Προϋπολογισμός 2020: Ποιοι είναι οι στόχοι, o απολογισμός των 100 ημερών

«Η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής μας, η συζήτηση σχετικά με το θέμα έχει αρχίσει και συνεχίζεται, και οι συνθήκες ωριμάζουν» δήλωσε πριν από λίγο στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, στο πλαίσιο της ομιλίας του στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2020, αφήνοντας παράλληλα αιχμές για το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για τον ειδικό λογαριασμό.

Την ίδια ώρα εκτίμησε πως η επίδοση της ελληνικής οικονομίας ως προς τον ρυθμό μεγέθυνσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2019 θα είναι αρκετά υψηλότερη από αυτόν που υπήρξε κατά το πρώτο, όταν και διαμορφώθηκε στο 1,5%, ενώ η αναπτυξιακή επίδοση του 2020, με πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 2,8%, θα είναι υψηλότερη από αυτή του 2019, που αναμένεται να κλείσει με ρυθμό ανάπτυξης πέριξ του 2%.

Τόνισε δε πως, με το φορολογικό νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί μέσα στο Νοέμβριο, απλουστεύεται και απλοποιείται ο φορολογικός κώδικας, ενισχύονται πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αναμορφώνεται το πλαίσιο παροχών σε είδος, ενισχύεται η διαφάνεια στις συναλλαγές, εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις για τη φορολογική κατοικία, προωθείται η αποτελεσματικότερη στόχευση των ελέγχων και την υιοθέτηση άλλων έμμεσων τεχνικών σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές.

100 μέρες

Ο κ. Σταϊκούρας τόνισε πως ο προϋπολογισμός κατατίθεται μέσα σε ένα ρευστό εξωτερικό περιβάλλον, καθώς η περιοχή των Βαλκανίων χαρακτηρίζεται από αστάθεια,  η Ανατολική Μεσόγειος διατρέχεται από κινδύνους που τείνουν να διαμορφώσουν μια χαοτική κατάσταση, ενώ η Ευρώπη διαπνέεται από γενικευμένη αμηχανία, εξαιτίας της διαχείρισης του Brexit, της κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, των ασθενέστερων προβλέψεων οικονομικής μεγέθυνσης, των μεταβολών στην κατεύθυνση άσκησης νομισματικής πολιτικής, και των σχέσεων αυτής με τη δημοσιονομική πολιτική.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο προϋπολογισμός καλείται να υπηρετήσει συγκεκριμένους στόχους. Κάνοντας απολογισμό του πρώτου τριμήνου της νέας διακυβέρνησης, ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε σε 12 προγραμματικές δεσμεύσεις που υλοποιήθηκαν σε 100 μέρες, και συγκεκριμένα στα εξής:

• Κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για το 2019.
• Συμφωνία με τους θεσμούς, με τα σημερινά δεδομένα, για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2020.
• Γενναία μείωση του ΕΝΦΙΑ, η οποία είναι μεγαλύτερη για τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα.
• Βελτίωση στο πλαίσιο ρυθμίσεων οφειλών των ιδιωτών προς την εφορία, με αποτέλεσμα, τελικά, 613.770 πολίτες να αξιοποιούν τη ρύθμιση.
• Απλοποίηση διαδικασιών για την προστασία της πρώτης κατοικίας, προκειμένου περισσότεροι ιδιοκτήτες να ενταχθούν στη σχετική ρύθμιση.
• Κατάργηση των κεφαλαιουχικών περιορισμών που είχαν επιβληθεί το 2015.
• Πρόοδος σε εμβληματικά έργα που είχαν τελματώσει, όπως είναι το Ελληνικό.
• Προώθηση αποκρατικοποιήσεων που επί μακρόν «σέρνονταν», όπως είναι η πώληση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
• Εφαρμογή σχεδίου αναδιάρθρωσης για τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού.
• Πρόωρη αποπληρωμή του ακριβού τμήματος των δανείων του ΔΝΤ.
• Δρομολογείται σχέδιο συστημικής αντιμετώπισης του υψηλού αποθέματος «κόκκινων δανείων» στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
• Υλοποίηση συνεκτικού και αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου πλαίσιο για την αγορά τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου.

Φοροελαφρύνσεις

Σχετικά με τις φοροελαφρύνσεις ο υπουργός τόνισε τα εξής:

