Μαρία Παναγοπούλου: «Τα όνειρα υπάρχουν για να κυνηγιούνται»

Η επιτυχημένη συγγραφέας Μαρία Παναγοπούλου, που περίμενε 20 χρόνια για να εκδοθούν τα μυθιστορήματά της, συζητάει με τη Σεμίνα Διγενή για το θάνατο του έρωτα, την αυταπάτη της τελειότητας, τη γοητεία των 80ς και αποκαλύπτει πως αποφάσισε να κυνηγήσει το όνειρό της, επειδή θύμωσε πολύ, όταν ο σύζυγός της Κώστας Χαρδαβέλλας, την αποκάλεσε «κότα». 

«Η πενθερά» είναι ο τίτλος του βιβλίου σου που κυκλοφόρησε το 2020, αμέσως μετά τη λήξη της πρώτης καραντίνας. «Ολική έκλειψη καρδιάς» είναι ο τίτλος του επόμενου βιβλίου σου που θα κυκλοφορήσει αρχές του 2021, μετά τη λήξη της δεύτερης καραντίνας. Τι συμβαίνει; Σε εμπνέουν οι καραντίνες;

Κάθε άλλο! Με τρομάζουν, με θυμώνουν και με αποσυντονίζουν οι καραντίνες και εύχομαι ολόψυχα να ξεμπερδέψουμε μια και καλή με αυτές το συντομότερο δυνατό. Από μια παράξενη όμως συγκυρία, τα δύο βιβλία μου στο νέο εκδοτικό μου σπίτι, τις εκδόσεις Ψυχογιός, συνέπεσαν με τον εγκλεισμό. «Η πενθερά» εκδόθηκε την άνοιξη σε συνθήκες πρωτόγνωρες για όλους μας, καθώς δεν είχαμε βιώσει κάτι ανάλογο στο παρελθόν, αλλά αγαπήθηκε πολύ από τους αναγνώστες. Το γεγονός πως έκανε πέντε ανατυπώσεις μέσα σε διάστημα τριών μηνών, με αιφνιδίασε και με συγκίνησε. Είχα την ελπίδα πως το επόμενο βιβλίο μου, η «Ολική έκλειψη καρδιάς» θα μας έβρισκε «ελεύθερους» αλλά άγνωσται αι βουλαί του κορονοϊού. 

Πώς προέκυψε ο τίτλος «Η πενθερά»; 

Η πενθερά είναι η γνωστή, αγαπημένη και παρεξηγημένη πεθερά, με τη διαφορά πως έχει κι ένα νι στην ονομασία της. Ένα θανάσιμο νι. Κατά μία άποψη, η οποία δεν είναι τεκμηριωμένη ετυμολογικά, η λέξη «πενθερά» προέρχεται από τη σύνθεση των όρων «πένθος» και «έρως» και σημαίνει τον θάνατο του έρωτα. Αυτό είναι και το κεντρικό θέμα του βιβλίου μου. Πρόκειται για ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, με αστυνομικές προεκτάσεις, που βασίζεται σε αληθινές ιστορίες και επιχειρεί να απαντήσει στο διαχρονικό ερώτημα «είναι ικανή μια πεθερά να σκοτώσει τον έρωτα»; 

Γράφεις σε κάποιο σημείο πως «ο μόνος τρόπος για να μην σκοτώσει η πενθερά τον έρωτα, είναι να προλάβει ο έρωτας να σκοτώσει την πενθερά». Πρόκειται περί σαρκασμού ή κυριολεξίας;

Είναι κυριολεξία στον απόλυτο βαθμό. Αν και το θέμα πεθερά προσφέρεται για διακωμώδηση, στο βιβλίο το προσεγγίζω από την σοβαρή, δραματική θα έλεγα πλευρά του. Φυσικά δεν λείπουν και οι στιγμές του γέλιου, όπως δεν λείπουν από κάθε τεταμένη σχέση νύφης-πεθεράς. Οι κεντρικές ηρωίδες μου είναι δύο ηλικιωμένες γυναίκες, μια Μανιάτισσα και μια Πόντια, οι οποίες δέχονται δολοφονικές επιθέσεις την ίδια μέρα και ώρα σε διαφορετικά σημεία της Ελλάδας. Άγνωστες μεταξύ τους, τα μόνο κοινά σημεία τους είναι πως είναι αγορομάνες και πεθερές που δεν εγκρίνουν τις νύφες τους. Η εμπλοκή μιας δημοσιογράφου στην υπόθεση, δίνει μια απρόσμενη τροπή στις έρευνες των αρχών, καθώς σύμφωνα με τη δική της θεωρία, πίσω από τις επιθέσεις κρύβεται κάποια σπείρα που στοχοποιεί πεθερές. 

