα μπορούσε ένα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο να επηρεάσει τις τιμές

Πριν από ένα μήνα, το πετρέλαιο πωλούνταν για περίπου 90 δολάρια το βαρέλι. Τώρα, οι τιμές εκτινάσσονται πάνω από τα 120 δολάρια το βαρέλι, καθώς οι αγοραστές αποφεύγουν το ρωσικό αργό, με πολλά διυλιστήρια να φοβούνται ότι θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις στο μέλλον. Ανησυχούν μήπως μείνουν με πετρέλαιο που δεν θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν ως βενζίνη αν επιβληθούν κυρώσεις στο εγγύς μέλλον.

Η Shell δήλωσε την Τρίτη ότι θα σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και θα κλείσει τα πρατήρια καυσίμων, τα αεροπορικά καύσιμα και άλλες δραστηριότητές της εκεί, λίγες ημέρες αφότου ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας επέκρινε τον ενεργειακό γίγαντα επειδή συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο.

Ενεργειακοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι και τα 160 ή ακόμη και τα 200 δολάρια το βαρέλι για το αργό πετρέλαιο, εάν επιβληθούν κυρώσεις για το πετρέλαιο από τη Δύση ή εάν οι αγοραστές συνεχίσουν να αποφεύγουν το ρωσικό αργό.

Τόσο υψηλές τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν να στείλουν ένα μέσο γαλόνι βενζίνης στις ΗΠΑ πάνω από τα 5 δολάρια το γαλόνι, ένα σενάριο που ο Μπάιντεν και άλλα πολιτικά πρόσωπα θέλουν απεγνωσμένα να αποφύγουν.

Οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στις ΗΠΑ μειώνονται ήδη;

Η αμερικανική πετρελαϊκή βιομηχανία έχει δηλώσει ότι συμμερίζεται τον στόχο της μείωσης της εξάρτησης από ξένες πηγές ενέργειας και έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με την κυβέρνηση Μπάιντεν και το Κογκρέσο. Ακόμη και χωρίς κυρώσεις, ορισμένα αμερικανικά διυλιστήρια έχουν διακόψει τα συμβόλαια με ρωσικές εταιρείες. Οι εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου και προϊόντων έχουν μειωθεί.

«Ο κλάδος μας έχει λάβει σημαντικά και ουσιαστικά μέτρα για να λύσει τις σχέσεις» με τη Ρωσία και να περιορίσει εθελοντικά τις ρωσικές εισαγωγές, δήλωσε ο Frank Macchiarola, ανώτερος αντιπρόεδρος του American Petroleum Institute, της μεγαλύτερης ομάδας πίεσης της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας δείχνουν ότι οι εισαγωγές ρωσικού αργού μειώθηκαν στο μηδέν την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου.

Το Ινστιτούτο Πετρελαίου δεν έχει λάβει επίσημη θέση σχετικά με τη νομοθεσία για την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου. Λέει όμως ότι θα συμμορφωθεί με οποιουσδήποτε περιορισμούς επιβληθούν.

Η Ευρώπη θα συμμορφωθεί;

Μια απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα ήταν επώδυνη για την Ευρώπη. Η Ρωσία παρέχει περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης για οικιακή θέρμανση, ηλεκτρισμό και βιομηχανικές χρήσεις και περίπου το ένα τέταρτο του πετρελαίου της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναζητούν τρόπους να μειώσουν την εξάρτησή τους, αλλά θα χρειαστεί χρόνος.

Ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ υπογράμμισε αυτόν τον επείγοντα χαρακτήρα, λέγοντας ότι η Ρωσία θα έχει "κάθε δικαίωμα" να σταματήσει τις μεταφορές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream 1 σε αντίποινα για τη διακοπή από τη Γερμανία του παράλληλου αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος δεν λειτουργεί ακόμη. Πρόσθεσε ότι «δεν έχουμε λάβει αυτή την απόφας» και ότι «κανείς δεν θα ωφεληθεί από αυτό». Ήταν μια αλλαγή σε σχέση με προηγούμενες ρωσικές διαβεβαιώσεις ότι δεν είχαν καμία πρόθεση να διακόψουν την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Το πετρέλαιο είναι ευκολότερο να αντικατασταθεί από το φυσικό αέριο. Άλλες χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου και να το στείλουν στην Ευρώπη. Αλλά θα έπρεπε να αντικατασταθεί πολύ πετρέλαιο, και αυτό θα οδηγούσε τις τιμές ακόμη περισσότερο, επειδή το πετρέλαιο θα έπρεπε πιθανότατα να ταξιδέψει μακρύτερα.

Η αντικατάσταση του φυσικού αερίου που παρέχει η Ρωσία στην Ευρώπη είναι μάλλον αδύνατη βραχυπρόθεσμα. Το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που παρέχει η Ρωσία στην Ευρώπη ταξιδεύει μέσω αγωγών. Για να το αντικαταστήσει, η Ευρώπη θα εισάγει κυρίως υγροποιημένο φυσικό αέριο, γνωστό ως LNG. Η ήπειρος δεν διαθέτει αρκετούς αγωγούς για να διανείμει το φυσικό αέριο από τις παράκτιες εγκαταστάσεις εισαγωγής σε πιο απομακρυσμένες περιοχές της ηπείρου.

Τον Ιανουάριο, τα δύο τρίτα των αμερικανικών εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου πήγαιναν στην Ευρώπη. Ορισμένα πλοία γεμάτα με LNG είχαν προορισμό την Ασία αλλά γύρισαν πίσω για να πάνε στην Ευρώπη επειδή οι αγοραστές εκεί προσφέρθηκαν να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, σύμφωνα με την S&P Global Platts.

Ενώ οι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ θα μπορούσαν να τρυπήσουν για περισσότερο φυσικό αέριο, οι εξαγωγικές εγκαταστάσεις τους λειτουργούν ήδη με πλήρη δυναμικότητα. Η επέκταση αυτών των εγκαταστάσεων θα απαιτούσε χρόνια και δισεκατομμύρια δολάρια.