Οι ταινίες της εβδομάδας: Ο «Πύργος του Downton» στη μεγάλη οθόνη

«Ο πύργος του Downton» («Downton Abbey») / Σκηνοθεσία: Μάικλ Ένγκλερ / **
Παίζουν: Χιου Μπόνβιλ, Τζιμ Κάρτερ, Μισέλ Ντόκερι, Ελίζαμπεθ ΜακΓκάβερν, Ιμέλντα Στόντον, Μάγκι Σμιθ

Οι αριστοκράτες του εντυπωσιακού πύργου της μικρής επαρχιακής πόλης του Ντάουντον μετακομίζουν με κάθε μεγαλοπρέπεια από την μικρή στην μεγάλη οθόνη – ένα στοίχημα που οι συντελεστές της πολυβραβευμένης αγγλικής τηλεοπτικής σειράς είχαν βάλει ήδη από την 3^η σεζόν.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, στο έτος 1927, σε μια περίοδο κοινωνικών αλλαγών και μεταβατικών ανακατατάξεων για την Βρετανία με τις οποίες η αριστοκρατική οικογένεια των Κρόλεϊ θα πρέπει να συμπλεύσει. Μια μικρή γεύση αυτών των αναταράξεων παίρνουμε από την αναστάτωση που δημιουργεί στην καθημερινότητα του πολυπρόσωπου και πολυέξοδου πάλαι ποτέ αβαείου η επικείμενη άφιξη του Βασιλιά Γεωργίου Ε΄ και της Βασίλισσας Μαίρη, που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν το Ντάουντον ως σταθμό για μία ημέρα στην περιοδεία τους. Το προσωπικό του πύργου παθαίνει ντελίριο στην κυριολεξία από την ευθύνη της περιποίησης της βασιλικής οικογένειας όμως η άρνηση του βασιλικού προσωπικού να συνεργαστεί καθώς και οι επιταγές του πρωτοκόλλου και οι υψηλές απαιτήσεις της επικείμενης επίσκεψης, φέρνουν στο φως μια σειρά προστριβών, διεκδικήσεων και αντεκδικήσεων από τα υπόγεια της πολύβουης κουζίνας ως τα αριστοκρατικά σαλόνια και δωμάτια…

Είναι πράγματι απολαυστικός – για τους λάτρεις πάντα της σαπουνόπερας εποχής και μάλιστα της αγγλικής – ο τρόπος που αναδεικνύεται κινηματογραφικά ο επιβλητικός πύργος των Κρόλεϊ εξωτερικά και εσωτερικά, με την κάμερα να ζουμάρει στις λεπτομέρειες των χλιδάτων δομικών υλικών ενός κόσμου του οποίου η εποχή έχει παρέλθει. Υπέροχα πορσελάνινα φλιτζάνια του τσαγιού, κρυστάλλινα ποτήρια κρασιού και σαμπάνιας, τσουκάλια στη φωτιά και αριστοκρατικά ορντέρβ. Και από την άλλη το πρωτόκολλο του συντηρητισμού και του καθωσπρεπισμού που αρχίζει να «σπάει» σε μια φάση που η βασιλική αποικιοκρατική Βρετανία δονείται από τους αγώνες για τα εργασιακά δικαιώματα καθώς και το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν.

