Πνευματικά δικαιώματα δημιουργών: Αμετακίνητη στη θέση της η Μενδώνη

Ανακοίνωση για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού χωρίς να λέει ουσιαστικά τίποτε καινούριο. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δηλαδή διαβεβαιώνει εκ νέου ότι το ΥΠΠΟΑ στηρίζει τη δημιουργία της ανεξάρτητης Ένωσης Δικαιούχων Έργων Μουσικής («στόχος είναι η εναρμόνιση με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τούτο σημαίνει ότι οι δημιουργοί πρέπει να διαχειρίζονται οι ίδιοι το θέμα των πνευματικών τους δικαιωμάτων», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση), αλλά επικαλείται τα (σ.σ. χρονοβόρα) στάδια της διαδικασίας και την σύνταξη και ολοκλήρωση της έκθεσης βιωσιμότητας (business plan) προκειμένου να αδειοδοτηθεί η ΕΔΕΜ.

Επίσης παραδέχεται ότι «το Υπουργείο Πολιτισμού, κατόπιν εισήγησης του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), εξέδωσε διαπιστωτική πράξη σε ιδιωτική εταιρεία, η οποία είναι Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης (ΑΟΔ), καθότι πληροί όλες τις κατά νόμον προϋποθέσεις». Μετάφραση όλων αυτών; Μία από τα ίδια, αλλά με επίκληση σε όλες τις περιπτώσεις, του νόμου. Τυπικά δηλαδή το ΥΠΠΟ ακολουθεί, πράγματι, το γράμμα του νόμου, με αποτέλεσμα όμως να ροκανίζεται ο χρόνος, να απελπίζονται οι δημιουργοί κι αυτό να επισείει ισχυρό τον κίνδυνο της διάσπασής τους.

Όπως επαναλαμβάνει λοιπόν το ΥΠΠΟΑ ως προς την αδειοδότηση της ΕΔΕΜ:

«Από την πρώτη στιγμή στις συναντήσεις μας με τους δημιουργούς τέθηκαν βήματα, τα οποία και ακολουθούνται:

1. Το Υπουργείο έχει αναθέσει στον ΟΠΙ τη διενέργεια ελέγχου στην ΕΥΕΔ μέσω ανεξάρτητης εταιρείας. Η διαδικασία είναι σε εξέλιξη. Η διενέργεια ελέγχου συμφωνήθηκε με τους δημιουργούς στις 14 Οκτωβρίου 2019, προκειμένου να γνωρίζουν και οι ίδιοι τι θα παραλάβει ο νέος οργανισμός.
2. Στην ίδια συνάντηση συμφωνήθηκε, ο νέος οργανισμός να συντάξει έκθεση βιωσιμότητας. Το ΥΠΠΟΑ επισημαίνει ότι ο νέος οργανισμός πρέπει να είναι κατά νόμο (4481/2017) βιώσιμος, άλλως τίθενται σε κίνδυνο τα δικαιώματα των δημιουργών. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΙ, η πλειοψηφία των ΟΣΔ προκειμένου να αδειοδοτηθεί, έχει προσκομίσει στοιχεία που αποδεικνύουν τη βιωσιμότητά τους, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
3. Με την προσκόμιση της έκθεσης, η οποία θα αποδεικνύει τη βιωσιμότητα, θα ακολουθηθεί η κατά νόμον διαδικασία αδειοδότησης».

Το ΥΠΠΟ ζητά απαρεγκλίτως την έκθεση βιωσιμότητας για να προχωρήσει στην αδειοδότηση ενώ η διαδικασία θα μπορούσε να γίνει παράλληλα: Να αδειοδοτηθεί η ΕΔΕΜ και να εκπονηθεί το business plan (το οποίο είχε δικαίωμα να ζητήσει το ΥΠΠΟ μεν, αλλά δεν ήταν και δια του νόμου απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση). Πάντως η διαδικασία για την επιλογή της εταιρείας που θα αναλάβει το έργο ολοκληρώθηκε: Την εκπόνηση του business plan αναλαμβάνει η εταιρεία Deloitte Greece και το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το εποπτικό συμβούλιο της Ειδικής Υπηρεσίας Έκτακτης Διαχείρισης εφόσον βέβαια δώσει σχετική έκκριση ο ΟΠΙ. Μακάρι…