Είπες πως η μία πεθερά που δέχεται δολοφονική επίθεση είναι Πόντια. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη δική σου πεθερά, που είναι επίσης Πόντια, δηλαδή στη μητέρα του συζύγου σου, του δημοσιογράφου Κώστα Χαρδαβέλλα. Μπορεί να είχες εκείνη στο μυαλό σου όταν το έγραφες;

Πολύ ενδιαφέρον ερώτημα, αλλά θα μου επιτρέψεις να μην απαντήσω (γέλια). Εξάλλου ο Κώστας Χαρδαβέλλας ήξερε τη μανία μου με την εγκληματολογία, όταν ουσιαστικά με εξώθησε να εκδώσω το πρώτο μου βιβλίο. Αυτός είναι ο ηθικός αυτουργός, οπότε θα υποστεί και τις όποιες συνέπειες.

Πώς σε εξώθησε δηλαδή, ο Κώστας Χαρδαβέλλας να εκδώσεις το πρώτο σου βιβλίο; 

Εγώ ξεκίνησα σε ηλικία 18 ετών να γίνω δημοσιογράφος. Ο μέγας Λευτέρης Παπαδόπουλος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πίστεψε σε μένα και με βοήθησε να μπω στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 100,4 τότε, για να κυνηγήσω τα όνειρά μου. Όλα έβαιναν κατ’ ευχήν, μέχρι που ήρθε στη ζωή μου ο τυφώνας Χαρδαβέλλας και σάρωσε τα πάντα. Μετά από τον γάμο μας και τη γέννηση του Κωνσταντίνου μας, κατάλαβα πως δεν ήμουν φτιαγμένη για να τα κάνω όλα τέλεια. Έχοντας λοιπόν την πολυτέλεια της επιλογής, αποφάσισα να αφήσω στην άκρη τις φιλοδοξίες μου και να αφοσιωθώ στην ανατροφή του γιου μου. Όποια γυναίκα δεν έχει υπάρξει μαμά και νοικοκυρά αποκλειστικής απασχόλησης, δεν μπορεί να κατανοήσει πόσο δύσκολο είναι. Κάποια στιγμή έχεις ανάγκη να κάνεις κάτι μόνο για τον εαυτό σου και για εμένα αυτό το κάτι ήταν το γράψιμο. Εκείνη την εποχή, έτος 1997, άρχισα να γράφω βιβλία, βασισμένα πάντα σε αληθινές ιστορίες που από την εφηβεία μου ακόμη συγκεντρώνω σε μια άτυπη συλλογή.

Μετά από πόσον καιρό εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο;

Το 2017, με καθυστέρηση 20 ετών! Και αν δεν με είχε εξωθήσει, όπως προείπα, ο Χαρδαβέλλας, το πιθανότερο είναι πως δεν θα είχε εκδοθεί ποτέ. Το γράψιμο για εμένα ήταν μια μορφή εκτόνωσης, όπως είναι για άλλους η μαγειρική, η γυμναστική ή ο χορός. Τα χρόνια περνούσαν, τα συρτάρια μου γέμιζαν από μυθιστορήματα, αλλά ούτε μια στιγμή δεν είχε περάσει από το μυαλό μου η σκέψη να τα μοιραστώ με τους αναγνώστες. Το 2016, ενώ έγραφα άλλη μια ιστορία για προσωπική χρήση, ζήτησα από τον Κώστα τη συμβουλή του για ένα στοιχείο της που με προβλημάτιζε. Μου την έδωσε και μαζί της μου έδωσε και μια γερή «σπρωξιά» λέγοντάς μου «δεν καταλαβαίνω ρε Μαρία, πώς γίνεται μια γυναίκα τόσο δυναμική όσο εσύ, στο θέμα της συγγραφής να φοβάται να δοκιμάσει τις δυνάμεις της και συμπεριφέρεται σαν κότα». Αυτό ήταν! Ο χαρακτηρισμός «κότα» με θύμωσε τόσο πολύ, που την επομένη, πήρα ένα από τα πρώτα μου μυθιστορήματα, το έστειλα σε όλους σχεδόν τους εκδότες και περίμενα. Έξι μήνες μετά, και αφού πήρα πολλές αρνητικές απαντήσεις, έλαβα και δύο θετικές. Έτσι κυκλοφόρησε το πρώτο μου μυθιστόρημα «Είδα τον εαυτό μου στα μάτια σου» από τις εκδόσεις Ωκεανός, το οποίο μάλιστα προκρίθηκε στην τελική φάση των Βραβείων Public 2017 στην κατηγορία Πρωτοεμφανιζόμενος Συγγραφέας! Το φαντάζεσαι; Ήμουν 47 ετών και υποψήφια για πρωτοεμφανιζόμενη! Ίσως για κάποιους να είναι οξύμωρο, αλλά όχι για εμένα. Το μότο μου είναι «δεν υπάρχει νωρίς και αργά, υπάρχουν μόνο όνειρα που δεν κυνηγήθηκαν».