Αυτή η δεύτερη παράμετρος του φιλμ, η κοινωνική τοιχογραφία και οι δομικές ανακατατάξεις που συμβαίνουν εντός της, χαρίζουν και τη μαγιά αλλά και το αλατοπίπερο στο στόρι, γραμμένο (όπως και η σειρά) από τον βραβευμένο με Όσκαρ σεναριογράφο του αριστοτεχνικού «Έγκλημα στο Γκόσφορντ Παρκ» Τζούλιαν Φέλοους ο οποίος πιάνει το νήμα της κινηματογραφικής μεταφοράς από το τελευταίο τηλεοπτικό επεισόδιο και έπειτα. Αναφερόμαστε, ωστόσο, σε στοιχεία που δεν αναπτύσσονται παρά αφελώς και πολύ συντηρητικά μέσα στα συμβατικά όρια ενός αυτοτελούς τηλεοπτικού επεισοδίου. Με όλες, μάλιστα, τις εύκολες σεναριακές ανατροπές που χαρακτήριζαν τη σειρά (ολοκληρωμένη πλέον από το 2015) από κάποιο σημείο και έπειτα σε αντίθεση με το αρχικό, πολύ μελετημένο οργανικά, ξεκίνημά της. Σαν να παρακολουθείς, δηλαδή, στο…χαλαρό μια κομεντί εποχής με χαρακτήρες που δεν πολυγνωρίζεις (η ταινία απευθύνεται κυρίως στους φαν της σειράς) και ούτε θα μάθεις γιατί το σενάριο δεν ενδιαφέρεται να στους κάνει προσιτούς. Απορίας άξιο πως εν έτη 2019 με το κοινό πλήρως εκπαιδευμένο τηλεοπτικά και θαμπωμένο με σειρές-κομψοτεχνήματα (η βασιλική βιογραφία «The Crown» του Netflix) δεν έγινε μια προσπάθεια πιο ολοκληρωμένης προσέγγισης της κινηματογραφικής μετάλλαξης του «Πύργου του Downton». (2019)

«Η έπαυλη με τα μυστικά» («La Quietud») / Σκηνοθεσία: Πάμπλο Τραπέρο / **
Παίζουν: Μαρτίνα Γκουσμάν, Μπερενίς Μπεζό, Χοακίν Φουριέλ

Μετά από χρόνια απουσίας και με αφορμή την ξαφνική ασθένεια του γέρου πατέρα της, η Εουχένια επιστρέφει από το Παρίσι στην έπαυλη «Γαλήνη» της οικογένειας της κοντά στο Μπουένος Άιρες, όπου επανενώνεται με τη μητέρα και την αδελφή της. Οι τρεις γυναίκες έρχονται γρήγορα αντιμέτωπες με τις πληγές τους παρελθόντος και τα ανομολόγητα μυστικά της ζωής τους που έχουν μακρινές, καθώς θα διαπιστώσουν, ρίζες, στην περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας.

Ο Αργεντίνος Πάμπλο Τραπέρο, γνωστός μας στην Ελλάδα από το κοινωνικό δράμα «Λεονέρα» (2008), εκπρόσωπος ενός σινεμά που συνδέει τους ενδοοικογενειακούς ιστούς με τους κοινωνικούς, επιστρέφει κάπου τρία χρόνια μετά τη «Φαμίλια» (προηγουμένως, το 2012, είχε γυρίσει ένα μικρού μήκους φιλμάκι για το σπονδυλωτό δράμα «7 ημέρες στην Αβάνα»), με μια παρακινδυνευμένη ως αλληγορία ταινία για το σκοτεινό διδακτορικό παρελθόν αλλά και το άκριτο παρόν της Αργεντινής. Ένα πλέγμα υπαινισσόμενων ή πραγματικών σεξουαλικών σχέσεων – από τη διαστροφική ερωτική έλξη των δύο αδελφών και την αιμομικτική πατέρα-κόρης έως την κατ’ εξακολούθηση μοιχεία της μεγαλύτερης αδελφής και όχι μόνο- θρέφει την αλληγορική διάσταση της ιστορίας, χωρίς διακριτό ύφος ανάμεσα στον αυτοσαρκασμό και το δράμα, τη συνειδητή κινηματογραφική παρωδία ή ακόμα και την καθαρόαιμη τηλεοπτική σαπουνόπερα. Καλογυαλισμένη, φωτεινή και με την υποψήφια για Οσκαρ Μπερενίς Μπεζό (The Artist), γεννημένη στο Μπουένος Άϊρες το ΄76 αλλά μεγαλωμένη στο Παρίσι, να υποδύεται έναν χαρακτήρα με τον οποίο έχει κοινά στοιχεία. (2018)

