Σύγκρουση στη Βουλή με το βλέμμα σε ΗΠΑ και τουρκικά F-16: Ο ρόλος του Κογκρέσου και η απάντηση της Αθήνας στα «όνειρα»  της Άγκυρας

Δεν λέει να κοπάσει η … φωτιά που έχει ανάψει μετά το δημοσίευμα αμερικανικής εφημερίδας σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση προηγμένων όπλων και άλλου εξοπλισμού για τον τουρκικό στόλο των μαχητικών F-16. 

Οι πληροφορίες αυτές έρχονται στο φως λίγο 24ωρα πριν ο πρωθυπουργός αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ενώ η Βουλή ψήφισε με 181 «ναι»  την ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία.

Η χθεσινή συνεδρίαση της Ολομέλειας  έδωσε μια πρόγευση της στρατηγικής που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση στα εθνικά θέματα μέσα σε ένα ραγδαία μεταλλασσόμενο γεωπολιτικό σκηνικό, το οποίο επιθυμεί διακαώς να αξιοποιήσει η τουρκική πλευρά. Η Αθήνα επιστρατεύει το χαρτί του αξιόπιστου εταίρου απέναντι στις ακροβασίες  της Άγκυρας, ωστόσο φαίνεται πως η Τουρκία κάθε άλλο παρά απομονωμένη είναι.

Η στάση Ερντογάν και τα ερωτηματικά της Αθήνας

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να εμφανιστεί ως μεσολαβητής ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία, εδώ παράλληλα επιχειρεί να γεφυρώσει τις διάφορες του με χώρες όπως το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Διεκδικεί δε ενισχυμένο ρόλο στη γεωπολιτική σκηνή, επιδιώκοντας να «ξεπαγώσουν» οι σχέσεις με τις ΗΠΑ που τα τελευταία χρόνια διανύουν περίοδο ψυχρότητας λόγω της προμήθειας των ρωσικών S 400.

Στην Αθήνα το δημοσίευμα για τα τουρκικά F 16 έχει προκαλέσει προβληματισμό, καθώς μια τέτοια κίνηση μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων Ουάσινγκτον και Άγκυρας. Ερωτηματικά  προκαλεί και το timing αυτής της συζήτησης καθώς γίνεται μια «ανάσα» πριν από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ  και  ενώ έχει προγραμματιστεί για τις 18 του μήνα συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Αμερικής και Τουρκίας. 

Προς το παρόν η Αθήνα τηρεί στάση αναμονής και κρατά χαμηλά το θέμα, καθώς στο Κογκρέσο η πλειοψηφία μέχρι τώρα έχει υιοθετήσει σκληρή γραμμή απέναντι στην Τουρκία.  Είναι γνωστές μάλιστα οι θέσεις του προέδρου  της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Μπόμπ Μενέντεζ, που είναι αρνητικός στην προοπτική αγοράς εκ μέρους της Τουρκίας των μαχητικών F16.

Ο πρωθυπουργός πρόκειται να αναφερθεί στο θέμα της τουρκικής προκλητικότητας στο τετ α τετ με τον Τζο Μπάιντεν, ενώ -  μετά τα σενάρια για τα F 16 - νέα σημασία αποκτά η προγραμματισμένη για την επόμενη Τρίτη ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο. «Οι τελικές αποφάσεις ως προς την έγκριση αναβάθμισης εξοπλισμών ανήκουν στο Κογκρέσο, το οποίο μέχρι στιγμής έχει αρνηθεί να συζητήσει πώληση νέων συστημάτων στην Τουρκία, γιατί ακριβώς δε θεωρεί την Τουρκία αξιόπιστο εταίρο» ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του πρωθυπουργού στη Βουλή. 

Ενδεικτική της αυξημένης ετοιμότητας που επικρατεί στη Αθήνα για το θέμα των F 16  ήταν η χθεσινή αναφορά του υπουργού  Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Ο υπουργός διατύπωσε την σαφή θέση της Ελλάδος ότι συνιστά πρόβλημα για τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα της, η έγκριση της αμερικανικής κυβέρνησης για αναβάθμιση των τουρκικών στρατιωτικών αεροσκαφών F-16.  

«Η αναβάθμιση του τουρκικού οπλοστασίου συνιστά πρόβλημα γιατί η Τουρκία παραβιάζει διαρκώς τα κυριαρχικά δικαιώματα μας. Άρα η θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι σαφής. Όχι, όχι. Όπως το ίδιο σαφής είναι και για το θέμα των γερμανικών υποβρυχίων. Όχι, όχι» ήταν η χαρακτηριστική επισήμανση. Μάλιστα είπε πως αυτή η  καθαρή άποψη θα διατυπωθεί  και στην Ουάσιγκτον στην επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού

Πάντως στην κυβέρνηση εκτιμούν πως δεν θα υπάρξουν άμεσα εξελίξεις αλλά πρόκειται για μια συζήτηση που θα τραβήξει σε βάθος χρόνου. Είναι μακρύς και αβέβαιος ο δρόμος από το αίτημα της Τουρκίας για αγορά και αναβάθμιση αμερικανικών αεροσκαφών F-16, μέχρι την έγκριση του από την αμερικανική κυβέρνηση σημείωσε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος. 

Μητσοτάκης : Σημαντική η συμφωνία για τα εθνικά συμφέροντα

Στη σημασία που έχει η αμυντική συμφωνία Ελλάδας και ΗΠΑ αναφέρθηκε στη Βουλή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, εστιάζοντας σε τρία σημεία. Ειδικότερα υπογράμμισε πως η συμφωνία περιλαμβάνει τη ρητή δέσμευση πως η αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα θα ανανεώνεται ανά 5ετία με δικαίωμα σε κάθε πλευρά να την καταγγείλει αν το κρίνει. «Οι ΗΠΑ αποφασίζουν να αυξήσουν το αποτύπωμά τους στην Ελλάδα» σημείωσε ο πρωθυπουργός.

Παράλληλα τόνισε πως η διμερής συνεργασία με τις ΗΠΑ είναι σημαντική γιατί διευρύνεται όχι μόνο στο χρόνο αλλά και στο χώρο. Στο Ναύσταθμο της Σούδας αναβαθμίζονται όλες οι υποδομές και ο συνολικός ρόλος της βάσης. Η Σούδα είναι το μόνο αγκυροβόλιο στο οποίο μπορεί να δέσει αμερικανικό αεροπλανοφόρο στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ επίσης αξιοποιείται το πεδίο βολής στο Λιτόχωρο, δύο στρατόπεδα, το πρώτο στο Βόλο και το δεύτερο στην Αλεξανδρούπολη.

Τέλος ο πρωθυπουργός σημείωσε πως «η νέα συμφωνία είναι σημαντική γιατί καταγράφει ρητά την κοινή βούληση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας έναντι κάθε απειλής, ακόμα και ένοπλης επίθεσης».