5o Hellas Filmbox Berlin: Το ελληνικό σινεμά πάει Βερολίνο

Για πέμπτη συνεχή χρονιά η καρδιά του Βερολίνου χτυπάει ελληνικά και κινηματογραφικά, με σήμα κατατεθέν το γαλάζιο, αλλά για πρώτη φορά με έναν αέρα γυναικείο, καλοκαιρινό και αισθησιακό. «Feminine, sunny & blue» («Θηλυκό, ηλιόλουστο και μπλε») είναι το φετινό μότο του Hellas Filmbox Berlin, που θα πραγματοποιηθεί από τις 15 μέχρι και τις 19 Ιανουαρίου στο Βερολίνο.

Και όπως δηλώνουν οι συντελεστές του φεστιβάλ, «το μότο είναι θηλυκό όπως όλη η εκδήλωση και η ταινία έναρξης (σ.σ.: που είναι η νέα ταινία του Αλέξανδρου Βούλγαρη «Winona»), η επικεντρωμένη στη θέση της γυναίκας στα ΜΜΕ και τον κινηματογράφο ανοιχτή συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί, η δυνατή ομάδα του φεστιβάλ, μπλε και ηλιόλουστο όπως ο ήλιος που αποτυπώνεται στη φετινή αφίσα». 

Πέντε χρόνια έχουν περάσει από τότε που το Hellas Filmbox Berlin άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στο γερμανικό κοινό. Τότε, τον Ιανουάριο του 2016, έπειτα από έναν δύσκολο χρόνο κατά τον οποίο οι ελληνογερμανικές σχέσεις δοκιμάστηκαν στην διεθνή αρένα, η διοργάνωση του φεστιβάλ κρίθηκε ως αναγκαίο «αντίδοτο» για την πληγωμένη εικόνα της Ελλάδας από τα γερμανικά ΜΜΕ. Η κίνηση είχε πολιτικό και υπαρξιακό χαρακτήρα πάνω σε μια ιδέα του ιδρυτή Αστέρη Κούτουλα και της συζύγου του, Ίνας Κούτουλα. Σήμερα το Hellas FilmBox Berlin συνεχίζει να «τρέχει» στο Μίτε και στον ιστορικό κινηματογράφο Babylon, φέρνοντας στο προσκήνιο τις νέες τάσεις, αγωνίες και διεκδικήσεις στον κινηματογραφικό χώρο. Η ματιά του παραμένει πολιτική (στο παρελθόν έχει μάλιστα δώσει βήμα σε πολιτικούς όπως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και ο πρώην υφυπουργός ΨΗΠΤΕ, Λευτέρης Κρέτσος) και ουσιαστική.

Σε μια χρονική περίοδο που ο διάλογος για την ισότιμη με τους άνδρες θέση της γυναίκας στην κινηματογραφική βιομηχανία παραμένει στον αφρό της επικαιρότητας, το Hellas Filmbox Berlin παίρνει θέση απέναντι στο θέμα: «Η απόφαση για τον φετινό χαρακτήρα της διοργάνωσης λήφθηκε γιατί στο Filmbox είμαστε στην πλειονότητά μας ένα γυναικείο team (γέλια)» μας λέει η Σοφία Σταυριανίδου, διευθύντρια του Φεστιβάλ (Manager Hellas Filmbox). «Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις της γυναικείας δραστηριότητας στον χώρο και θέλουμε να ακούμε τη γυναικεία φωνή, οπότε ανοίγουμε με τέσσερα κορίτσια σε μια όμορφη παραλία της Άνδρου αυτό το φεστιβάλ και οργανώνουμε μια κουβέντα για το θέμα με τίτλο ‘’Gender Matters (?)’’» συνεχίζει.

Ελλάδα και Γερμανία διαφέρουν στις εργασιακές δομές τους, ωστόσο το επαγγελματικό στάτους των γυναικών κρύβει και στις δύο χώρες ανισότητες. «Παρά το γεγονός ότι στο Βερολίνο που ζούμε, το θέμα της ισότητας των φύλων στα Media και το σινεμά είναι λιγότερο έντονο από ό,τι στην Ελλάδα, και εδώ υπάρχουν επαγγελματίες που δεν έχουν φωνή. Οι διευθύντριες φωτογραφίας ας πούμε είναι κατά 5% γυναίκες, ενώ οι τηλεοπτικές παρουσιάστριες έναντι των ανδρών παρουσιαστών συνιστούν ένα ποσοστό πάνω από το 60%, το οποίο σε βάζει σε σκέψεις για τις αναλογίες πόστων – φύλου. Αυτή είναι μια κατάσταση που δημιούργησαν σε μεγάλο ποσοστό άντρες επικεφαλής και επαγγελματίες μέσα στα χρόνια» συμπληρώνει η διευθύντρια του Filmbox.

Ανοιχτή συζήτηση 

Η ίδια σημειώνει ότι κάτι πρέπει να αλλάξει σύντομα. «Οι γυναίκες επαγγελματίες - οι ταινίες τους, η δουλειά τους - είναι εκεί έξω, υπήρχαν πάντα και υπάρχουν, αλλά πρέπει να τις προσέξουμε και να τις δούμε. Δεν πιστεύω στις ποσοστώσεις, πιστεύω όμως ότι πρέπει να επιμείνουμε λίγο παραπάνω και πιο επισταμένως για να βρει η γυναικεία φωνή τον χώρο της. Τα βήματα συντελούνται αργά, αλλά με συζητήσεις, αφιερώματα, δράσεις μπορούμε να διεκδικήσουμε πολλά περισσότερα». 

Το φεστιβάλ, λοιπόν, την ερχόμενη Παρασκευή διοργανώνει ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «Gender Matters (?)». Στη συζήτηση πρόκειται να συμμετάσχουν οι Μαρία Cyber Κατσικαδάκου, ακτιβίστρια, σκηνοθέτης και διευθύντρια του LGBTQI φεστιβάλ Outview, Νatalie MacMahon, ηθοποιός, σκηνοθέτιδα, σεναριογράφος και ιδρύτρια του Female Filmmakers Film Festival Berlin, Lara Celenza, σκηνοθέτιδα, σεναριογράφος συνιδρύτρια του Female Filmmakers Film Festival Berlin. Το θέμα συζήτησης αφορά την ισότητα των δύο φύλων στον χώρο της δουλειάς και πιο συγκεκριμένα στον κινηματογράφο και τα Media.

Η αυλαία ανοίγει με το παρεϊστικο και σινεφίλ «Winona» που έχει την υπογραφή του Αλέξανδρου Βούλγαρη: τέσσερα νεαρά κορίτσια σε μια υπέροχη παραλία της Άνδρου, καλοκαίρι, μοιράζονται αυτά που το φίλτρο των 18 ετών τους υπαγορεύει με την ιδιαίτερη ματιά του The Boy που θα είναι παρών στο φεστιβάλ. Πρωταγωνίστριες είναι η διεθνώς ανερχόμενη Δάφνη Πατακιά, η Ανθή Ευστρατιάδου, η Σοφία Κόκκαλη και η Ηρώ Μπέζου. «Δεν ταιριάζει τίποτα περισσότερο με τον ήλιο της αφίσας μας, τη γυναικεία μας χροιά. Αποτελεί γερμανική πρεμιέρα, προβάλλεται για δεύτερη φορά στην Ευρώπη κι αυτό έκανε αίσθηση. Ευχαριστούμε πολύ τον Αλέξανδρο και την παραγωγό του, την Ελένη Bertes που μας την εμπιστεύτηκαν», τονίζει η Σοφία Σταυριανίδου.

Ταινία λήξης του φεστιβάλ είναι το «Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε αυτός ντομάτες» της Μαριάννας Οικονόμου, το ντοκιμαντέρ που αποτέλεσε την επίσημη υποψηφιότητα της Ελλάδας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας (όπως έχει μετονομαστεί η κατηγορία της καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας), ένα αισιόδοξο ντοκιμαντέρ, που συμμετείχε στο πρόγραμμα Cullinary Cinema της 69ης Μπερλίναλε.