«Ο φύλακας άγγελος έπεσε» («Angel Has Fallen») / Σκηνοθεσία: Ρικ Ρόμαν Βο / *1/2
Παίζουν: Τζέραρντ Μπάτλερ, Μόργκαν Φρίμαν, Πάιπερ Περάμπο, Τζέιντα Πίνκετ Σμιθ, Φρέντερικ Σμιντ, Ντάνι Χιούστον

Μια εντυπωσιακή σε εύρος και κλίμακα επιτυχίας, απόπειρα δολοφονίας κατά του προέδρου των Η.Π.Α, Άλαν Τράμπουλ, που τερματίζει στην κυριολεξία όλη του την προσωπική φρουρά, καθιστά ύποπτο για προδοσία και κατόπιν τρέπει σε φυγή τον επικεφαλής μυστικό πράκτορα Μάικ Μπάνινγκ που πρέπει και να ξεφύγει από τα δόντια του FBI αλλά και να βρει ποιος απειλεί τη δημοκρατία και την προεδρία της Αμερικής…Πολλά μπράβο στον Μόργκαν Φρίμαν που με το ίδιο απαράλλαχτο ύφος μπορεί ακόμη να υποδύεται τον πρόεδρο τον ΗΠΑ στην μεγάλη οθόνη μετά από κάμποσες εμφανίσεις σε παρόμοιους ρόλους σε διαφορετικές ταινίες, καθώς και στον Τζέραρντ Μπάτλερ που έχει βάλει τη σφραγίδα του σε μια σειρά που συνεχίζεται το ίδιο ξεκούδουνα όπως άρχισε. Έτσι, από το «Ο Όλυμπος έπεσε» και την περιπέτεια «Το Λονδίνο έπεσε» φτάσαμε στον «Φύλακα άγγελο» που…«έπεσε» με όλα τα αναίτια σοβαροφανή, αχρείαστα πομπώδη, αντεγραμμένα από παλιότερες επιτυχίες του είδους, σκέρτσα μιας σειράς που εδώ ξετινάζει το κλασικό στην τηλεόραση και το σινεμά, μοτίβο του «Φυγά». (2019)

«Ένας αληθινός φίλος» («A Dog’s Journey») / Σκηνοθεσία: Γκέιλ Μανκούσο / *1/2
Παίζουν: Μαρκ Χελγκενμπέργκερ, Μπέτι Γκίλπιν, Χένρι Λάου, Κάθριν Πρέσκοτ, Ντένις Κουέιντ

Σκύλος της φάρμας, πιστός στο αφεντικό του τον Ίθαν, και τη γυναίκα του, Χάνα, που έχουν χάσει τον μονάκριβο γιο τους, ο Μπέιλι φροντίζει την μικρή Σίτζεϊ, την εγγονή τους. Όταν η μητέρα της Σίτζεϊ αποφασίζει να πάρει τη μικρή μακριά, ο Μπέιλι που της έχει υποσχεθεί πως θα την προστατεύει για πάντα, θα βαλθεί να κρατήσει την υπόσχεσή του και μετά θάνατον.

Το σίκουελ του οικογενειακού δράματος φαντασίας «Ο καλύτερος φίλος μου» (2017) με τον συμπαθή Ντένις Κουέιντ και το ομιλών σκυλί που περνάει διάφορες φάσεις μετενσάρκωσης προκειμένου εμείς ως κοινό να εμπεδώσουμε τις αξίες της ζωής και τη διαχρονική σχέση εμπιστοσύνης και αγάπης του ανθρώπου με τον σκύλο, είναι εδώ, αποσπασματικό, αφελέστατο και μελοδραματικό όσο δεν πάει. Κατάλληλο μόνον για την πρωινή τηλεοπτική ζώνη. Διαθέτει ξανά τη σφραγίδα του άνισου Λάσε Χάλστρομ («Τι βασανίζει τον Γκίλμπερτ Γκρέιπ;», «Chocolat», «Hachico: Η ιστορία ενός σκύλου») στην παραγωγή (2018)