Για τις Ανεξάρτητες Οντότητες Διαχείρισης (ΑΟΔ)

Ως προς τις ΑΟΔ (την  IP HUB Α.Ε καταρχάς) το ΥΠΠΟΑ στην ανακοίνωσή του επισημαίνει τα εξής:

«Οι ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης (ΑΟΔ) γνωστοποιούνται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, αλλά και στη βάση των αυστηρών προϋποθέσεων που θέτει για τη σύστασή τους ο ελληνικός νόμος. Η σύστασή τους δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του υπουργού ή της διοίκησης. Η ύπαρξη ΑΟΔ -οι οποίες λειτουργούν σε πολλές χώρες της Ευρώπης- προβλέπεται από το ενωσιακό δίκαιο και από την Οδηγία για τη συλλογική διαχείριση.

Το Υπουργείο Πολιτισμού, κατόπιν εισήγησης του ΟΠΙ, εξέδωσε διαπιστωτική πράξη σε ιδιωτική εταιρεία, η οποία είναι ΑΟΔ, καθότι πληροί όλες τις κατά νόμον προϋποθέσεις. Σε κάθε περίπτωση μία ΑΟΔ δεν μπορεί να ασκήσει υποχρεωτική συλλογική διαχείριση. Δεν έχει τις διευκολύνσεις και τα τεκμήρια εκπροσώπησης που προβλέπει ο νόμος. Δεν προσφέρει στους δημιουργούς τα εχέγγυα ελέγχου που προβλέπονται για τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης (ΟΣΔ). Επομένως, θέμα δεν υφίσταται».

Μία επισήμανση: ΑΟΔ χωρίς ρεπερτόριο και δημιουργούς δεν είναι δυνατόν να υφίσταται. Όσο όμως ορισμένοι δημιουργοί απελπίζονται από την παρατεινόμενη διαδικασία και εξαθλιώνονται οικονομικά τόσο θα είναι πιο ευάλωτοι και πρόθυμοι να στραφούν στην οποιαδήποτε λύση συμπεριλαμβανομένης και αυτήν μιάς Α.Ε. ιδιώτη. Σύμφωνα με πληροφορίες μας εντός των ημερών, ενδεχομένως και αύριο, ο Δημήτρης Μάρης θα ανακοινώσει την δραστηριοποίησή του στον χώρο. Εάν λοιπόν το ΥΠΠΟ θέλει πράγματι να βοηθήσει τους δημιουργούς να διαχειρίζονται οι ίδιοι το θέμα των πνευματικών τους δικαιωμάτων, μπορεί να υπερβεί τον μη υπάρχοντα επί της ουσίας σκόπελο του business plan και να αδειοδοτήσει την ΕΔΕΜ. Από εκει και πέρα και εφόσον οι επιλογές θα ήταν δύο (ή ΑΟΔ ή ΕΔΕΜ) θα εναπόκειτο στους ίδιους τους δημιουργούς να αποφασίσουν τι θα κάνουν επί ίσοις όροις.

Αλλά όλα αυτά θα συζητηθούν και στη μεγάλη συνέντευξη Τύπου που έχουν εξαγγείλει για μεθαύριο, Τετάρτη, το μεσημέρι (13.00) στο «Άλσος» όλα τα σωματεία του ελληνικού τραγουδιού («ΑΣΜΑ450+», «ΜΕΤΡΟΝ», «ΣΩΜΣΕ», «ΥΠΕΡΒΑΣΗ»).

Tο ΥΠΠΟΑ κλείνει πάντως την ανακοίνωσή του προσθέτοντας: «Κύρια μέριμνα του υπουργείου είναι η προστασία των δημιουργών και των δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων. Γι’ αυτό άλλωστε, το ΥΠΠΟΑ επεξεργάζεται ήδη σειρά άλλων μέτρων, όπως το dynamic site blocking. Προς την ίδια κατεύθυνση καλούμε να εργαστούν όλα τα μέρη».

Εξοργισμένοι οι δημιουργοί

Εν τω μεταξύ όμως η νέα ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ όχι μόνο δεν καθησύχασε τους δημιουργούς, αλλά τους εξόργισε στο βαθμό να απειλούν με μηνύσεις για διαφυγόντα κέρδη.