«Ο Κλέφτης των Μυστικών»: Η Αθήνα του '44, η Σμύρνη του '22, ο έρωτας και το ΕΑΜ

Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός, executive producer, script editor, τώρα και συγγραφέας. Ο πολυσχιδής, πολυτάλαντος, πολυπράγμων  και πάντα ανήσυχος Γιάννης Μπότσης, υπεύθυνος μυθοπλασίας σήμερα, στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN, έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Ο Κλέφτης των Μυστικών», από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα και είναι συναρπαστικό!

Ένα μυθιστόρημα-τοιχογραφία, με ήρωες μικρούς και μεγάλους, παθιασμένους με τη ζωή, τον έρωτα και την ελευθερία, που αναγκάζονται να εξελιχθούν και να αλλάξουν μέσα από ακραία γεγονότα. Έχτισε έναν μοναδικό κόσμο πλοκής και συναισθημάτων που κορυφώνονται -με κομμένη την ανάσα- μέχρι το ανατρεπτικό φινάλε. 

Mε κινηματογραφικές σπουδές στο Paris 1 (Σορβόννη), βασικό καθηγητή τον Jacques Goimard και την υπογραφή του σε δεκάδες σημαντικά ντοκιμαντέρ, ταινίες, διαφημίσεις, σειρές και εκπομπές, ο Γιάννης Μπότσης κατόρθωσε "με το χαίρετε",  να μπει το μυθιστόρημά του στην κατηγορία των βιβλίων εκείνων, που δεν υπάρχει περίπτωση ν αφήσεις από τα χέρια σου, αν δεν φτάσεις στην τελευταία σελίδα. Ο αναγνώστης παρασύρεται από την πρώτη στιγμή στη δίνη του Β' παγκοσμίου πολέμου, παρακολουθώντας τον κεντρικό ήρωα, ένα αγόρι 11 χρονών.

Η ιδέα - λέει ο συγγραφέας - εμφανίστηκε σε ένα όνειρο καλοκαιρινών διακοπών, και ήταν μια αρχική και απλοϊκή εκδοχή της ιστορίας του βιβλίου. Χρόνια μετά αποφάσισα να την μετατρέψω σε μυθιστόρημα γιατί από μικρός μου άρεσαν τα παιδιά- ήρωες και αντιπαθούσα αλλά και φοβόμουν υπερβολικά τους Ναζί. Η μητέρα μου είχε ζήσει έντονες ιστορίες όταν τους είχαν οι Γερμανοί επιτάξει το σπίτι και αυτή η ατμόσφαιρα από παιδί είχε επιδράσει πάνω μου, μέσα από τις αφηγήσεις της. Έβλεπα πάντα όποιο ντοκιμαντέρ ή ταινία συναντούσα με θέμα τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, οπότε αυτό το όνειρο μάλλον προέκυψε φυσιολογικά! Επίσης ένα παιδί που αναλαμβάνει μια τόσο ακραία αποστολή ήταν από μόνο του μια πρόκληση για μένα και είχε κάτι το πολύ συγκινητικό, αφού είναι ορφανό και το κάνει λόγω της μεγάλης αγάπης για τον αντιστασιακό θείο του. Που είναι και ο μόνος συγγενής που του έχει μείνει. Αυτό μου έδωσε μεγάλη ώθηση.

- Συνδυασμός Αθήνας του 44 και Σμύρνης του 22; Νομίζω πως γίνεται για πρώτη φορά σε βιβλίο κάτι τέτοιο..

