Ο «Βρετανικός» αποκαλύπτει τα μυστικά του 109 χρόνια μετά το ναυάγιό του - Εντυπωσιακές εικόνες

Αν και δεν είναι τόσο γνωστό όσο ο Τιτανικός, το «δίδυμο» υπερωκεάνιο της White Star Line, ο Βρετανικός, είναι γνωστό ότι ναυάγησε σε ελληνικά νερά, κοντά στην Τζια, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα, το ναυάγιό του αποτελεί ένα «ζωντανό» υποβρύχιο μουσείο, έναν τόπο ιστορικής μνήμης με εντυπωσιακά ευρήματα.

Στις 16 Νοεμβρίου 1916, το HMHS Britannic, που είχε επιταχθεί από το Βρετανικό Ναυαρχείο για να λειτουργήσει ως πλωτό νοσοκομείο, έπλεε ανοιχτά της Κέας με προορισμό τη Λήμνο. 

Εκεί, χτύπησε σε νάρκη που είχε τοποθετήσει το γερμανικό υποβρύχιο U-73 στο Αιγαίο, με αποτέλεσμα να βυθιστεί σε λιγότερο από μία ώρα. Η έκρηξη στη δεξιά πλευρά του σκάφους δημιούργησε ένα μεγάλο ρήγμα, με τα στεγανά διαμερίσματα να πλημμυρίζουν γρήγορα, παρότι είχαν γίνει βελτιώσεις μετά τον Τιτανικό. Ενώ παλαιότερα υπήρχε η θεωρία της τορπίλης, η πιο τεκμηριωμένη εξήγηση είναι η νάρκη. Από τους 1065 επιβαίνοντες, οι 30 έχασαν τη ζωή τους, όταν οι προπέλες του πλοίου παρέσυραν δύο σωστικές λέμβους.

Η αποστολή ανέλκυσης αντικειμένων

Για πρώτη φορά, πραγματοποιήθηκε ένα ερευνητικό πρόγραμμα με την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού μεταξύ 6 και 13 Μαΐου 2025, με στόχο την επιλεγμένη ανέλκυση αντικειμένων από το ναυάγιο, από βάθος άνω των 120 μέτρων. Το πρόγραμμα διεξήχθη υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Μια εντεκαμελής ομάδα από επαγγελματίες δύτες μεγάλου βάθους ανέλαβε το εγχείρημα, χρησιμοποιώντας ειδικό εξοπλισμό. Η έρευνα οργανώθηκε από τον Βρετανό ερασιτέχνη ιστορικό Simon Mills, ιδρυτή του «Britannic Foundation».

Κάποια από τα επιλεγμένα αντικείμενα δεν μπόρεσαν να ανελκυστούν λόγω της θέσης και της κατάστασής τους, καθώς οι συνθήκες στο ναυάγιο ήταν εξαιρετικά δύσκολες, με έντονα ρεύματα, μεγάλο βάθος και περιορισμένη ορατότητα. Τα αντικείμενα ανελκύστηκαν με ασφάλεια και προσοχή από την καταδυτική ομάδα, χρησιμοποιώντας ειδικούς σάκους αέρα. Αμέσως μετά, τοποθετήθηκαν σε ειδικά κιβώτια και ξεκίνησε η διαδικασία καθαρισμού τους.

Τα ευρήματα φυλάχτηκαν στο Αστυνομικό Τμήμα της Κέας και μετά το πέρας της έρευνας μεταφέρθηκαν με ασφάλεια στα εργαστήρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στην Αθήνα, όπου συνεχίζεται η συντήρησή τους.

Τα ευρήματα που ξεχώρισαν

Από τα ανελκυσθέντα αντικείμενα, ξεχωρίζουν η καμπάνα παρατηρητηρίου του πλοίου, ο αριστερός φανός σήμανσης, αντικείμενα από τον εξοπλισμό της πρώτης και δεύτερης θέσης, κεραμικά πλακίδια από το τούρκικο λουτρό, καθώς και ένα ζευγάρι κιάλια παρατήρησης. Τα αντικείμενα αυτά θα ενταχθούν στη μόνιμη έκθεση του υπό κατασκευή Εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, στην ενότητα για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου το ναυάγιο του Βρετανικού θα αποτελεί ένα εξέχον έκθεμα. Το Υπουργείο Πολιτισμού εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς όλους όσους συνέβαλαν στην επιτυχία του εγχειρήματος.