Η στρατηγική συµµαχία Ελλάδας - ΗΠΑ και το τεστ µε την Τουρκία στη Μεσόγειο

Όταν τον Ιούνιο του 1985 ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει την περίφηµη φράση ότι οι ελληνοαµερικανικές σχέσεις εισέρχονται «σε περίοδο ήρεµων νερών», τερµατίζοντας µία πολυετή αντιπαλότητα µε τις Ηνωµένες Πολιτείες, ουδείς µπορούσε να φανταστεί ότι, 30 χρόνια µετά, µία αριστερή κυβέρνηση, που προέρχεται από ένα κόµµα µε έντονες αντιαµερικανικές ιδέες, θα ξεκινούσε τον στρατηγικό διάλογο µε την «ιµπεριαλιστική» Αµερική, της οποίας δεν ηγείται ο προοδευτικός Μπαράκ Οµπάµα, αλλά ο ακροδεξιός Ντόναλντ Τραµπ.  

Ούτε κανείς µπορεί να υπολογίσει µε το ψυχροπολεµικό µέτρο τι θα συνέβαινε εάν τη φράση του Ανδρέα είχε εκστοµίσει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ή τον στρατηγικό διάλογο ξεκινούσε ο γιος του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Προφανώς θα είχε ξεσηκωθεί όλος ο κόσµος της Αριστεράς. Τώρα που η Ελλάδα εισήλθε σε αυτό τον διάλογο, και ιδιαίτερα στη νέα εποχή του Ψυχρού Πολέµου, δεν άνοιξε µύτη. Και αυτό είναι ένα επίτευγµα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, αλλά και του πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, ενός υπερκινητικού διπλωµάτη που, όσο και αν ακούγεται περίεργο, έχει δηµιουργήσει συµπάθειες, µε την απόφασή του να διαφηµίζει τη χώρα µας στις χιλιάδες των ακολούθων του στα κοινωνικά δίκτυα.  

Από την Πέµπτη, οι ελληνοαµερικανικές σχέσεις εισήλθαν σε νέα περίοδο και η συµµαχία της Ελλάδας µε τις ΗΠΑ αγγίζει πλέον θέµατα και περιοχές που ήταν άπιαστο όνειρο για τις κυβερνήσεις της. Ο Αµερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Ποµπέο, µίλησε για ιστορική περίοδο στις σχέσεις και για έναν κρίσιµο σύµµαχο, που αναλαµβάνει ηγετικό περιφερειακό ρόλο στην ευρύτερη γειτονιά των Βαλκανίων και της Μεσογείου.

Και µάλιστα συµβαίνει αυτό σε µία περίοδο κατά την οποία η αντιπαράθεση της Μόσχας και της Ουάσιγκτον έχει φτάσει στο αποκορύφωµά της στη Βαλκανική, όπου η Ρωσία -λόγω της απόφασης της Αθήνας να κλείσει το Σκοπιανό- έχει υποστεί στρατηγική ήττα. Ενώ και στη Μεσόγειο, µε τη ρωσική επίθεση εναντίον της Κύπρου, ξυπνούν µνήµες από την περίοδο που προηγήθηκε του χουντικού πραξικοπήµατος και της εισβολής, όταν το νησί έπεσε θύµα πάλι της αντιπαράθεσης της Ρωσίας και της Αµερικής.

Ο στρατηγικός διάλογος, που θα οδηγήσει σε στρατηγική συµµαχία µε την υπερδύναµη, είναι µία διαδικασία που έχει εγκριθεί από τον πρόεδρο Τραµπ και έχει προχωρήσει λόγω της επιµονής του πρώην υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, ο οποίος και σχεδίασε το εγχείρηµα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών, Γουές Μίτσελ, αρχιτέκτονας της νέας πολιτικής έναντι της Τουρκίας και της χώρας µας, ύµνησε στη διάρκεια των συζητήσεων τον ρόλο του κ. Κοτζιά. Προς τιµή του, ο κ. Κατρούγκαλος απένειµε τα εύσηµα στον πρώην προϊστάµενό του.

