Σοφία Ζαχαράκη στo ethnos.gr: Ριζική μεταρρύθμιση στα επιδόματα μέσα στο 2024

Σε μία σειρά κινήσεων που θα γίνουν μέσα στο 2024- όπως η ριζική μεταρρύθμιση στα επιδόματα και το εθνικό σχέδιο δράσης για το δημογραφικό- αναφέρεται η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη. Σε συνέντευξη της στο ethnos.gr εστιάζει και στις πρωτοβουλίες που δρομολογούνται για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων.

H Σοφία Ζαχαράκη υπογραμμίζει πως «πρόκειται να φέρουμε μια ριζική μεταρρύθμιση στο κομμάτι των επιδομάτων. Είναι ένα σχέδιο που δουλεύουμε από κοινού με το υπουργείο Εργασίας, με το οποίο θα εισάγουμε τις νομοθετικές τροποποιήσεις στη Βουλή και με την πολύτιμη συνδρομή του ΟΠΕΚΑ». Μεταξύ άλλων αναφέρεται στο μεγάλο στοίχημα της ψηφιοποίησης και της εφαρμογής της χρεωστικής κάρτας αλλά και σε μια σειρά αυξήσεων που έρχονται τη νέα χρονιά.

Στη συνέντευξή της η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας αναφέρεται και σε μια σειρά προγραμμάτων που είναι εστιασμένα στο κομμάτι της στέγασης, με έμφαση στις νεότερες ηλικίες. Παράλληλα υπογραμμίζει πως η κυβέρνηση προχωρά σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις για την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής .

Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα κυρίως οι νεότερες ηλικίες είναι αυτό της στέγης. Ποια προγράμματα  «τρέχουν» αυτή τη στιγμή και ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις στο συγκεκριμένο θέμα; Για παράδειγμα πότε αναμένεται να ξεκινήσει το πρόγραμμα της «κοινωνικής αντιπαροχής»;

Η «Κοινωνική Αντιπαροχή» όπως και το «Αναικαινίζω-Νοικιάζω» είναι νέα προγράμματα με τα οποία θέλουμε να ενθαρύνουμε τη νέα γενιά την οποία απασχολούν σήμερα πολλά βασικά ζητήματα. Όμως, επιτρέψτε μου να σας δώσω μια ολοκληρωμένη απάντηση διότι η δική μας μέριμνα στρέφεται στο να δημιουργήσει όλες εκείνες τις συνθήκες που θα βελτιώσουν τη ζωή των νέων ανθρώπων. Που θα τους δώσει καλύτερες συνθήκες εργασίας, καλύτερες αμοιβές, ποιότητα ζωής και όλες τις προϋποθέσεις να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια. Είμαστε η πρώτη Κυβέρνηση που έχει θέσει ως άμεση προτεραιότητα την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος και την επίτευξη του brain gain, της επιστροφής δηλαδή των νέων ανθρώπων από το εξωτερικό.

Μέλημά μας τώρα είναι να παρέχουμε ασφάλεια στους νέους ανθρώπους, καθώς ένα από τα προβλήματά τους είναι η στεγαστική κάλυψη. Στο πλαίσιο αυτό, ήδη από την προηγούμενη θητεία μας, έχουμε θέσει σε εφαρμογή ένα πλέγμα πολιτικών που θα βοηθήσει τους νέους ανθρώπους να βρουν το δικό τους σπίτι και θα δώσει μια καίρια λύση στο πρόβλημα των χιλιάδων κλειστών ακινήτων που υπάρχουν στη χώρα μας.

