Τα 4 νέα «όπλα» στη φαρέτρα της εφορίας για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης

Στο πλαίσιο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής στο χώρο του «επιχειρείν» και των αυτοαπασχολούμενων, η εφορία καθιερώνει νέου τύπου ελέγχους για τις επιχειρήσεις που δηλώνουν ζημιές ή δεν προσκομίζουν στοιχεία.

Την επόμενη εβδομάδα θα κατατεθεί στη Βουλή το φορολογικό νομοσχέδιο στο πλαίσιο του οποίου προβλέπονται τέσσερις νέες διαδικασίες κατά τις οποίες το εισόδημα των επιχειρήσεων θα μπορεί να προσδιορίζεται από τη φορολογική διοίκηση με έμμεσες μεθόδους ελέγχου.

Το συμπληρωματικό αυτό εργαλείο δίνει στις ελεγκτικές Αρχές τη δυνατότητα να προσδιορίσουν φορολογητέα ύλη με στοιχεία που θα αντλούνται από διάφορες πηγές, όπως την κινητή και ακίνητη περιουσία, τα εισοδήματα και τις πραγματικές δαπάνες.

Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, στις ήδη υπάρχουσες περιπτώσεις που προβλέπει, θα έχει τη δυνατότητα προσδιορισμού του εισοδήματος, με έμμεσες τεχνικές. Πιο συγκεκριμένα:

• Όταν δηλώνεται ζημία σε τρία τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν προκύπτει ο τρόπος χρηματοδότησης της επιχείρησης, με τον οποίο καλύπτονται οι υποχρεώσεις της.
• Όταν υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων.
• Όταν ο συντελεστής μικτού κέρδους που προκύπτει από τα δηλούμενα αποτελέσματα είναι διαφορετικός από αυτόν που προκύπτει βάσει των παραστατικών αγορών και πωλήσεων, και:
• Όταν η επιχείρηση δεν προσκομίζει στοιχεία που ζητά η φορολογική διοίκηση, ύστερα από δύο προσκλήσεις.

Η διαδικασία αυτή προσδιορίζει με αξιόπιστο τρόπο το πραγματικό περιθώριο μικτού κέρδους, το οποίο εφαρμοζόμενο στο κόστος πωληθέντων/παρεχόμενων υπηρεσιών, οδηγεί στον προσδιορισμό των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι έμμεσες τεχνικές χρησιμοποιούνται στις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η τήρηση των λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων) ή η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων, σύμφωνα με τον νόμο για τα λογιστικά πρότυπα, γίνεται με τέτοιο τρόπο που καθιστά αδύνατη τη διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων ή καθιστά μη αξιόπιστο το λογιστικό σύστημα.

Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου που εφαρμόζονται σήμερα σύμφωνα με τη νομοθεσία είναι οι εξής: 

• Η αρχή των αναλογιών: Με την μέθοδο αυτή προσδιορίζονται τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη του ελεγχόμενου προσώπου βάσει αναλογιών και ιδίως, του περιθωρίου μικτού κέρδους.
• Η αρχή ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου: Η τεχνική προσδιορίζει τη φορολογητέα ύλη αναλύοντας τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές και οικογενειακές) και τις αυξήσεις και μειώσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (επαγγελματικών, ατομικών και οικογενειακών) του φορολογούμενου φυσικού προσώπου.
• Η αρχή της καθαρής θέσης του φορολογούμενου: Η τεχνική αυτή αναδημιουργεί το οικονομικό ιστορικό του φορολογούμενου φυσικού προσώπου και προσδιορίζει φορολογητέα ύλη, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τα διαθέσιμα κεφάλαια προσωπικά, οικογενειακά, επαγγελματικά, τις διάφορες απαιτήσεις προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές (ενεργητικό), τις υποχρεώσεις προσωπικές, οικογενειακές ή επαγγελματικές (παθητικό), τις ατομικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες ως και τα εισοδήματα από λοιπές πηγές (ατομικά και οικογενειακά).
• Η αρχή της σχέσης τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών: Με την μέθοδο αυτή προσδιορίζονται τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα αξιοποιώντας τη σχέση της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών.
• Η αρχή του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά: Η τεχνική αυτή προσδιορίζει φορολογητέα ύλη παρακολουθώντας την κίνηση των (διαθεσίμων) κεφαλαίων του φορολογούμενου, του/της συζύγου και των προστατευομένων μελών αυτών, είτε με την κατάθεση αυτών σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς είτε με την ανάλωση τους σε διάφορες συναλλαγές με χρήση μετρητών. Αναλύει τις συνολικές καταθέσεις σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς, τα διαθέσιμα, τις αγορές και δαπάνες σε μετρητά τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης φορολογικής περιόδου και τα συγκρίνει με τα συνολικά δηλωθέντα έσοδα.