Σου Λάιον: Αντίο στη διαχρονική «Λολίτα» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Η Σου Λάιον «έφυγε» αθόρυβα στις 26 Δεκεμβρίου. Η «Λολίτα» του Κιούμπρικ που έδωσε σάρκα και οστά στο προκλητικό άγουρο θηλυκό του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, σημαδεύοντας ως πολιτιστικό, κοινωνικό και ηθογραφικό σοκ τις αρχές της δεκαετίας του ’60, αποχώρησε από τα εγκόσμια χωρίς ο θάνατος της να κάνει πηχυαίους τίτλους.

Κι όμως, η ίδια υπήρξε ένα σπουδαίο σύμβολο του σινεμά και το επίκεντρο μιας σκανδαλώδους –εξαιτίας του αντικειμένου της– ταινίας. Eχοντας αποστασιοποιηθεί από τον κινηματογράφο για περισσότερο από 30 χρόνια, η Λάιον παραμένει στη μνήμη ως η έφηβη με το μπικίνι που με την αισθησιακή της πόζα στο ασπρόμαυρο κιουμπρικικό καρέ προκαλεί ατέρμονες συζητήσεις για την κοινωνική και ηθική διάσταση του σεξ.

Γεννημένη το 1946 στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, η Σου Λάιον είχε ήδη κάνει τα πρώτα της βήματα σαν μοντέλο και ηθοποιός όταν επιλέχθηκε από ένα σύνολο 800 υποψηφίων για τον ρόλο της Ντολόρες Χέιζ στην «Λολίτα». Το ομότιτλο μυθιστόρημα του Ναμπόκοφ είχε προκαλέσει σάλο και απαγορευτεί στην πρώτη του έκδοση το 1955 στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, θίγοντας άμεσα τα ήθη και τις νόρμες της μεταπολεμικής Ευρώπης, καθώς εντρυφούσε στην ανεξέλεγκτη έλξη που νιώθει ένας μεσήλικας χήρος λέκτορας της γαλλικής λογοτεχνίας για ένα 12χρονο κορίτσι. Το βιβλίο εκδόθηκε τελικά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1958 και έγινε αναπάντεχο μπεστ σέλερ παρέχοντας στον Στάνλεϊ Κιούμπρικ την πρόκληση να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη.

Αν και η παραγωγή της ταινίας (Harris-Kubrick Pictures Corporation) είχε προσλάβει τον Ρωσοαμερικανό μυθιστοριογράφο για τη συγγραφή του σεναρίου, ο Κιούμπρικ ξαναέγραψε μεγάλο μέρος του ώστε στην τελική της μορφή η «Λολίτα» - Ντολόρες Χέιζ ήταν ένα 15χρονο, και όχι ένα 12χρονο κορίτσι, προς αποφυγήν προβλημάτων (που υπήρχαν ήδη από την πρώτη γραφή του σεναρίου) με τις αρμόδιες επιτροπές απόδοσης χαρακτηρισμών καταλληλόλητας στις ταινίες.  

Η ταινία γυρίστηκε με απόλυτη μυστικότητα στο Λονδίνο, με πρωταγωνιστές τους Τζέιμς Μέισον, Πίτερ Σέλερς και Σέλεϊ Γουίντερς, ενώ η Σου Λάιον, που ήταν τότε μόλις 14 χρονών, έπρεπε να παραμείνει ένα κορίτσι-μυστήριο προς όφελος του ίδιου του μύθου της ταινίας. Η απεικόνιση του ερωτικού στοιχείου του θέματος στηρίχθηκε στα υπαινικτικά τρικ και ο Κιούμπρικ κατέθεσε ένα βαθιά εγκεφαλικό, κλασικό έργο πάνω στην ηθογραφία μιας εποχής δονούμενης από διαδοχικές ιστορικές αλλαγές.

Με την έξοδο του φιλμ στις αίθουσες η κριτική εμφανίστηκε διχασμένη ως προς τον τρόπο με τον οποίο η ταινία χειριζόταν τη θεματική της παιδοφιλίας του βιβλίου, ωστόσο ο κινηματογράφος είχε πλέον στους κόλπους του ένα γυναικείο είδωλο που ταρακουνούσε γερά το κατεστημένο.

Το φιλμ απέσπασε μία υποψηφιότητα για Oσκαρ καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου για τον Ναμπόκοφ και η Λάιον κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα της Πιο Υποσχόμενης Ηθοποιού. Η ίδια ηχογράφησε δύο τραγούδια για την ταινία (τα «Lolita Ya Ya» και «Turn Off The Moon»), εμφανίστηκε στη «Νύχτα της Ιγκουάνα» του Τζον Χιούστον το 1963 και στις «7 γυναίκες» του Τζον Φορντ το 1965. Όμως το άστρο της έδυσε σταδιακά.  

Παντρεμένη πέντε φορές -μεταξύ άλλων με τον καταδικασμένο για εγκλήματα, Κότον Aνταμσον- η Λάιον θεωρούσε ότι η σχέση αυτή κατέστρεψε τις προοπτικές της στη βιομηχανία. Παρ' όλα αυτά, για την κινηματογραφική ιστορία θα είναι πάντα η πρώτη, εμβληματική και διαχρονική «Λολίτα».