Στο νεοσύστατο υπουργείο μας αυτή τη στιγμή επενδύουμε 2,2 δις ευρώ και εξελίσσουμε ακόμα πιο δυναμικά τη στεγαστική μας πολιτική. Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» ξεχωρίζει αυτή τη στιγμή, καθώς σχεδιάστηκε και βγήκε στην τραπεζική αγορά, προκειμένου να απευθυνθεί αποκλειστικά στους νέους 25-39 ετών. Η κυβέρνησή μας «αγκάλιασε» τη θερμή ανταπόκριση της κοινωνίας, διπλασιάζοντας τους πόρους του προγράμματος σε 1 δις ευρώ, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο την ευκαιρία σε περισσότερους νέους ανθρώπους να κάνουν αίτηση και να αναζητήσουν την αγορά ενός σπιτιού, πληρώνοντας δόση μικρότερης αξίας από δάνειο. Η πορεία του προγράμματος κρίνεται απολύτως επιτυχημένη. Αν σκεφτούμε ότι πριν έναν χρόνο κανένας νέος συμπολίτης μας δεν είχε επωφεληθεί από κρατικό στεγαστικό πρόγραμμα, τώρα έχουν ήδη εκταμιευτεί 1100 δάνεια συνολικού ποσού 107 εκ. ευρώ, σε χρονικό διάστημα λιγότερο από ένα μέσο στεγαστικό τραπεζικό δάνειο.

Εκτός από το πρόγραμμα «Σπίτι μου», μέσα από το πρόγραμμα «Κάλυψη» αξιοποιούμε όλα τα διαθέσιμα σπίτια από 44 δήμους που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, το οποίο ολοκληρώθηκε, και τα διαθέτουμε σε νέους 25-39 ετών. Και θα συνεχίσουμε ενθαρρύνοντας τη νέα γενιά με νέα προγράμματα, όπως το «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» και την «Κοινωνική Αντιπαροχή» που αναφέρατε. Αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για εμάς να αξιοποιήσουμε όλα αυτά τα ακίνητα του Δημοσίου, δομημένα και αδόμητα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με το πρόγραμμα για κοινωνική στέγαση.

Έχετε αναφερθεί σε ένα εθνικό σχέδιο - που θα είναι έτοιμο μέσα στο 2024 - για την αντιμετώπιση του δημογραφικού. Σε ποια κατεύθυνση θα κινείται αυτό το σχέδιο; Και ποιες κινήσεις γίνονται για την εναρμόνιση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή;

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο και θα έχουμε έτοιμο να παρουσιάσουμε στον Πρωθυπουργό στο πρώτο τρίμηνο του 2024, θα αποτελεί στην ουσία τον οδικό μας χάρτη για τη συνολική εθνική αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος. Επιμένω στον όρο «εθνικό», καθώς για να μπορέσουμε να φέρουμε αποτελέσματα, είναι απαραίτητη η ένωση όσο το δυνατόν περισσότερων δυνάμεων: Από τα κόμματα και με την τοπική αυτοδιοίκηση, μέχρι τους εθελοντικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών.

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει βασικούς πυλώνες που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες κάθε ηλικίας:

Πρώτος πυλώνας η στήριξη της οικογένειας. Για τον σκοπό αυτό έχουμε ήδη λάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες, όπως η αύξηση του επιδόματος παιδιού για τους δημοσίους υπαλλήλους από 1/1/2024 που φτάνει έως και τα 600 ευρώ ετησίως και η επέκταση της άδειας μητρότητας σε ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότισσες στους 9 μήνες, προβλέποντας και τη δυνατότητα μεταφοράς της άδειας στον πατέρα. Το επόμενο διάστημα πρόκειται να εξετάσουμε λεπτομερώς όλα τα επιδόματα που δίνονται και να εντοπίσουμε τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να ενισχύσουμε το διαθέσιμο εισόδημα ενός ζευγαριού. Και φυσικά είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη των νέων μορφών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, σε συνεργασία πάντα με την επιστημονική κοινότητα.

Δεύτερος πυλώνας η ενίσχυση της πρόσβασης στην εργασία. Σε αυτό το πεδίο εντάσσονται κυρίως πολιτικές που αναφέρατε, οι οποίες θα δώσουν χώρο στην ισορροπία της επαγγελματικής ζωής με την οικογενειακή ζωή. Ενδεικτικά αναφέρονται προγράμματα όπως οι νταντάδες της γειτονιάς και η αύξηση των voucher στους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Ο συνολικός προϋπολογισμός μας ξεπέρασε φέτος τα 660 εκατομμύρια για την απόδοση ακόμη περισσότερων vouchers στους γονείς αλλά και η ενίσχυση του ολοήμερου σχολείου θα δώσουν ένα τέλος στο δίλημμα «καριέρα ή οικογένεια» που λανθασμένα επικρατούσε στις παλαιότερες γενιές.

Τρίτος πυλώνας η διαχείριση της γήρανσης, δίνοντας έμφαση στην επίτευξη συνθηκών υγιούς και ενεργού γήρανσης, με το κομμάτι της έρευνας για τη μακροχρόνια φροντίδα, που έχει ενταχθεί ήδη στο ΕΣΠΑ να συμβάλει θετικά στον σκοπό αυτό,

Τέταρτος πυλώνας η διασφάλιση ποιότητας ζωής, σε συνεργασία με τους φορείς α’ και β’ βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης. Θέλουμε να ενισχύσουμε την αποκέντρωση και να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των νέων ανθρώπων στις δυνατότητες των επαρχιακών περιοχών.

Μια σημαντική πτυχή της προσπάθειας μας έχει να κάνει και με την διαμόρφωση των συνθηκών έτσι ώστε νέοι άνθρωποι που έφυγαν από την Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης να εντοπίσουν τους λόγους για να επιστρέψουν. Οι εξελίξεις με την αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας, την συνεχή μείωση της ανεργίας αλλά και την βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος, προσθέτουν σ’ αυτή την προσπάθεια.

Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα που εξελίσσεται εδώ και χρόνια αλλά είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για τη σταθεροποίηση των δημογραφικών τάσεων.

Χαρακτηρίσατε εθνική υπόθεση την αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων και σημειώσατε πως θα υπάρξουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση. Ποιες θα είναι αυτές οι πρωτοβουλίες; 

Tο γεγονός που μας προβληματίζει ιδιαίτερα, είναι ότι η παραβατικότητα των ανηλίκων έχει πολλές διαστάσεις με ιδιαίτερα αυξημένη ένταση. Καθημερινά μαθαίνουμε για αποτρόπαια περιστατικά που διεξάγονται είτε μέσα στα σχολεία, είτε στο διαδίκτυο, είτε στους δρόμους. Ως Πολιτεία έχουμε αποδείξει ότι έχουμε επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης και δεν πρόκειται να επιτρέψουμε την εξάπλωση του φαινομένου. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός ασχολείται προσωπικά με την πλήρη αποτύπωση, την αντιμετώπιση αλλά κυρίως τις μεθόδους πρόληψης του φαινομένου.

Πάνω από όλα όμως, όπως έχω επαναλάβει και στο παρελθόν, η αντιμετώπιση της παραβατικότητας και εγκληματικότητας μας έχει όλους ανάγκη. Τόσο εντός των σχολείων, όπου απαιτείται διακριτός σχεδιασμός, όσο και έξω από αυτά, όπου το ζήτημα καθίσταται πιο περίπλοκο.

Έχουμε ενισχύσει το νομοθετικό οπλοστάσιο στο κομμάτι της εκπαίδευσης, όταν και ως υφυπουργός με την τότε υπουργό Νίκη Κεραμέως είχαμε πραγματοποιήσει την πρώτη εισαγωγή ψυχολόγων σε Γενικό Σχολείο και είχαμε διπλασιάσει τον αριθμό των ψυχολόγων-κοινωνικών λειτουργών σε 3.200. Νομοθετήθηκε νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού ενώ έχει ενισχυθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ζητήματα αυτά με το πρόγραμμα «φιλία». Επίσης μέσα από την ένταξη των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο σχολικό πρόγραμμα τα παιδιά διδάσκονται τις θεματικές του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας, της κατάρριψης στερεοτύπων και προώθησης της ισότητας και των δημοκρατικών αξιών.