Το επίσημο Διαγωνιστικό τμήμα «Emerging Greeks Competition» περιλαμβάνει πρώτες ή δεύτερες ταινίες σκηνοθετών μυθοπλασίας μεγάλου μήκους και πραγματοποιείται φέτος για δεύτερη χρονιά. Στόχος του προγράμματος είναι να φέρει σε επαφή τους νέους δημιουργούς με το γερμανικό κοινό, τον Τύπο και την Κριτική Επιτροπή των επαγγελματιών αλλά και να παρουσιάσει το νέο σινεμά που δημιουργεί η Ελλάδα. Πρόκειται για ταινίες επιλεγμένες με κριτήριο και προσανατολισμό. Οι ταινίες του προγράμματος είναι το «Holy Boom» αυτός Μαρίας Λάφη, το «Μελτέμι» του Βασίλη Δογάνη (γερμανική πρεμιέρα), η «Περσεφόνη» του Κώστα Αθουσάκη (διεθνής πρεμιέρα), το «Σκοποφιλία» των Ναταλία Λαμπροπούλου και Ηλέκτρα Αγγελετοπούλου, το «Τhe Waiter» του Στιβ Κρικρή και το «Ζizotek» του Βαρδή Μαρινάκη (γερμανική πρεμιέρα). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και την προβολή της νέας μικρού μήκους του Γιώργου Λάνθιμου «Nimic» με τον Ματ Ντίλον και την Δάφνη Πατακιά.

Ελληνικές ταινίες θα προβληθούν και στα προγράμματα Ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους New Vision όπως και στο πρόγραμμα ταινιών Μικρού Μήκους, ενώ οι ειδικές προβολές περιλαμβάνουν το «Θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών» του Σύλλα Τζουμέρκα και το «Αναζητώντας τον Χέντριξ» του Μάριου Πιπερίδη.

Η απήχηση του Hellas Filmbox Berlin

Πέντε χρόνια μετά το πρώτο άνοιγμα του ελληνοκεντρικού φεστιβάλ στο γερμανικό και στο πολυπληθές πλέον ελληνικό κοινό, που ζει και βιοπορίζεται στο Βερολίνο, το ερώτημα είναι αν το στοίχημα της ελληνογερμανικής συμμαχίας έχει κερδηθεί.

«Το φεστιβάλ επιδιώκει σταθερά να στρέφει το βλέμμα του κοινού προς την Ελλάδα. Η αρχική πρόθεση εξάλλου της διοργάνωσης ήταν να μπουν οι θεατές στη διαδικασία ‘’ας κοιτάξουμε τι κάνουν αυτοί οι Έλληνες’’», σχολιάζει η Σοφία Σταυριανίδου. Η ίδια μας λέει ότι το κοινό εκπαιδεύεται σιγά – σιγά να βλέπει λιγότερο γνωστές ελληνικές ταινίες κι όχι μόνο τις πολυπαιγμένες ή αυτές που έχουν έντονα στοιχεία φολκλόρ για το κοινό του εξωτερικού. Αυτό είναι, εξάλλου, σε πρακτικό επίπεδο το προφίλ του διαγωνιστικού προγράμματος Emerging Greeks που δίνει την απαραίτητη δημοσιότητα στους σκηνοθέτες και τις ταινίες τους στο Βερολίνο φέρνοντάς τους σε επαφή με σημαντικούς επαγγελματίες του χώρου, γερμανικά φεστιβάλ, εταιρείες πωλήσεων, παραγωγούς και curators. «Να ένας τρόπος ενίσχυσης αυτός ελληνογερμανικής φιλίας!», σχολιάζει η διευθύντρια της διοργάνωσης.

«Ένα καλό κινηματογραφικό φεστιβάλ επιλέγει, προτείνει, εκπαιδεύει και φέρνει σε επαφή το νέο με τον κόσμο», υπογραμμίζει. «Προσωπικά, αυτή είναι η παιδεία μου όλα τα χρόνια που εργάζομαι και επισκέπτομαι διεθνή φεστιβάλ. Ο δρόμος για το Filmbox είναι μακρύς, αλλά με το βλέμμα χαμηλά, πρέπει να είναι αυτός στην συνέχεια…».

• Το 5^ο Hellas Filmbox Berlin πραγματοποιείται από τις 15 μέχρι και τις 19 Ιανουαρίου 2020 στον κινηματογράφο Babylon του Βερολίνου.