Φεστιβάλ Καννών: Ο Ιρανός Τζαφάρ Παναχί νικητής του Χρυσού Φοίνικα για την ταινία «Ένα απλό χτύπημα»

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών για την ταινία «Ένα απλό ατύχημα», που γυρίστηκε υπό άκρα μυστικότητα.

Το μήνυμα ελευθερίας

Ο 64χρονος δημιουργός κατάφερε να πάει στις Κάννες, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια, και να παραλάβει το βραβείο από την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής Ζιλιέτ Μπινός. Ο Παναχί, που έχει συλληφθεί πολλές φορές με αφορμή τις ταινίες του, είχε βρεθεί για τελευταία φορά στις Κάννες το 2003, όταν η ταινία «Πορφυρός Χρυσός» προβλήθηκε στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα».

«Το σημαντικότερο, είναι η ελευθερία της χώρας μας», είπε ο σκηνοθέτης, απευθυνόμενος στους συμπατριώτες του. «Νομίζω ότι είναι η στιγμή για να ζητήσω από όλους τους ανθρώπους, όλους τους Ιρανούς, παντού στον κόσμο, στο Ιράν ή στον υπόλοιπο κόσμο, να ζητήσω ένα πράγμα: ας βάλουμε στην άκρη όλα τα προβλήματα, όλες τις διαφορές μας, το σημαντικότερο αυτή τη στιγμή είναι η χώρα μας και η ελευθερία της», είπε.

Η ταινία του, ένα θρίλερ που επικεντρώνεται στο δίλημμα πρώην κρατουμένων οι οποίοι μπαίνουν στον πειρασμό να εκδικηθούν τον βασανιστή τους, είναι ταυτόχρονα μια μελέτη για τη δικαιοσύνη και την εκδίκηση απέναντι στην αυθαιρεσία. Η ταινία γυρίστηκε παράνομα, αφού ο σκηνοθέτης αρνήθηκε να ζητήσει την άδεια των ιρανικών αρχών για τα γυρίσματα. Αψηφώντας εξάλλου τους νόμους του Ιράν, πολλές ηθοποιοί εμφανίζονται με ακάλυπτο το κεφάλι τους.

Ο Παναχί είναι ο δεύτερος Ιρανός που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα, μετά τον Αμπάς Κιαροστάμι το 1997.

Το Μεγάλο Βραβείο του φεστιβάλ κέρδισε ο Νορβηγός Γιοακίμ Τρίερ για την ταινία «Συναισθηματική Αξία» (Sentimental Value). Οι πολυβραβευμένοι αδελφοί Λικ και Ζαν-Πιερ Νταρντέν, που στο παρελθόν έχουν κερδίσει δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα, αυτή τη φορά έφυγαν από το Φεστιβάλ με το βραβείο σεναρίου για τις «Νεαρές μητέρες».

Ο Γαλλοϊσπανός Όλιβερ Λαξ και η Γερμανίδα Μάσα Σιλίνσκι μοιράστηκαν το βραβείο της κριτικής επιτροπής για τις ταινίες «Sirat» και «Sound of Falling» αντίστοιχα.

Από τη φυλακή στην Κρουαζέτ

Ο Τζαφάρ Παναχί, που ασκεί εδώ και πολλά χρόνια κριτική στο θεοκρατικό Ιράν, έχει υποστεί αμέτρητες διώξεις από την κυβέρνηση της χώρας του: έχει φυλακιστεί δύο φορές, έχει κάνει απεργία πείνας, έχει αναγκαστεί να πουλήσει το σπίτι του για να πληρώσει την εγγύηση, επί χρόνια δεν του επιτρεπόταν να ταξιδέψει και βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ του έχει απαγορευτεί να γυρίζει ταινίες, καθώς αυτές θεωρούνται προπαγάνδα εναντίον του καθεστώτος. Ουδέποτε πτοήθηκε. Μάλιστα, το 2011, η ταινία του «This Is Not a Film» προβλήθηκε στις Κάννες αφού βγήκε λαθραία από το Ιράν σε ένα USB κρυμμένο μέσα σε ένα κέικ.

Το αλληγορικό δράμα «Ένα απλό ατύχημα», που του χάρισε χθες τον Χρυσό Φοίνικα, γυρίστηκε κρυφά από το καθεστώς (πολλές ηθοποιοί μάλιστα εμφανίζονται με ακάλυπτο το κεφάλι τους). Σε αυτό, καταγγέλλει με έμμεσο τρόπο, τους μηχανισμούς καταπίεσης.

Μετά από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο, ένας άντρας αντιλαμβάνεται ότι δίπλα του στέκεται ο βασανιστής του από το μακρινό παρελθόν και τον απαγάγει... Η πλοκή αυτή δίνει την ευκαιρία στον Τζαφάρ Παναχί να μιλήσει με δεξιοτεχνικό τρόπο, οξυδέρκεια, χιούμορ και συγκίνηση για μερικά καυτά και πανανθρώπινα ζητήματα, όπως η εκδίκηση, η αυθαίρετη απονομή δικαιοσύνης, η συγχώρεση κι η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Η ταινία, με στοιχεία σουρεαλιστικής μαύρης κωμωδίας αλλά και πολιτικού θρίλερ, χαρακτηρίστηκε ως ένα «μπεκετικό αριστούργημα» και μια «πράξη αντίστασης» γεμάτη ανθρωπιά - λιτή και συνταρακτική ταυτόχρονα.

Ο Παναχί, που έχει συλληφθεί πολλές φορές με αφορμή τις ταινίες του, κατάφερε να βρεθεί στις Κάννες, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια.