Και στη Ρώμη βασίλεψε η δημοκρατία - Πώς ήρθε η πτώση της

Τι ήταν;

Το 133 π.Χ., έπειτα από αιώνες ειρήνης και ευημερίας με τηβοήθεια της ανεμπόδιστης επέκτασης σε όλη τη Μεσόγειο, η κρίση μάστιζε τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία μετά τη δολοφονία του δημοφιλούς δημάρχου Τιβέριου Γράκχου, μια δολοφονία που υποτίθεται ότι είχε την έγκριση της Συγκλήτου. Τα επόμενα χρόνια σημαδεύτηκαν από κοινωνική αναταραχή εξαιτίας των πολιτικών διενέξεων. Το 107 π.Χ. ο επιτυχημένος στρατηγός Γάιος Μάριος κατέλαβε το αξίωμα του υπάτου. Το 88 π.Χ., αφού ο Λεύκιος Σύλλας, ο θησαυροφύλακας του Μάριου, είχε διεκδικήσει την εξουσία για να εξεγερθεί στη συνέχεια εναντίον της Ρώμης, κυριάρχησε το βασίλειο του τρόμου, κατά τη διάρκεια του οποίου εκκαθαρίστηκαν πολλοί από τους εκπροσώπους του λαού. Ο Σύλλας πέθανε το 78 π.Χ. και τον αντικατέστησε ο Γναίος Πομπήιος, γνωστός και ως Πομπήιος ο Μέγας, ο οποίος αργότερα θα υπηρετούσε τη Ρώμη στην Πρώτη Τριανδρία μαζί με τον Μάρκο Κράσσο και τον Ιούλιο Καίσαρα. Ο Πομπήιος και ο Καίσαρας εδραιώθηκαν γρήγορα στα αντίστοιχα αξιώματά τους και αυτό οδήγησε σε μια σειρά εμφυλίων πολέμων, που θα κορυφώνονταν το 27 π.Χ., όταν ο Οκταβιανός (ο υιοθετημένος κληρονόμος του Καίσαρα) έγινε ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης, προαναγγέλλοντας το τέλος της Δημοκρατίας.

Ποιες ήταν οι συνέπειες; 

Η πτώση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας επιβεβαίωσε την παρακμή ενός δημοκρατικού συστήματος που κυβερνούσε το κράτος από την ίδρυσή του, το 509 π.Χ., έπειτα από την ανατροπή της ρωμαϊκής μοναρχίας. Μετά την εκθρόνιση των βασιλιάδων  επινοήθηκε ο τίτλος του υπάτου και μοιράστηκε μεταξύ δύο ανδρών. Δόθηκαν επίσης περισσότερες εξουσίες στη Σύγκλητο και στους δημάρχους (αξιωματούχους), που εκλέγονταν από τον λαό. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος  διακυβέρνησης άλλαξε με τον θάνατο της Δημοκρατίας. Η κοινωνική αναταραχή και ο καιροσκοπισμός των στρατιωτικών, που κατέστρεφε τη Ρώμη τον τελευταίο αιώνα π.Χ. και οδήγησε τελικά τον Καίσαρα να αρπάξει την εξουσία, έβαλαν οριστικά τέλος σε ένα σύστημα διακυβέρνησης που λάμβανε υπόψη του τα αιτήματα του λαού. Και ενώ η αχόρταγη φιλοδοξία του Καίσαρα θα οδηγούσε στην πτώση του, ο κληρονόμος του, ο Οκταβιανός, ανέλαβε γρήγορα να κατακτήσει την απόλυτη εξουσία ως αυτοκράτορας το 27 π.Χ. Οι αυτοκράτορες θα κυβερνούσαν τη Ρώμη ως το 476 μ.Χ.

Ποιοι ενεπλάκησαν

Λεύκιος Σύλλας
139 π.Χ.-78 π.Χ.
Όταν εδραίωσε την εξουσία του το 82 π.Χ., ο Σύλλας κυβέρνησε ως δικτάτορας, εκκαθαρίζοντας πολλούς εκλεγμένους αξιωματούχους και απολύοντας άλλους.

Ιούλιος Καίσαρας
100 π.Χ.-44 π.Χ.
Αφού συνέτριψε τα υπολείμματα του στρατού του Πομπήιου στη Μάχη της Μούντα, ο Καίσαρας πήρε τον έλεγχο της Ρώμης και τελικά έγινε ισόβιος δικτάτορας.

Αυτοκράτορας Αύγουστος
63 π.Χ.-14 μ.Χ.
Η νίκη επί του Μάρκου Αντώνιου στο Άκτιο επέτρεψε στον Οκταβιανό να παγιώσει την εξουσία του – αργότερα έγινε ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History (Νοέμβριος 2019)