Διπλωματικό «σπριντ» στην περιοχή: Οι κινήσεις της Αθήνας, οι ελιγμοί Ερντογάν και η κρίσιμη περιοδεία Μπλίνκεν

Σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον και με έκδηλη την ανησυχία για την κρίση στη Μέση Ανατολή ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η περιοδεία που πραγματοποιεί στην περιοχή ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν. Μάλιστα αύριο ο κ. Μπλίνκεν πρόκειται να  μεταβεί αρχικά στην Τουρκία και στη συνέχεια στην Κρήτη, όπου αναμένεται να έχει συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. 

Να σημειωθεί εδώ πως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών επισκέπτεται για τέταρτη φορά τους τελευταίους μήνες την ευρύτερη περιοχή.  Αυτή τη φορά όπως ανακοινώθηκε θα επισκεφθεί το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη, καθώς και την Τουρκία, την Ελλάδα, την Ιορδανία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο.

Όπως είναι αναμενόμενο στην επίσκεψη του κ. Μπλίνκεν στην Τουρκία θα συζητηθούν οι εξελίξεις στην περιοχή. Παράλληλα οι  ΗΠΑ αναμένουν να δουν αν θα περάσει τελικά μέσα στον Ιανουάριο από την τουρκική Εθνοσυνέλευση η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα τις προηγούμενες ημέρες υπήρξαν  πληροφορίες πως  αν δεν προχωρήσει άμεσα η σχετική διαδικασία οι Αμερικανοί μπορεί να αποσυνδέσουν το θέμα της πώλησης των F 35 στην Ελλάδα από τα F 16 στην Άγκυρα. 

Δεδομένο είναι πως ο Τούρκος πρόεδρος παραμένει ένας απρόβλεπτος παίκτης στη γεωπολιτική σκακιέρα, ωστόσο δείχνει πως δεν επιθυμεί να ανοίξει νέα μέτωπα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν θα επιμείνει  στο θέμα των F 16 και μένει να φανεί αν για μία ακόμα φορά θα επιδοθεί σε ένα ανατολίτικο παζάρι με στόχο να αποκομίσει πολιτικά οφέλη.

Μετά την επίσκεψη στην Τουρκία ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αναμένεται να συναντηθεί στην Κρήτη με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προκειμένου να συζητηθούν οι εξελίξεις στην περιοχή. Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ σημείωσε χθες πως «η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και (ο 'Αντονι Μπλίνκεν) ανυπομονεί να την επισκεφθεί για να μιλήσει για την υποστήριξη της Ελλάδας στην Ουκρανία, η οποία υφίσταται από την αρχή της σύγκρουσης, τη διασφάλιση της περιφερειακής θαλάσσιας ασφάλειας και επιπλέον θα υπάρχουν άλλα θέματα για τα οποία θα μιλήσουμε και τα οποία είμαι βέβαιος ότι θα γνωστοποιηθούν στη συνέχεια». 

Το μπαράζ επαφών στην περιοχή 

Σειρά επαφών με ηγέτες κρατών της ευρύτερης περιοχής έχει η ελληνική πλευρά, με την ατζέντα να περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα θεμάτων. Χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Βούλγαρο ομόλογο του και συζητήθηκε η πρόοδος που έχει επιτευχθεί σε σειρά τομέων αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Στο επίκεντρο βρέθηκαν ενεργειακά θέματα, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη σύνδεση οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων. Υπενθυμίζεται  εδώ πως εγχειρήματα κοινού ενδιαφέροντος είχαν συζητηθεί και τον περασμένο Οκτώβριο κατά την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας.

Στο μεταξύ την Τετάρτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Αιγύπτου και συζήτησαν την περαιτέρω ενίσχυση των στρατηγικών σχέσεων των δύο χωρών καθώς και τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή. Ο πρωθυπουργός επανέλαβε την αυξανόμενη ανησυχία του για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και υπογράμμισε ότι η Ελλάδα υποστηρίζει τις προσπάθειες της Αιγύπτου για την ασφαλή και άμεση παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό. Παράλληλα οι  δύο ηγέτες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την αυξανόμενη ένταση στα σύνορα Ισραήλ - Λιβάνου.

Τι  «ξημερώνει» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Σε αυτή τη χρονική συγκυρία η εκτίμηση είναι πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει  ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Ελλάδα, καθώς αυτό μπορεί να βελτιώσει γενικότερα τις σχέσεις του με τη Δύση. Από την κυβέρνηση  τηρούν στάση αναμονής και επιδιώκουν να προχωρήσουν οι συζητήσεις βήμα - βήμα.

Την Άνοιξη πρόκειται να γίνει στην Άγκυρα μία ακόμα συνάντηση του πρωθυπουργού  με τον Τούρκο πρόεδρο, ενώ στη συνέχεια ένα  ακόμα τετ α τετ προγραμματίζεται για τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον (όπου θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ). Θα έχουν προηγηθεί το  Φεβρουάριο συζητήσεις στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, και ένα ακόμα «ραντεβού» για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Αθήνα

Ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να δείξει πως θέλει να παραμείνει στο τραπέζι του διαλόγου και πρόσφατα σημείωσε πως «παρά τις παρεμβάσεις των τρίτων προς την αντίθετη κατεύθυνση, προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τους γείτονές μας με βάση μια προσέγγιση καζάν-καζάν, που θα είναι αμοιβαία επωφελής». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως έχει εγκαταλείψει ολοκληρωτικά την αναθεωρητική ρητορική, καθώς εξακολουθεί να έχει το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό ακροατήριο. 

Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν η Άγκυρα  θα συνεχίσει να επιδιώκει ήρεμα νερά στην περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Δεδομένο είναι πως οι διαφορές των δύο χωρών δεν θα εξαλειφθούν από την μία ημέρα στην άλλη, ωστόσο  το ζητούμενο είναι αυτές οι διαφορές να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις

Όσον αφορά στη συζήτηση που πυροδότησαν δηλώσεις  του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Αγγελου Συρίγου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης σημείωσε χθες πως «η Συνθήκη της Λωζάνης είναι ένα στέρεο διεθνές νομικό θεμέλιο, που ρυθμίζει συνολικά τις σχέσεις της ευρύτερης περιοχής. Και ήταν και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Διακήρυξης των Αθηνών στις 7 Δεκεμβρίου, δεδομένου ότι στη Διακήρυξη των Αθηνών γινόταν σαφής αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο, ξεχωριστής σημασίας μέρος του οποίου είναι και η Συνθήκη της Λωζάνης».