«Είσαι έτοιμος;» («Ready Or Not») / Σκηνοθεσία: Ματ Μπετινέλι-Όλπιν, Τάιλερ Ζιλέτ
Παίζουν: Σαμάρα Γουίβινγκ, Ανταμ Μπρόντι, Μαρκ Ο' Μπράιεν, Χένρι Τσέρνι

H σχέση της Γκρέις με τον Aλεξ ολοκληρώνεται με μια γαμήλια τελετή στην εντυπωσιακή έπαυλη-πατρικό του γαμπρού. Ο γάμος πραγματοποιείται δίχως πρόβλημα, αλλά η εκκεντρική οικογένεια του Aλεξ έχει τις παραδόσεις της και ετοιμάζεται να τεστάρει τη νύφη με ένα αιματοβαμμένο «κρυφτό» στην πολυτελή κατοικία – αφορμή για ένα θρίλερ που τεστάρει τα όρια αυτοσαρκασμού του είδους με μπόλικο σπλάτερ. Κάτι σαν μια παραλλαγή του η «Νύφη φορούσε μαύρα» αλλά με χαβαλετζίδικα δεδομένα χολιγουντιανής υπερπαραγωγής. (2019)

«Για χωρίς λόγος – Συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη» / Σκηνοθεσία: Σταύρος Ψυλλάκης

O Γιώργος Μανιάτης ήταν ένας σημαντικός διανοητής (συγγραφέας, δημοσιογράφος, μουσικός) με θυελλώδη, μυθιστορηματική ζωή. Στα 18 του, το 1957, αφού έζησε σε μεγάλη ένδοια τα παιδικά του χρόνια, εργάστηκε για λίγο στα ανθρακωρυχεία του Βελγίου και στη συνέχεια κατατάχθηκε στη Λεγεώνα των Ξένων, την εποχή που εκεί μαίνονταν η αλγερινή επανάσταση. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την απίστευτη ιστορία του.

Επανεκδόσεις

«Ο καταδικασμένος» («Ikiru») / Σκηνοθεσία: Ακίρα Κουροσάβα / ****1/2
Παίζουν: Tακάσι Σιμούρα, Σινίτσι Χιμόρι, Μινόρου Τσιάκι

Ενας στερημένος από χαρές δημόσιος υπάλληλος που εργάζεται επί χρόνια σε παράρτημα παραπόνων τοπικού δημαρχείου, μαθαίνει ότι θα πεθάνει σύντομα από καρκίνο και προσπαθεί να ζήσει τις εφήμερες απολαύσεις που στερήθηκε καθώς μεγάλωνε τον μοναχογιό του μετά τον θάνατο της γυναίκας του. Στην κηδεία του, συνάδελφοι και συγγενείς συγκεντρώνονται για να τον τιμήσουν, όμως καθένας έχει τη δική του εκδοχή για τα κίνητρα και τον χαρακτήρα του μακαρίτη. Αφοπλιστικός, συγκλονιστικά ουμανιστικός Ακίρα Κουροσόβα από τη δεκαετία του ‘50 σε μια απλή μα και ταυτόχρονα περίτεχνη κατάθεση ψυχής για το ανθρώπινο δράμα, το αναπόδραστο του θανάτου και το νόημα της ζωής με πρωταγωνιστή τον μόνιμο συνεργάτη του, Τακάσι Σιμούρα. Αργυρή Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Σε επανέκδοση με νέες ψηφιακές κόπιες. (1953)