Το αγόρι φιλοξενείται από μια Σμυρνιά στην Πλάκα, η οποία το αγαπάει πολύ και παίζει ένα ρόλο θετής μάνας στη ζωή του. Ο αναγνώστης βλέπει την δράση των ηρώων τον Μάιο του ΄44 όμως παράλληλα ζεί τα γεγονότα της Σμύρνης μέσα από την αφήγηση της Σμυρνιάς, που τα γράφει σε ένα τετράδιο. Αυτό το κάνει γιατί διαπιστώνει ότι δεν έχει ξεπεράσει τα τραγικά γεγονότα που έζησε στην καταστροφή και απλά τα απώθησε βαθιά στη μνήμη της. Καταλαβαίνει λοιπόν πως για να προχωρήσει μπροστά στη ζωή της πρέπει να τα ξαναζήσει και μόνο έτσι θα λυτρωθεί και θα λύσει το πρόβλημά της. Γι αυτό γράφει σε ένα τετράδιο του αγοριού. Μετά σιγά σιγά, νιώθει πιο σίγουρη για πολλά πράγματα και ενώνει τις δυνάμεις της με τον μικρό, στην απίστευτη περιπέτειά του. Να σου πω επίσης ότι πάντα με ενδιέφερε η Σμύρνη και ήθελα να προσθέσω και την δική μου εκδοχή σε όσα έγιναν τότε. Ήταν μια πόλη μοναδική στον πλανήτη και το εννοώ. Η μόνη που μέσα σε μόλις τρία χιλιόμετρα μήκος, φιλοξενούσε πέντε διαφορετικές εθνότητες που ζούσαν αρμονικά. Δεν υπήρξε ποτέ άλλη πόλη με αυτό το χαρακτηριστικό και δυστυχώς χάθηκε ολόκληρη. Να σκεφτείς στα τρία χιλιόμετρα της περίφημης Προκυμαίας, σήμερα έχουν επιβιώσει μόνο τέσσερα κτίρια από τότε!

- Μου αρέσει η φράση σου στο οπισθόφυλλο « Για να ξεπεράσεις τα εξωτερικά σου όρια πρέπει πρώτα να αναγνωρίσεις και να υπερβείς τα εσωτερικά» . Αφορά όλους τους ήρωες ή κάποιους συγκεκριμένα;

Όλους, λίγο πολύ αλλά περισσότερο το αγόρι και την Σμυρνιά. Αυτή η φράση κίνησε όλη την αφήγηση νομίζω και την ανακάλυψα όταν έψαχνα να βρω τι με ωθούσε για τόσο καιρό πίσω από τις λέξεις. Ξέρεις, όταν γράφεις κάτι τόσο φορτισμένο όπως αυτό το μυθιστόρημα, μοιάζεις με κάποιον που στιγμές γίνεται και υπνοβάτης, οπότε οι απορίες του για συγκεκριμένες επιλογές που έκανε είναι δικαιολογημένες! Όντως ήμουν σε μια περίεργη κατάσταση έξαψης για δέκα περίπου μήνες, όσο κράτησε η συγγραφή,  και πιστεύω ότι κι εγώ έκανα μια υπέρβαση των ορίων μου. Και φυσικά και αυτή ξεκίνησε από μέσα. Μόνο αν ανιχνεύσεις ποια είναι τα εσωτερικά σου εμπόδια, άρα και τα όριά σου, μπορείς να βρεις τον τρόπο να τα ξεπεράσεις. Ισχύει για τα πάντα πιστεύω, πόσο μάλλον για μια περιπέτεια επιβίωσης αλλά και εξέλιξης, όπως αυτή του «Κλέφτη των Μυστικών». 

- Το μυθιστόρημα θυμίζει κινηματογραφική ταινία, υπερπαραγωγή θα έλεγα,  δοσμένη με λογοτεχνικό τρόπο. Το σχεδίασες από την αρχή αυτό η προέκυψε στη διαδρομή;

