Ψηφιοποίηση του αρχείου Καβάφη από το Ιδρυμα Ωνάση

Είναι ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά αρχεία του κόσμου, αφού η φήμη και η αίγλη του Κωνσταντίνου Καβάφη είναι τέτοια που το καθιστά ανάλογης σπουδαιότητας με άλλα συναφή – όπως το αρχείο της Εμιλυ Ντίκινσον ή ακόμα και εκείνο του Ουίλιαμ Μπλέηκ.

Αλλωστε, ανάμεσα στα αρχειακά τεκμήρια συγκαταλέγονται χειρόγραφα καβαφικών ποιημάτων καθώς και έντυπες αυτοσχέδιες εκδόσεις, πεζά λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα και μελέτες του ποιητή. Και, ακόμη, μεταφράσεις ποιημάτων καθώς και σημειώσεις λογοτεχνικού και προσωπικού χαρακτήρα, όπως και το προσωπικό αρχείο του ποιητή, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πλούσια αλληλογραφία, κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα και φωτογραφίες.

Αυτός ο θησαυρός είναι πλέον προσβάσιμος σε όλους – όπως ανακοίνωσε χθες στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου, αφού επετεύχθη η ψηφιοποίηση του συνόλου του αρχειακού υλικού (https://cavafy.onassis.org/) και με είναι κλικ μπορείς να το εξερευνήσεις και να το ανακαλύψεις. «Ολοκληρώσαμε τον στόχο που είχαμε βάλει όταν αποκτήσαμε το αρχείο Καβάφη το 2012.

Το να διαχειρίζεσαι ένα τέτοιας αξίας αρχείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς είναι τεράστια ευθύνη. Δημιουργήσαμε τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε η ψηφιακή συλλογή Καβάφη να είναι προσιτή σε όλο τον κόσμο» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδημητρίου, ενώ προανήγγειλε τη στέγαση του αρχείου Καβάφη, το φθινόπωρο, σε κτίριο στο κέντρο της Αθήνας – κάτι που αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη.

Το βασικό τμήμα του αρχείου κληροδοτήθηκε το 1933 στον Α. Σεγκόπουλο από τον ίδιο τον Κ. Π. Καβάφη, ο οποίος δεν είχε αφήσει φιλολογική διαθήκη που να υποδεικνύει τον τρόπο διαχείρισής του. Ο Σεγκόπουλος αρχικά το διαχειρίστηκε μαζί με την πρώτη του σύζυγο Ρίκα Σεγκοπούλου – Αγαλλιανού και μετά τον θάνατό του το κληροδότησε στη δεύτερη σύζυγό του, Κυβέλη.

Ωσπου, το 1969 η κυριότητα του αρχείου πέρασε στον κορυφαίο νεοελληνιστή Γ. Π. Σαββίδη, ο οποίος μέχρι το 1994 το αποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό, ανακτώντας χειρόγραφα και άλλο υλικό που είχε αποσπαστεί, προχωρώντας στη σταδιακή έκδοση υλικού.  Αλλά, όταν το αρχείο Καβάφη περιήλθε στη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση στα τέλη του 2012, όχι μόνο εξασφαλίστηκε η παραμονή του στην Ελλάδα, αλλά και αποφεύχθηκε το ενδεχόμενο κατακερματισμού του.

Το αρχείο Καβάφη, μαζί με το συγγενές του αρχείο Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου, αποτελείται από 2.000 και πλέον αρχειακά τεκμήρια, ανάμεσά τους χειρόγραφα, φωτογραφίες ή προσωπικά αντικείμενα του ποιητή. Η ψηφιακή αναπαραγωγή του πρωτότυπου αρχειακού υλικού ολοκληρώθηκε το 2017 (11.086 λήψεις), ενώ την ίδια χρονιά ψηφιοποιήθηκαν και τα 158 μικροφίλμ τα οποία απεικονίζουν τη φωτογράφιση του αρχείου, που πραγματοποιήθηκε το 1963 από τον Γ. Π. Σαββίδη (4.741 λήψεις).

Πλέον η πολιτική που ακολουθείται επιτρέπει την πλήρη ανοιχτή πρόσβαση και διάθεση για το σύνολο του ψηφιοποιημένου υλικού, σύμφωνα με διεθνώς προσδιορισμένους όρους. Και, βέβαια, η πλήρης περιγραφή και τεκμηρίωση του αρχειακού υλικού επιτρέπει την καλύτερη δυνατή πλοήγηση στο ψηφιοποιημένο αρχείο καθώς και την ποικιλότροπη αξιοποίησή του, μέσω των νέων τεχνολογιών.