«Η νύφη φορούσε μαύρα» («The Bride wore Black») / Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τριφό / ****
Παίζουν: Ζαν Μορό, Ζαν-Κλοντ Μπριαλί, Μισέλ Μπουκέ

Μια χήρα, που έχει δει τον σύζυγό της να σωριάζεται νεκρός μπροστά της στα σκαλοπάτια της εκκλησίας μετά από πυροβολισμό, εκδικείται με μεθοδικό τρόπο τους πέντε άντρες που πιστεύει ότι ευθύνονται για τον άδικο χαμό του… Ο Τριφό ενσωματώνει μαεστρικά τους κώδικες του χιτκοκικού σινεμά στη νουβέλ βαγκ αισθητική του αναδεικνύοντας την Ζαν Μορό σε αξέχαστη femme fatale. Μια απολαυστική αναμέτρηση με το νουάρ και το ομότιτλο βιβλίο του Κόρνελ Γούλριτς. (1968)

«Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» («Murder On The Orient Express») / Σκηνοθεσία: Σίντνεϊ Λουμέτ / ***
Παίζουν: Άλμπερτ Φίνεϊ, Σον Κόνερι, Λορίν Μπακόλ, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν

Ο διάσημος Βέλγος ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό ταξιδεύει με το Οριάν Εξπρές, αλλά εξαιτίας μιας τρομερής χιονοθύελλας, το τρένο σταματά στα μισά της διαδρομής Κωνσταντινούπολης-Παρισιού. Ξαφνικά, ένας από τους επιβάτες του τρένου, ύποπτος για την υπόθεση απαγωγής και δολοφονίας ενός μικρού κοριτσιού πριν από χρόνια, βρίσκεται δολοφονημένος. Ο Πουαρό αναλαμβάνει να ρίξει φως στην υπόθεση. Όλοι έχουν κίνητρο, όλοι είναι ύποπτοι, αλλά όλοι έχουν ένα καλό άλλοθι. Τελικά θα βρεθεί η λύση του μυστηρίου;

Ο Σίντνεϊ Λουμέτ «διαβάζει» με υποβλητική…θεατρικότητα το ομότιτλο αστυνομικό μυθιστόρημα της Αγκάθα Κρίστι σε ένα θρίλερ που έγινε κλασσικό χάρη στην εκπληκτική σεκάνς αποκάλυψης του φινάλε και το σπουδαίο, γεμάτο με αστέρες της εποχής, καστ. Ο Άλμπερτ Φίνεϊ ήταν υποψήφιος για Όσκαρ α΄ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του Πουαρό, ενώ η Ίνγκριντ Μπέργκμαν κέρδισε το Όσκαρ β΄ γυναικείου ρόλου (ήταν το τελευταίο από τα συνολικά τρία Όσκαρ που κέρδισε η σπουδαία ηθοποιός). Η ταινία ήταν επίσης υποψήφια και στις κατηγορίες σεναρίου, φωτογραφίας, μουσικής και κουστουμιών.

«Αττίλας 1974» / Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης / ***

Τον Σεπτέμβριο του 1974 ο Μιχάλης Κακογιάννης ταξίδεψε στην Κύπρο, τον τόπο καταγωγής του, προκειμένου να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για την εισβολή των Τούρκων στις 20 Ιουλίου 1974. Ήταν μια προσωπική προσπάθεια, «χωρίς προκατασκευασμένες ιδέες, χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα", είπε ο σκηνοθέτης ένα χρόνο αργότερα σε συνέντευξή του. «Πήγα χωρίς να έχω σκεφθεί τίποτε».  
Το φιλμ αποτελεί την προσωπική του μαρτυρία για την Κυπριακή τραγωδία και για τα γεγονότα που οδήγησαν στην εισβολή του νησιού από τον τουρκικό στρατό. Περιλαμβάνει συνεντεύξεις τόσο πολιτικών, με κεντρικό πρόσωπο τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, όσο και απλών Κυπρίων. (1974)