Ήταν προαποφασισμένο, αν και στην λογοτεχνία πολλά στοιχεία προκύπτουν «μέσα στο ταξίδι». Είχα όμως απόλυτο έλεγχο κάθε στιγμή πάνω σε αυτό, επειδή οι εικόνες και οι ατμόσφαιρες ήταν ζητούμενα  για μένα, παράλληλα με το συναίσθημα, την ψυχολογία των ηρώων και την συγκίνηση που ήθελα να χτίσω. «Ο Κλέφτης των Μυστικών» γράφτηκε από έναν σκηνοθέτη που για προσωπικούς λόγους έπαψε να σκηνοθετεί , αλλά πάντα ονειρεύεται. Από έναν σεναριογράφο αλλά και αναλυτή σεναρίων που συνεχίζει να δημιουργεί ή να βελτιώνει. Από έναν παραγωγό που θέλει να βλέπει όγκο και αξία σε αυτά που παράγει. Και επειδή αυτά τα τρία πρόσωπα είμαι εγώ ο ίδιος, καταλαβαίνεις γιατί το μυθιστόρημα μου μοιάζει με κινηματογραφική ταινία, σε λογοτεχνική εκδοχή. Το τελευταίο ειδικά να τονίσω πως ήταν προαπαιτούμενο για μένα. Δεν ήθελα να αφηγηθώ απλώς αυτή την ιστορία, πράγμα που θα το έκανε όλο πολύ πιο εύκολο, αλλά προσδοκούσα να έχει αξία και ο τρόπος γραφής μου, να είναι λογοτεχνικός. Μόνο έτσι θα άρεσε αρχικά σε μένα και μετά και στους αναγνώστες. Για μένα αυτά τα δυο πάνε μαζί. 

- Είναι ιδιαίτερη και η παρουσία της αντίστασης και ειδικότερα του ΕΑΜ στην ιστορία του αγοριού και μάλιστα μετέχει στην κορύφωση της  περιπέτειας. Σπάνιο κι αυτό σε βιβλίο, ιδιαίτερα με τον τρόπο που το δίνεις εσύ.

Αρχικά είχα φτιάξει μια κάπως υβριδική αντιστασιακή ομάδα για να χτίσω τα γεγονότα και ευτυχώς η Άννα Αδριανού μου τόνισε την αξία που θα είχε το ΕΑΜ μέσα στην ιστορία μου. Την άκουσα αμέσως και άρχισα να κάνω έρευνα για τη δράση του και τότε έγινε η μεγάλη αποκάλυψη. Ενώ ήξερα αρκετά για το ΕΑΜ και τον ρόλο του εκείνη την περίοδο, αγνοούσα πολλά άλλα και ομολογώ ότι συγκινήθηκα τόσο πολύ από την προσφορά του στα σκοτεινά χρόνια της Κατοχής που σήμερα νιώθω πολύ περήφανος που το έβαλα στο μυθιστόρημα και είναι κατά κάποιο τρόπο ένας επιπλέον «χαρακτήρας» σε αυτό. Προτείνω όλοι να διαβάσουν για την δράση του, που δεν ήταν μόνο ο αγώνας ενάντια στους κατακτητές αλλά και η τόνωση του ηθικού των πολιτών, η συνεχής πληροφόρησή τους, ο καθημερινός αγώνας για την προμήθεια τροφής κλπ. Για όλους αυτούς τους λόγους έβαλα τον θείο του αγοριού να είναι στέλεχος του ΕΑΜ και το μυστικό που πρέπει να αποκαλύψει ο μικρός να έχει σχέση επίσης με αυτό. Ήταν λοιπόν ευνόητο και αναπόφευκτο πως θα μετείχε και στην κορύφωση της πλοκής. 

- Υπάρχουν τέσσερις πολύ έντονοι έρωτες, οι τρεις στην αφήγηση της Αθήνας και ο ένας σε αυτήν της Σμύρνης. Έρωτες μέσα στην περιπέτεια και στις τόσο αντίξοες συνθήκες...

