Πολιτισμός|23.01.2019 22:23

Γιόνας Μέκας: Ο πατέρας του αβάν-γκαρντ σινεμά δεν μένει πια εδώ

Άντα Δαλιάκα

Κινηματογραφιστής, σκηνοθέτης, ποιητής, συγγραφέας, πατέρας του αμερικανικού αβάν-γκαρντ  σινεμά, με μια ζωή ηρωική σαν ταινία που περιείχε όλα τα μεγάλα γεγονότα του 20ού αιώνα, ο Γιόνας Μέκας γύριζε τον κόσμο ακούραστα ως τον θάνατό του την Τετάρτη, σε ηλικία 96 ετών.

Από το χωριό του στη Λιθουανία το οποίο εγκατέλειψε το '44 για να γλιτώσει από τον πόλεμο και τον δρόμο της προσφυγιάς που τον έβγαλε στην Αμερική ως την Ελλάδα που τον φιλοξένησε πριν από δύο χρόνια, στα πλαίσια της Documenta, υπήρξε ένας από τους πιο πολυδιάστατους καλλιτέχνες της εποχής του.

Η ζωή του Μέκας ήταν ένα ντοκουμέντο από μόνη της πάνω στην ανθρώπινη θέληση για επιβίωση.

Τον πείσμωσαν τα δραματικά γεγονότα της νιότης του: τα σοβιετικά τανκς στη Λιθουανία το '40, η φυγή από τη χώρα με τον αδελφό του, το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στο  Αμβούργο, κατόπιν η απόδραση σε φάρμα και με το τέλος του πολέμου, τα στρατόπεδα για τους εκτοπισμένους στο Βισμπάντεν και το Κάσελ για 5 χρόνια.

Στη Νέα Υόρκη του '50 εδραιώθηκε στην αβάν-γκαρντ σκηνή.

Στα 60s, άνοιξε τον Συνεταιρισμό των Κινηματογραφιστών και την Ταινιοθήκη των Κινηματογραφιστών, που μετεξελίχθηκε στην σημερινή Ανθολογία Κινηματογραφικών Αρχείων, από τις σημαντικότερες για τη διατήρηση των αβάν-γκαρντ φιλμ.

Έγινε κομμάτι του Νέου Αμερικανικού Σινεμά, επηρέασε τον Αντι Γουόρχολ, συνεργάστηκε με τους Τζον Λένον και Γιόκο Όνο, τον ποιητή Αλεν Γκίνσμπεργκ, τον Σαλβαντόρ Νταλί και του συμπατριώτη του καλλιτέχνη Τζορτζ Μακιούνας. Αληθινά σπουδαίος.

Γιόνας Μέκας