Με την υποστήριξη της Προεδρίας της Κυβέρνησης έχει εδώ και 2 εβδομάδες εκκινήσει η διυπουργική πρωτοβουλία, με τη μορφή Επιτροπής, την οποία συντονίζει το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & οικογένειας.

Πέρα από τα συναρμόδια υπουργεία, όπως το Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων, το Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Δικαιοσύνης, το Προστασίας του Πολίτη, το Μετανάστευσης και Ασύλου και το Εσωτερικών, πολύ βασικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής θα διαδραματίσουν η επιστημονική κοινότητα, οι πολύ αξιόλογες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών με τις καίριες παρεμβάσεις τους, καθώς και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κοινωνικές τους υπηρεσίες. 

Το φαινόμενο αυτό χρήζει άμεσης παρέμβασης και δεν πρόκειται να το αντιμετωπίσουμε γραφειοκρατικά. Και βέβαια είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι δεν χωράνε κομματικά στεγανά. Γι’ αυτό και πρόκειται το συγκεκριμένο ζήτημα να το μεταφέρουμε σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Η σύνθεση απόψεων μεταξύ των κομμάτων θα είναι ωφέλιμη.

Θέλουμε να διαμορφώσουμε μια κοινωνία που να αγκαλιάζει το παιδί, να νοιώθει ότι υπάρχει προστασία και οι γονείς να γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει συμβουλευτική και καθοδήγηση από ειδικούς.

Στο πεδίο των επιδομάτων ποιες αλλαγές έρχονται το επόμενο διάστημα;

Πρόκειται να φέρουμε μια ριζική μεταρρύθμιση στο κομμάτι των επιδομάτων. Είναι ένα σχέδιο που δουλεύουμε από κοινού με το υπουργείο Εργασίας, με το οποίο θα εισάγουμε τις νομοθετικές τροποποιήσεις στη Βουλή και με την πολύτιμη συνδρομή του ΟΠΕΚΑ, μέσα από τον οποίο δίνονται στους συμπολίτες μας πολλά επιδόματα.

Οι δικαιούχοι θα χρειαστεί βέβαια να δείξουν λίγη υπομονή και να περιμένουν για τις μεταρρυθμίσεις αυτές στο δεύτερο εξάμηνο του 2024, καθώς πέρα από τις διοικητικές διαδικασίες μεσολαβεί το κομμάτι της ψηφιοποίησης.

Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι το μισό ποσό του επιδόματος, που θα λαμβάνουν οι δικαιούχοι να διατίθεται μέσω χρεωστικής κάρτας. Είναι ευνόητο ότι θα θεσπίσουμε και συγκεκριμένα κίνητρα για τη χρήση αυτών των καρτών. Άλλωστε, υπάρχει ειδική μνεία για ειδικές λοταρίες ως κίνητρο για τον κόσμο αυτό που θα κάνει αγορές με την χρεωστική του κάρτα, σε συνεργασία με επιχειρήσεις αλλά και τις ίδιες τις τράπεζες, για να μπορούν να κάνουν μεγιστοποίηση του ποσού αυτού που διατίθεται για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών, μέσω των επιδομάτων. Συνεργαζόμαστε ήδη με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών για τον σκοπό αυτό.

Πέρα από το μεγάλο στοίχημα της ψηφιοποίησης και της εφαρμογής της χρεωστικής κάρτας που  φέρνει τον ΟΠΕΚΑ στη νέα εποχή, αύξηση θα έχουν από το νέο έτος τα κοινωνικά επιδόματα που είναι συνδεδεμένα με την Εθνική Σύνταξη, και άλλο ένα 8% θα λαμβάνουν οι 770.000 δικαιούχοι από τον ΟΠΕΚΑ.