Υπήρξαν στιγμές που μετάνιωσες γιατί έβαλες στην άκρη τις φιλοδοξίες σου για την οικογένεια;

Ποτέ, αλλά θεωρώ πως ανήκω στις τυχερές και είμαι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας. Αν είχα κόρη, θα τη συμβούλευα να μην το πράξει και να πιεστεί να συνδυάσει οικογένεια και καριέρα όσο μπορεί καλύτερα, χωρίς να στοχεύει το τέλειο. Μεγάλη αυταπάτη η τελειότητα! Εγώ σήμερα καμαρώνω τους καρπούς εκείνης της επιλογής μου, στο πρόσωπο του γιου μου. Ο Κωνσταντίνος αν και είναι μόνο 27 ετών, είναι ήδη διαιτολόγος-διατροφολόγος με δύο μεταπτυχιακά και έχει ξεκινήσει το διδακτορικό του στην Ιατρική Σχολή. Παράλληλα είναι άμισθος αντιδήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, υπεύθυνος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, ΚΕΠ και Ψηφιακής Πολιτικής. Κάποιες φορές αισθάνομαι ενοχές γιατί από τότε που ήταν παιδί τού μάθαμε πως το επίθετο Χαρδαβέλλας μπορεί να του δώσει ώθηση για να πετάξει, αλλά αν δεν φροντίσει να αποκτήσει τα δικά του, πανίσχυρα φτερά, σύντομα θα συντριβεί. Αυτό ίσως να τον επηρέασε και να τον έβαλε σε μια πιεστική διαδικασία αδιάκοπης μόρφωσης, απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά κρίνοντας εκ του αποτελέσματος μας αρκεί που είναι ευτυχισμένος. 

Ο Κωνσταντίνος όμως, μπορεί ανά πάσα στιγμή να σε κάνει πεθερά. Ή μήπως πενθερά;

Οι προθέσεις μου είναι αγαθές. Στη θεωρία τουλάχιστον. Όπως έγραψα και στο αντίτυπο του βιβλίου μου που αφιέρωσα στην κοπέλα του Κωνσταντίνου «μην πιστεύεις τους συγγραφείς καλή μου, καμία πενθερά δεν είναι ικανή να σκοτώσει έναν αληθινό έρωτα».

Άραγε είναι ικανή μια «Πενθερά» να οδηγήσει σε «Ολική έκλειψη καρδιάς;»

Αυτό δεν το είχα σκεφτεί. Έχεις δίκιο! Έτσι όπως το θέτεις, μια πενθερά δεν είναι απλώς ικανή να οδηγήσει σε ολική έκλειψη καρδιάς, είναι ο κατάλληλος άνθρωπος! Πάντως η «Ολική έκλειψη καρδιάς» που, covid επιτρέποντος, έρχεται τον Φεβρουάριο του 2021 από τις εκδόσεις Ψυχογιός, ουδεμία σχέση έχει με πεθερές. Ο  τίτλος είναι εμπνευσμένος από το ομώνυμο τραγούδι της Μπόνι Τάιλερ «A total eclipse of the heart». Είναι μια καταιγιστική περιπέτεια με φόντο την αστραφτερή δεκαετία του ’80 και βασικό ήρωα έναν γοητευτικό Αντρέα. Το θρυλικό πάρτι του Κηλαηδόνη στη Βουλιαγμένη και το λούνα παρκ Ροντέο στο Καλαμάκι. Οι πούλιες και τα ξεβαμμένα τζιν. Οι περμανάντ, οι φράντζες και οι χαίτες-λασπωτήρες. Οι θρυλικές ατάκες, οι μουσικές και οι ταινίες. Όλα μαζί μάς μεταφέρουν σε μια εποχή χωρίς κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο και σόσιαλ μίντια. Τότε που τα απλά πράγματα ήταν «και πολλή φάση, δικέ μου». Τα φιλαράκια «την έβρισκαν» να τα λένε από κοντά. Οι ερωτευμένοι επικοινωνούσαν με τραγούδια «αφιερωμένα εξαιρετικά». Και οι άνθρωποι, «βασικά», κοιτάζονταν στα μάτια…