Da 5 Bloods: Η ιστορία της μαύρης Αμερικής ως περιπετειώδες μελόδραμα από τον Σπάικ Λι

Το «Da 5 Bloods» του Σπάικ Λι είναι ριζοσπαστικά επίκαιρο μεταφέροντας τον παλμό του Black Lives Matter στη διάρκεια μιας μεγάλης ταινίας που συνθέτει διαφορετικά κινηματογραφικά είδη και υλικό αρχείου καθώς αφηγείται την ταραχώδη ιστορία της αφροαμερικανικής κοινότητας μέσα από το πρίσμα του πολέμου του Βιετνάμ.

«Da 5 Bloods» / *** ½ / Σκηνοθεσία: Σπάικ Λι / Παίζουν: Ντελρόι Λίντο, Τζόναθαν Μέιτζορς, Κλαρκ Πίτερς, Νορμ Λιούις, Ιζάια Γουίτλοκ Τζ. ,Τσάντγουικ Μπόουσμαν, Μελανί Τιερί, Πολ Γουόλτερ Χάουζερ, Γιάσπερ Πάακονεν, Ζαν Ρενό

«Να κατασχέσουμε αυτόν τον χρυσό σαν να πρόκειται να κατασχέσουν το χλιδάτο σας αμάξι. Θα κατασχέσουμε αυτόν τον χρυσό για χάρη κάθε μαύρου στρατιώτη. Για κάθε αδέρφι που έφεραν σκλάβο από τη μητέρα Αφρική στη Βιρτζίνια το 1619. Θα δώσουμε τον χρυσό στους δικούς μας. Με πιάνετε;». Σε αυτή την πρόταση του Νόρμαν, αρχηγού μιας διμοιρίας Αφροαμερικανών στρατιωτών στον πόλεμο του Βιετνάμ, χτυπάει η καρδιά της νέας πολιτικά και ιστορικά φορτισμένης ταινίας του Σπάικ Λι, εκπληκτικά επίκαιρης, κι ας γυρίστηκε μήνες πριν τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ που ξεσήκωσε κύματα οργής κατά του συστημικού ρατσισμού στις ΗΠΑ.

Τέσσερις βετεράνοι επιστρέφουν στο Βιετνάμ για να βρουν το θησαυρό που άφησαν κρυμμένο πίσω μετά από μια αποστολή που στοίχισε τη ζωή του αρχηγού της διμοιρίας τους (ο Τσάντγουικ Μπόσμαν σε μία έξυπνη αντιστροφή του κινηματογραφικού του εκτοπίσματος ως βασιλιάς υπερήρωας του «Black Panther»). Χρησιμοποιώντας την ανήθικη διάσταση του πολέμου που αναζωπυρώνεται με το που η ομάδα των βετεράνων, μαζί και ο γιος ενός από αυτούς (Τζόναθαν Μέιτζορς), πατούν το πόδι τους στη Σαϊγκόν, ο Λι βουτά ξανά στην ιστορία της μαύρης Αμερικής.

Το «Da 5 Bloods» είναι μια ταινία απαραίτητη ως αναψηλάφηση της ιστορικής διαδρομής της μαύρης Αμερικής. Και είναι αφιερωμένη στους Αφροαμερικανούς που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του πολέμου στο Βιετνάμ την ώρα που η χώρα τους τούς απέρριπτε στερώντας τους δικαιώματα.

Μπορεί να μην ξετυλίγεται αψεγάδιαστα η αναδρομή ανάμεσα στο σήμερα και το χθες στο πεδίο της μάχης, όμως συνιστά σχεδόν σουρεαλιστικά ένα απολαυστικό, φουλαρισμένο με αδρεναλίνη, σινεφίλ αναφορές και σαρκαστικό χιούμορ, μάθημα ιστορίας και πολιτικής. Κρίμα που δεν μπορούμε να τη δούμε στη μεγάλη οθόνη - το Netflix μπορεί να καυχιέται ότι έχει στη σειρά παραγωγών του ένα μικρό θησαυρό όπως το «Roma» (2018) και ο «Ιρλανδός» (2019). Γνωστές οι ενστάσεις περί σκηνοθετικού ναρκισσισμού των δύο αυτών ταινιών, ωστόσο οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν ότι εδώ έχουμε ένα πρωτότυπο «entertainment film», χρωματισμένο από την παλέτα του Νιούτον Τόμας Σίγκελ, το σάουντρακ του Τέρενς Μπλάνσαρντ, τις μελωδικές αναμνήσεις του Μάρβιν Γκέι και το εμβόλιμο κάθε τόσο αρχειακό υλικό με τους μαύρους πρωταγωνιστές της ιστορίας αλλά και τις σκληρές εικόνες αγριοτήτων της αποικιοκρατικής Αμερικής.

Ανοίγοντας με τον Μοχάμεντ Άλι και την κριτική του στην Αμερική, κλείνοντας με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και το «Let America, Be America» του Λάνγκστον Χιουζ, ο Σπάικ Λι προλαβαίνει να χωρέσει σε ένα πληθωρικό φιλμ 158 λεπτών το κλασικό Χόλιγουντ (οι ηθικές προστριβές του «Θησαυρού της Σιέρα Μάντρε» του Τζον Χιούστον είναι η βάση της έμπνευσής του), την πολεμική περιπέτεια και την ανηθικότητα ενός πολέμου που συνεχίζει να μαίνεται (το «Αποκάλυψη τώρα» δηλώνεται ξεκάθαρα ως αναφορά), το μελόδραμα που αναφέρεται στα αμερικανοασιατικά μωρά του πολέμου του Βιετνάμ, τους ζουμερούς πολιτικοποιημένους διαλόγους που συνέγραψε με τους Ντάνι Μπίλσον, Πολ Ντε Μέο και Κέβιν Γουίλμοτ για την πρωταγωνιστική τετράδα των Ντελρόι Λίντο (ο μεγάλος Πρωταγωνιστής της ταινίας ως απρόβλεπτος, βασανισμένος από μετατραυματικό στρες βετεράνος), Κλαρκ Πίτερς, Νορμ Λιούις και Ισάια Γουίτλοκ Τζούνιορ, το είδος της ταινίας απάτης με τον Ζαν Ρενό σε ένα διττό ρόλο (που παραπέμπει στον Ντόναλντ Τραμπ!) και φυσικά, το παλλόμενο μήνυμα του Black Lives Matter απέναντι στον ρατσισμό.

Η περιπέτεια των ηρώων φαίνεται να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον μισή ώρα πριν το φινάλε της ταινίας με ένα τελευταίο μισάωρο σχετικά στα όρια διαφόρων γραφικών ανατροπών – ανάσες ωστόσο, σε μια αφήγηση που ανεβάζει την ένταση του δράματος και των αντιπαραθέσεων στο ανώτατο σημείο. Ακόμα και στις σκηνές που η ορχηστρική μουσική δεν ταιριάζει με τη δράση, η ταινία παραμένει παθιασμένη, γεμάτη από τις ιδέες ενός πάντοτε παρών πολιτικοποιημένου δημιουργού.