Μάλιστα ο ένας από αυτούς  είναι ανάμεσα σε δυο παιδιά και πίστεψέ με βγήκε πολύ συγκινητικός και απρόσμενος για μένα. Είναι όντως και οι τέσσερις έρωτες έντονοι και φορτισμένοι και υπάρχει ένας επιπλέον λόγος γι αυτό. Μέσα στα χρόνια της απειλής για την ίδια την ζωή, όταν δεν ξέρεις αν θα υπάρχεις την επόμενη μέρα, ούτε και αν θα υπάρχουν οι άνθρωποι που αγαπάς, η ανάγκη να ερωτευτείς και να ξεχαστείς για λίγο από τον φόβο είναι πάρα πολύ μεγάλη. Σε αυτό βασίστηκα και έστησα αυτούς τους έρωτες, και ανεξάρτητα αν κάποιοι επιβίωσαν και κάποιοι όχι, η φλόγα τους είναι παρούσα συνεχώς μέσα στις σελίδες και κορυφώνονται και αυτοί όσο προχωράει η αφήγηση. 

- Σχέσεις αγάπης δοκιμάζονται, μεγάλοι έρωτες γεννιούνται και μια απρόβλεπτη οικογένεια δημιουργείται, μέσα σε ένα περιβάλλον επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο. Ο τρόπος που αφηγείσαι την ιστορία είναι πληθωρικός και παντρεύεις διαφορετικά είδη μεταξύ τους (περιπέτεια, μελόδραμα, ψυχολογικό θρίλερ). Πώς προέκυψε αυτή η μίξη;

Το μυθιστόρημα είναι μεν εποχής, αλλά ο τρόπος που έχει δομηθεί και αναπτυχθεί απευθύνεται σε σύγχρονους αναγνώστες που βλέπουν ταινίες ή σειρές στο Netflix και έχουν απαιτήσεις σε όλα τα επίπεδα. Οπότε ο συνδυασμός διαφορετικών ειδών δεν θα τους ξενίσει, αντίθετα θα τους ιντριγκάρει πιστεύω περισσότερο.  Τα διαφορετικά είδη προέκυψαν ασυνείδητα, δεν ήταν στόχος μου και αυτό συνέβη διότι η ιστορία από μόνη της είναι πληθωρική και εκτός από το αγόρι και την Σμυρνιά υπάρχουν και άλλοι έξι βασικοί χαρακτήρες, των οποίων οι δράσεις προστίθενται στους πρώτους, με αποτέλεσμα ένα έργο στο οποίο η αγωνία μεν κυριαρχεί αλλά παράλληλα ο ερωτισμός, το συναίσθημα και η διαρκής συγκίνηση είναι επίσης σε πρώτο πλάνο.

- Είναι τόσο έντονα τα όσα γίνονται σε αυτό το μυθιστόρημα που αναρωτιέμαι αν επηρεάστηκες στη ζωή σου γράφοντάς το και σε ποιο βαθμό.

Όντως επηρεάστηκα πολύ. Αρχικά στη διάρκεια της έρευνας που κράτησε αρκετά. Τόσο τα χρόνια της Κατοχής όσο και αυτά της Σμύρνης μέχρι και την καταστροφή της, ήταν τόσο επιδραστικά πάνω μου, που πάντα είχα ένα κόμπο στο λαιμό όσο μελετούσα. Αλλά και όταν άρχισα το γράψιμο διαπίστωσα ότι η φόρτιση δεν έφευγε, αντίθετα παρέμενε ανελέητη! Μόνο όταν το τελείωσα ξαλάφρωσα κάπως και σταδιακά επανήλθα σε μια κανονικότητα. Το περίεργο όμως είναι άλλο. Ζώντας τόσο καιρό με ήρωες που ομολογώ ότι σε αρκετά πράγματα ήταν καλύτεροι από μένα, έχοντας κορυφαίες αξίες και μια αθωότητα που λείπει από το παρόν μας, επηρεάστηκα και έγινα καλύτερος κι εγώ!  Λες και προπονήθηκα μαζί τους τόσο καιρό, μέρα με τη μέρα άρχισα να τους μοιάζω και παρ΄όλο που εγώ τους δημιούργησα, μου έκαναν για ανταπόδοση ένα σπάνιο δώρο! 

Η Άννα μου λέει ότι έκανα μια συμπυκνωμένη ψυχανάλυση γράφοντας τον «Κλέφτη των Μυστικών» και μάλλον έχει δίκιο!