Στόχος πρέπει πάντα να παραμένει η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών σε κλίμα σταθερότητας και αισιοδοξίας, η δημιουργία νέων, καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας και βέβαια μια στιβαρή κοινωνική πολιτική Που δεν αφήνει κανέναν συμπολίτη μας πίσω

Ποιες θεωρείτε  πως είναι οι τρεις βασικές προκλήσεις που καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα;

Η Κυβέρνησή μας στοχεύει  στην επίτευξη σημαντικών , κρίσιμων και αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για τη χώρα. Αυτή είναι μια πολύ βασική πρόκληση με την οποία θα είμαστε αντιμέτωποι σε όλη τη θητεία μας: η επίτευξη μεταρρυθμίσεων σε όλες τις δραστηριότητες του κράτους. Διότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι που θα επηρεάσουν άμεσα και όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας των συμπολιτών μας. Άλλωστε δε νομίζω ότι υπάρχει Έλληνας πολίτης ο οποίος να μην έχει αντιληφθεί την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και να μην τις απαιτεί.

Όμως επειδή με ρωτάτε ειδικότερα, ένα μέτρο για τη βελτίωση της καθημερινότητας των συμπολιτών μας που θέλουμε να βάλουμε σε τάξη είναι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Είναι γεγονός ότι το νομοσχέδιο που φέρνουμε στη Βουλή απασχολεί πολύ τον δημόσιο διάλογο, όμως κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι πρέπει να υπάρξει μια δυναμική παρέμβαση που θα τη μειώσει δραστικά. Τα χρήματα που χάνει η πολιτεία εξαιτίας της φοροδιαφυγής είναι εκείνα που αν καταφέρουμε να τα επιστρέψουμε στην κοινωνία, θα μπορέσουμε να έχουμε καλύτερη υγεία, ποιοτικότερη παιδεία και αποτελεσματικότερη δημόσια ασφάλεια και άμυνα αλλά και μια στιβαρή κοινωνική πολιτική.

Επίσης στην κοινωνία μας επικρατεί η αντίληψη ότι δεν υπάρχει αξιοκρατία. Αυτή η νοοτροπία πρέπει να αλλάξει και έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη ευκαιρία να αποκαταστήσουμε το αίσθημα δικαίου προς το Κράτος. Με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που ψηφίζουμε, το οποίο θέτει ένα νέο πλαίσιο επιλογής των Διοικήσεων στους Δημόσιους φορείς, στέλνουμε το μήνυμα ότι οι καλύτεροι – και όχι αυτοί που έχουν περισσότερες προσβάσεις – μπορούν να ηγούνται ενός φορέα στο Δημόσιο Τομέα.

Και βέβαια μια πρόκληση που διαρκώς θα βρίσκεται στην επιφάνεια είναι η προστασία των πιο ευάλωτων και αδύναμων συμπολιτών μας. Η Κυβέρνησή μας δουλεύει σε πολλά πεδία ώστε να αποκατασταθούν οι αδικίες και να είμαστε στην πράξη δίπλα στους συμπολίτες μας με μια ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική που θα τους ενθαρρύνει να υψώνουν τη φωνή τους όποτε υφίστανται διακρίσεις, καθώς και να στρέφονται για βοήθεια στην Πολιτεία, όποτε χρειάζονται την υποστήριξή της.  

Θα σας προσέθετα και μια τέταρτη προτεραιότητα που είναι η συνεχής και συνεχιζόμενη στήριξη των συμπολιτών μας που υπέστησαν μεγάλες καταστροφές από τις πρόσφατες πρωτοφανεις  συνθήκες έτσι ώστε να μπορέσουν να βρουν την δύναμη μέσα από τα διαθέσιμα μέσα για να σταθούν πάλι όρθιες και ορθιοι και να πορευτούν με αισιοδοξία.