1. Mείωση του ΕΝΦΙΑ. Η kυβερνητική πρωτοβουλία «έδωσε πολλά στους πολλούς», κυρίως στους οικονομικά ασθενέστερους και στη μεσαία τάξη. Συγκεκριμένα, η μείωση που είδαν 7,2 εκατ. πολίτες με ακίνητη περιουσία από 1 έως 500.000 ευρώ αποτέλεσε το 86% της συνολικής ελάφρυνσης. Όσοι δε έχουν ακίνητη περιουσία μέχρι 200.000 ευρώ ωφελήθηκαν το 67% της συνολικής ελάφρυνσης. Επίσης, 474.000 άτομα με αξία ακίνητης περιουσίας μεγαλύτερη των 200.000 ευρώ, πολλοί από τους οποίους ανήκουν στη μεσαία τάξη, και οι οποίοι δεν θα έβλεπαν καμία ελάφρυνση με την ρύθμιση της προηγούμενης Κυβέρνησης, σήμερα ωφελήθηκαν.  Μελέτη δε του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων εκτιμά ότι η μείωση του ΕΝΦΙΑ, με τον τρόπο που έγινε από την σημερινή Κυβέρνηση, οδήγησε σε πολύ μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση στο μέσο εισόδημα του φτωχότερου 10% του πληθυσμού.
2. Μείωση του φόρου φυσικών προσώπων για τα χαμηλότερα εισοδήματα το 2020, η μείωση της φορολογίας για τα νομικά πρόσωπα που αφορά και χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η παροχή πρόσθετου αφορολόγητου 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, μέχρι και τα 4 τέκνα, και η μείωση ασφαλιστικών εισφορών για πλήρους απασχόλησης εργαζόμενους. Με τα μέτρα αυτά, όλα τα εισοδηματικά στρώματα έχουν όφελος στο διαθέσιμο εισόδημα, το οποίο είναι – σε ποσοστό – μεγαλύτερο στα χαμηλότερα κλιμάκια. Έτσι προκύπτει επιπλέον μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου για δηλωθέντα εισοδήματα έως 8.500 ευρώ, η συνολική φορολογική επιβάρυνση μειώνεται, κατά μέσο όρο, 20%.  Αντίθετα, η αντίστοιχη μείωση σε υψηλά εισοδήματα, άνω των 26.000 ευρώ, ανέρχεται σε μονοψήφιο ποσοστό.
3. Εμπροσθοβαρής αξιοποίηση του επιδόματος θέρμανσης, το οποίο επιπλέον θα είναι και διευρυμένο, διευκολύνοντας τα ασθενέστερα εισοδηματικά στρώματα να θερμανθούν.
4. Αναμόρφωσης του πλαισίου προσδιορισµού των αντικειμενικών αξιών της ακίνητης περιουσίας. Αυτό θα εδράζεται σε δύο βασικά στοιχεία.  Το ένα είναι η επέκταση και ο εξορθολογισμός του συστήματος ζωνών αντικειμενικού προσδιορισµού της αξίας της ακίνητης περιουσίας.  Και το άλλο είναι η βελτίωση του συστήματος των ιδιωτών εκτιμητών, δίνοντας έμφαση στην τυποποίηση της διαδικασίας ώστε να δίνει καλύτερα, πιο αξιοποιήσιμα και όσο γίνεται πιο αντικειμενικά αποτελέσματα. Στόχος είναι, µέσα από αυτές τις αλλαγές, να καταστεί η φορολόγηση στην ακίνητη περιουσία πιο αποτελεσματική και κοινωνικά πιο δίκαιη.

Τράπεζες 

Σύμφωνα με τον υπουργό, σημαντικός στόχος είναι η ενίσχυση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και να αποτελέσουν ξανά οι τράπεζες μοχλό ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας.

Όπως είπε, η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή κατανόησε ότι η επίλυση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων» είναι υψίστης σημασίας για την ελληνική οικονομία, και μετά και την έγκριση του πλαισίου από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ανταγωνισμού προχωρά άμεσα στην υλοποίηση του μοντέλου εγγύησης του Δημοσίου σε τιτλοποιημένα περιουσιακά στοιχεία.

Παράλληλα, η σημαντική μείωση του ΕΝΦΙΑ έχει ήδη βελτιώσει την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών, ενώ βελτιώνεται και η πρόσβαση των τραπεζών στις αγορές κεφαλαίου με κόστος που βαίνει μειούμενο. 

Ρευστότητα

Σχετικά με την ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία επισήμανε πως αυτή μπορεί να επιτευχθεί μέσω:

1. Της εμπροσθοβαρούς αξιοποίησης των διαθέσιμων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, που επί μακρόν «λιμνάζουν».
2. Της εκτέλεσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που συστηματικά, τα τελευταία χρόνια, υποεκτελείται.
3. Της μείωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, που παραμένουν σταθερά υψηλές.
4. Και της σταδιακής τόνωσης της πιστωτικής επέκτασης, μετά τη συρρίκνωση των προηγούμενων ετών.

Όπως είπε ο υπουργός, ο  κρατικός προϋπολογισμός αποπνέει αισιοδοξία, αλλά δεν υπερβαίνει τα όρια του ρεαλισμού, ενώ έκανε ειδική αναφορά στη σημαντική αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου, αλλά και στο ότι αρκετές επιχειρήσεις εκδίδουν νέα ομόλογα, με ευνοϊκούς όρους, τονίζοντας πως «η Ελλάδα, βήμα-βήμα επιστρέφει στην κανονικότητα, και αυτό αναγνωρίζεται».