Βαρθολομαίος: Να διαφυλάξουμε ως «κόρην οφθαλμού» την πνευματική κληρονομιά του Γένους

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα τιμήθηκε στο Φανάρι, την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου, η μνήμη των Τριών Ιεραρχών και «Προστατών των Γραμμάτων». Στην ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε τη σημασία να διαφυλάξουμε «ως κόρην οφθαλμού» την πνευματική κληρονομιά του Γένους, η οποία αποτελεί «ανάχωμα κατά των διαβρωτικών διά τον άνθρωπον και την ελευθερίαν του τάσεων του συγχρόνου πολιτισμού» και να τη μεταβιβάσουμε στη νέα γενιά, η οποία «είναι και σήμερα ''νεότης αμελουμένη'' και ''αμελούσα'' τον πνευματικόν της προορισμόν».

«Δυστυχώς, η εκπαίδευσις φαίνεται ότι αδιαφορεί πλέον διά την πνευματικήν φύσιν του ανθρώπου και στρέφει τους νέους πρωτίστως προς τον εαυτόν των και τας ανάγκας των παρά προς το κοινόν καλόν. Η Εκκλησία προβληματίζεται διά το κυρίαρχον σήμερον ‘’εκκοσμικευμένον ατομοκεντρικόν εκπαιδευτικόν σύστημα’’, το οποίον μεταδίδει εις τους νέους, εν ονόματι ενός δήθεν αμιγώς ανθρωπιστικού προσανατολισμού της παιδείας, ατομοκεντρικά και ευδαιμονιστικά πρότυπα» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας.

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ανέφερε ότι «είναι αυτονόητον ότι αι απόψεις περί του ανθρώπου, της προελεύσεως και του προορισμού του, περί της ευδαιμονίας και της ελευθερίας του, περί του ήθους και του πολιτισμού του, περί της τελικής προοπτικής της ζωής του, προσδιορίζουν αντιστοίχως και την θεώρησιν και την κατεύθυνσιν της παιδείας του. Οι Πατέρες είναι προστάται μιάς παιδείας, η οποία οδηγεί τους νέους από το ‘’ίδιον’’ εις το ‘’κοινόν’’, από το ‘’άτομον’’ εις το ‘’πρόσωπον’’, από την εσωστρέφειαν εις την αλληλεγγύην, από τον εγωκεντρισμόν εις την προσφοράν. Ο κλειστός προς τον συνάνθρωπόν του άνθρωπος εκπροσωπεί κατά τους Πατέρας μίαν κατ᾿ εξοχήν ηλλοτριωμένην μορφήν ανθρωπίνης υπάρξεως».

Προηγουμένως ο Παναγιώτατος είχε επισημάνει ότι η εορτή των Τριών Ιεραρχών είναι ευκαιρία επιστροφής στις πνευματικές ρίζες του Γένους, για να αντλήσουμε «νάματα ευσεβείας» και να ενδυναμωθούμε για την καλή μαρτυρία μας στον κόσμο.

«Η αναφορά εις τους τρεις οικουμενικούς θεολόγους της Εκκλησίας είναι οδοδείκτης διά την ζωήν μας εις το παρόν και διά την πορείαν μας προς το μέλλον. Οι Πατέρες ήσαν εκφρασταί μιάς θεολογίας, πιστής εις την παράδοσιν και ανοικτής εις τον κόσμον, η οποία συνέδεε την πράξιν με την θεωρίαν, την πίστιν με την ζωήν, πάντοτε με διάθεσιν ποιμαντικήν – θεολογούσα ‘’αλιευτικώς’’-, πάντοτε με συγκεκριμένην αναφοράν εις τας υπαρξιακάς αναζητήσεις και τον εν Χριστώ αιώνιον προορισμόν του ανθρώπου.

Και η συνάντησις με την ελληνικήν σκέψιν δεν ήτο διά τους Πατέρας θεωρητική υπόθεσις, αλλά συνεδέετο με την σωτηρίαν μας. Αυτό το σωτηριολογικόν ενδιαφέρον υπήρξε καθοριστικός παράγων διά την εξέλιξιν της αξονικής διά την ιστορίαν της Εκκλησίας ταύτης συναντήσεως».

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην πνευματική παρακαταθήκη των Τριών Ιεραρχών. «Η παρακαταθήκη των Τριών Ιεραρχών εις τον χώρον της αγωγής της νέας γενεάς είναι η παιδεία του προσώπου. Προσωποκεντρικόν ήθος εις τον χώρον της εκπαιδεύσεως είναι η παιδεία ελευθερίας και ευθύνης, το "ήθος του δασκάλου" και η "ασκητική της μαθητείας". Ο διδάσκαλος είναι εδώ περισσότερον από απλός "εκπαιδευτικός", ο μαθητής είναι περισσότερον από "εκπαιδευόμενος", το σχολείον δεν είναι μόνον χώρος μεταδόσεως χρηστικών γνώσεων και πληροφοριών, αλλά πεδίον αγωγής αξιών, καλλιεργείας πνεύματος προσφοράς και κοινωνικής υπευθυνότητος.

Σκοπός της αγωγής εις το λεγόμενον "σχολείον του προσώπου" είναι, όπως έγραφεν ο φιλόσοφος και παιδαγωγός Βασίλειος Τατάκης, να απελευθερώνη τους νέους από την διαρκή απασχόλησιν με το τι αισθάνονται, με τα συναισθήματα, με τας επιθυμίας και την ικανοποίησίν των, με το "επιφανειακό, ψυχολογικό εγώ", και να μετατοπίζη το ενδιαφέρον των "από την επιφάνεια προς το βάθος του είναι" των, προς την ανάπτυξιν της "πνευματικής φύσεώς" των».

Τον Παναγιώτατο προσφώνησε ο Άρχων Πριμηκήριος της Μ.τ.Χ.Ε., Αθανάσιος Αγγελίδης, πρόεδρος της Εφορείας της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης τέλεσε, όπως κάθε χρόνο, τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αείμνηστων ιδρυτών, ευεργετών, εφόρων, σχολαρχών, καθηγητών, διδασκάλων, επιμελητών και μαθητών της Μεγάλης του Γένους Σχολής.