Αναιτιολόγητες απολύσεις: Εγκυρες µόνο όσες οφείλονται σε βάσιµο λόγο

Το νοµοσχέδιο-σκούπα βάζει µπλόκο στις αναιτιολόγητες απολύσεις µισθωτών αορίστου χρόνου, καθώς εισάγει την έννοια του «βάσιµου λόγου» ως απαραίτητη προϋπόθεση για να θεωρείται µια απόλυση έγκυρη.

Ειδικότερα, το νοµοσχέδιο αναφέρει πως η απόλυση θεωρείται έγκυρη, εφόσον οφείλεται σε βάσιµο λόγο, κατά την έννοια του Αναθεωρηµένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, όπως επίσης αν έχει γίνει εγγράφως, έχει καταβληθεί η οφειλόµενη αποζηµίωση και έχει καταχωρισθεί η απασχόληση του απολυόµενου στα τηρούµενα για τον ΕΦΚΑ µισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόµενος. Εγκριτοι εργατολόγοι µιλούν για πολύ σηµαντικό «ανάχωµα στις απολύσεις» και ριζική αλλαγή του σηµερινού πλαισίου, που επιτρέπει την απόλυση µισθωτών µε συµβάσεις αορίστου χρόνου χωρίς αιτιολόγηση.

Πλέον θα απαιτείται «βάσιµος λόγος» που να συνδέεται µε την ικανότητα ή τη συµπεριφορά τους ή να βασίζεται στις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης. Κι αν αυτό δεν θεµελιώνεται, θα µπορεί το δικαστήριο να διατάξει την ακυρότητα της απόλυσης και την επαναπρόσληψη του εργαζόµενου. «Το δίκαιο της απόλυσης αλλάζει σε τέτοιο βαθµό στα ποιοτικά του εργαλεία όσο δεν έχει αλλάξει από το 1920» δηλώνει ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιάννης Καρούζος.

Οπως ο ίδιος εξηγεί, η χώρα µας µε τον νόµο 4359 του 2016 κύρωσε τον Αναθεωρηµένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, αλλά στην πραγµατικότητα µε βάση κυρίαρχες απόψεις εργατολόγων και δικαστηρίων η εφαρµογή του κρίθηκε µάλλον «χαλαρή».

Τα δικαστήρια

Υπήρχαν µάλιστα αντιφατικές αποφάσεις δικαστηρίων, που κατέληγαν σε διαφορετικές κρίσεις. Το εφετείο Θεσσαλονίκης για παράδειγµα απεφάνθη πως ο εργοδότης θα µπορούσε να καταγγείλει τη σύµβαση εργασίας του εργαζόµενου όπως παγίως συµβαίνει στην Ελλάδα για οποιαδήποτε αιτία ή και χωρίς αιτία, εφόσον όµως η απόλυσή του αυτή δεν ήταν καταχρηστική. Το εφετείο Πειραιά έκρινε το αντίθετο. Με την προωθούµενη διάταξη αίρεται η όποια διαφωνία υπήρχε και ενσωµατώνεται στο ελληνικό δίκαιο µε σαφήνεια η έννοια του «βάσιµου λόγου».

«Μέχρι σήµερα ο εργοδότης όταν απέλυε έναν εργαζόµενο µε συµβάσεις αορίστου χρόνου, δεν είχε υποχρέωση να αιτιολογεί την απόλυση. Αυτό συνέβαινε µόνο στις περιπτώσεις πρόωρης απόλυσης για συµβάσεις ορισµένου χρόνου όπου απαιτείται σπουδαίος λόγος. Πλέον θα πρέπει να συντρέχει βάσιµος λόγος για να είναι έγκυρη µια απόλυση µισθωτού αορίστου χρόνου, ενώ το βάρος της απόδειξης για πρώτη φορά το έχει ο εργοδότης. Μάλιστα δεν χρειάζεται να ερµηνευτεί ποιος πρέπει να αποδείξει τον βάσιµο λόγος της απόλυσης, καθώς αυτό προκύπτει µε σαφή διατύπωση από το ίδιο το κείµενο της διάταξης» εξηγεί ο κ. Καρούζος.

Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους εργαζόµενους να διεκδικήσουν επαρκή αποζηµίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιµο λόγο, εκτός από την αποζηµίωση που καταβάλλεται λόγω της απόλυσης. Με την επερχόµενη ακυρότητα της καταγγελίας, οι εργαζόµενοι αποκτούν το δικαίωµα επαναπασχόλησης στον εργοδότη που κατήγγειλε τη σύµβαση εργασίας δίχως βάσιµο λόγο, ενώ συγχρόνως διατηρούν το δικαίωµα καταβολής του µισθού τους (µισθοί υπερηµερίας).

Καθιερώνεται ρήτρα πλήρους απασχόλησης

Αυτόµατη ρήτρα, που οδηγεί στην τεκµαιρόµενη πλήρη απασχόληση του µισθωτού, αν δεν τηρηθεί η έγγραφη διαδικασία και η 8ήµερη προθεσµία που προβλέπονται για τη νόµιµη µετατροπή µιας σύµβασης σε καθεστώς µερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης, περιλαµβάνει το νοµοσχέδιο-σκούπα. Το ισχύον θεσµικό πλαίσιο αποδεικνύεται µάλλον «λειψό», καθώς προβλέπει την ακυρότητα των σχετικών συµφωνιών ή αποφάσεων σε περίπτωση µη τήρησης των προϋποθέσεων, χωρίς όµως να ορίζει τις συνέπειες στην εργασιακή σχέση. Αναφορά υπάρχει µόνο για περίπτωση µη γνωστοποίησης συµφωνίας µερικής απασχόλησης στην Επιθεώρηση Εργασίας. Με τη νέα ρύθµιση ορίζεται ρητά πως τεκµαίρεται η πλήρης απασχόληση του εργαζοµένου αν παραβιαστούν οι προϋποθέσεις και για τη µερική και για την εκ περιτροπής.

Αποζημίωση

Εισάγεται ρητά η υποχρέωση του εργοδότη να καταβάλλει µέσω τράπεζας την οφειλόµενη αποζηµίωση απόλυσης, ώστε να ελέγχεται πληρέστερα η τήρηση και της εν λόγω υποχρέωσης των εργοδοτών, όπως συµβαίνει από τον Ιούλιο του 2016 µε τις αποδοχές και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζοµένων στο σύνολο του ιδιωτικού τοµέα. Το ίδιο θα ισχύσει από 1ης Ιουλίου και για τις αποζηµιώσεις και τις εισφορές των µαθητευοµένων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγµατοποιούν πρακτική άσκηση ή µαθητεία.