Έχει τεθεί ένα ερώτηµα από τους δύσπιστους, οι οποίοι δικαιολογηµένα έχουν τις αµφιβολίες τους, λόγω της κάκιστης συµπεριφοράς της Αµερικής έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, τις δεκαετίες του '60‚ και του ’70. Τα πραξικοπήµατα στις δύο χώρες, οι απαράδεκτες παρεµβάσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή, το ανέβασµα και το κατέβασµα δηµοκρατικά εκλεγµένων κυβερνήσεων, προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων και γέννησαν ένα απύθµενο µίσος για την Αµερική. Ακόµα και τώρα, που έχουν περάσει 50 και πλέον χρόνια, πολλοί άνθρωποι αρνούνται να ξεχάσουν, και βεβαίως είναι δικαίωµά τους.

Όταν είπα σε αξιωµατούχο του Στέιτ Ντιπάρτµεντ ότι όλα αυτά τα θετικά για τις ΗΠΑ συµβαίνουν επί µίας αριστερής κυβέρνησης, η απάντηση ήταν ένα πλατύ χαµόγελο.

∆ιότι η βασική πολιτική στην Αµερική είναι ότι η επίτευξη του στόχου αγιάζει τα µέσα.  Το νόµιµο, λοιπόν, ερώτηµα είναι πώς θα αντιδράσει η Αµερική στην περίπτωση που η στρατηγική της σύµµαχος, η Ελλάδα, δεχθεί στρατιωτική επίθεση. Η απάντηση ήταν ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν υποχρέωση να υποστηρίξουν µία σύµµαχό τους. Όταν η ερώτηση αφορά ως επιτιθέµενη την Τουρκία, η απάντηση αλλάζει µεν, αλλά έχει µεγάλη σηµασία.  

Θα πράξουν, όπως ειπώθηκε, ό,τι και στην Κύπρο, όπου οι Αµερικανοί φαίνεται ότι έκαναν ένα µεγάλο τεστ. Με αφορµή τη γεώτρηση της Exxon Mobil, επέβαλαν ένα «πάγωµα» στις τουρκικές δραστηριότητες στη Μεσόγειο, και αν κοιτάξει κανείς τη µεγάλη εικόνα, θα διαπιστώσει ότι: Πρώτον, η Τουρκία δεν προκάλεσε καθόλου τους Αµερικανούς στο οικόπεδο 10, όπου διεξάγεται η γεώτρηση του αµερικανικού κολοσσού, και δεύτερον, οι Τούρκοι δεν ενόχλησαν ούτε κάποιο άλλο σηµείο της ΑΟΖ, αν εξαιρέσει κανείς τις ανώδυνες διελεύσεις από τις «µύτες» των οικοπέδων 4 και 5. 

Το µυστικό φαίνεται ότι αποκάλυψε ο κ. Μίτσελ, ο οποίος είναι φανατικός υποστηρικτής του αγωγού East Med, και ο οποίος φέρεται να είπε ότι οι προειδοποιήσεις που «πιάνουν τόπο» γίνονται µυστικά και οπωσδήποτε όχι δηµόσια. Όπως καταλαβαίνει ο καθένας, εάν η προειδοποίηση γινόταν δηµόσια, αυτό θα ερέθιζε τους Τούρκους και οι Αµερικανοί δεν θα υπηρετούσαν τον σκοπό τους, που ήταν η απρόσκοπτη πραγµατοποίηση της γεώτρησης στο οικόπεδο 10.

Οι Αµερικανοί θέλουν πάση θυσία, σε πρώτο στάδιο, να ολοκληρωθούν χωρίς αρνητικές εκπλήξεις οι διαδικασίες για το Σκοπιανό, καθώς µε τον τρόπο αυτό αποκλείονται εντελώς οι ρωσικές παρεµβάσεις, και σε δεύτερο στάδιο να υπογραφεί και η συµφωνία µε την Αλβανία, που θα τελειώνει µία και καλή τη µόνιµη αντιπαράθεση των Τιράνων και της Αθήνας, πάντοτε µε ευθύνη των Αλβανών ηγετών.

Η Τουρκία είναι πλέον µία προβληµατική κατάσταση και για την Αµερική, πόσω µάλλον για την Ελλάδα. Η πρόβλεψη είναι ότι η ένταση θα αυξηθεί και έχει τη δική του σηµασία το γεγονός ότι  στη διάρκεια της συνάντησης του κ. Κατρούγκαλου µε τον Μάικ Ποµπέο συζητήθηκε το θέµα του casus belli. Και τέθηκε το ερώτηµα πώς είναι δυνατόν η Αµερική να κλείνει τα µάτια στο σοβαρότατο αυτό ζήτηµα…