Αυτονόητος ο χωρισµός Κράτους - Εκκλησίας

Αλλά για το ακριβώς αντίθετο: να µη µείνει κι αυτή τη φορά στα λόγια, ή να προταθούν µερικές µόνο, µικρές και ανεπαίσθητες τροποποιήσεις. Δεν µπορεί παρά να είναι αυτονόητο στην εποχή µας ότι το Κράτος δεν µπορεί και δεν πρέπει να θρησκεύεται. Οι άνθρωποι, µέσα από τα ατοµικά βιώµατά τους και τις ατοµικές αναζητήσεις τους, θρησκεύονται ή όχι.

Σε αυτές τις αναζητήσεις, τις πνευµατικές και τις µεταφυσικές αγωνίες, ένα σύγχρονο κράτος οφείλει να µην αναµειγνύεται. Οφείλει να διαφυλάττει τη θρησκευτική ουδετερότητά του.

Υποχρέωση της Πολιτείας είναι να διασφαλίζει την εφαρµογή ενός πλαισίου κανόνων για την ανεµπόδιστη άσκηση θρησκευτικής λατρείας από όσους το επιθυµούν. Πάντα, βεβαίως, χωρίς να παραβιάζονται τόσο η ισότητα των πολιτών όσο και τα ατοµικά και τα συλλογικά δικαιώµατα – ιδιαιτέρως αυτά των µειονοτήτων.

Το κεντρικό θέµα λοιπόν είναι ότι το Κράτος δεν µπορεί να έχει «πνευµατικό καθοδηγητή», ούτε επίσηµο συνεταίρο καµιά συγκεκριµένη οργανωµένη θρησκεία, όσο µεγάλο αριθµό πιστών κι αν διαθέτει αυτή. Η αρχή αυτή πρυτάνευσε στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, µετά την εποχή του ∆ιαφωτισµού, αλλά και σε πολλές του εκτός Ευρώπης κόσµου.

Το συνεχιζόµενο σφιχταγκάλιασµα Κράτους - Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας στην Ελλάδα, και τα ιδεολογικά στοιχεία στα οποία βασίζεται, βρίσκονται σε αντίθεση µε τις προσπάθειες για τη διαµόρφωση µιας ανοιχτής και ανεκτικής κοινωνίας, µέσω της άρσης θρησκευτικών διακρίσεων, για τις οποίες η χώρα µας έχει επανειληµµένως καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων. Το καθεστώς αυτό µετατρέπει την Εκκλησία σε παράρτηµα του Κράτους, αλλά και το Κράτος σε αγωγό των αντιλήψεων της διοίκησης της Εκκλησίας προς την κοινωνία, µέσω των κρατικών µηχανισµών. Ο πλήρης διαχωρισµός Κράτους - Εκκλησίας δεν είναι µόνον ένα ώριµο θέµα, από πολλού χρόνου αναµενόµενο. Αποτελεί αναγκαίο βήµα για έναν στοιχειώδη εκσυγχρονισµό του Κράτους και της κοινωνίας.

Σε καµία περίπτωση δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία της αναθεώρησης του Συντάγµατος που έχουµε µπροστά µας. Οι αναγκαίες αλλαγές πρέπει να προωθηθούν: απάλειψη από το Προοίµιο του Συντάγµατος της διατύπωσης «στο όνοµα της… Αγίας Τριάδος», κατάργηση του άρθρου 3, επαναδιατύπωση των άρθρων 13 και 72, καθώς και των άρθρων περί όρκου βουλευτών και Προέδρου της ∆ηµοκρατίας.

Αν γίνουν αυτά, θα πρόκειται για πραγµατική πρόοδο και σε βάθος αλλαγή. ∆εν είναι εποχή για πασαλείµµατα και µικρο-διευθετήσεις. Παρ’ όλα αυτά, κάθε βήµα προς την εκκοσµίκευση του Κράτους είναι πάντα θετικό.

Του Θόδωρου Τσίκα: Πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος