Ροβιές Βόρειας Εύβοιας – Ανακαλύπτοντας τον τόπο μέσα από τις γεύσεις του

Το πρώτο Rovies Food Fest, μια ιδιαίτερη γαστρονομική γιορτή, που απλώθηκε σε διαφορετικά σημεία του μικρού, παραθαλάσσιου χωριού της Βόρειας Ευβοίας, έγινε αφορμή να γνωρίσουμε τις Ροβιές, τους ανθρώπους τους και την ομορφιά τους, ομορφιά που άντεξε στην πύρινη λαίλαπα του 2021, ανθεί ξανά και συνεχίζει να γοητεύει τους επισκέπτες του Σαββατοκύριακου -και όχι μόνο. 

Ελιές και μέλι, ψάρια και αχινοί, τσουκνιδόπιτες και τηγανοκολούρες, όσπρια και κρεατικά αποδείχτηκαν οι καλύτεροι αφηγητές της ιστορίας του τόπου και ο νοστιμότερος τρόπος να γνωρίσει κανείς το γαλήνιο οικισμό με τη μεγάλη ακτογραμμή που βάφεται πορτοκαλιά τα ηλιοβασιλέματα. 

Τσουκνιδόπιτες και τηγανοκουλούρες, στυλοβάτες της φτωχικής κουζίνας

Στην αυλή του Anemoia Evia, του εστιατορίου μπροστά από το ξενοδοχείο Mangata Seaside Hotel, που κυριολεκτικά γλείφει η θάλασσα δοκιμάσαμε την ξεχασμένη, μα εκπληκτική, τσουκνιδόπιτα με χειροποίητο φύλλο και γέμιση από τσουκνίδες και σπανάκι, καθώς και ζεστές, σπιτικές τηγανοκουλούρες. Πιάτα-σύμβολα μιας κουζίνας φτωχικής, στηριγμένης στο αλεύρι που συνδυαζόταν σοφά με ό,τι άλλο μπορούσε να προσφέρει ο τόπος ανά εποχή. Με το τίποτα σκάρωναν στα παλιά νοικοκυριά τα μικρά, γευστικά θαύματα, που κρατούσαν χορτάτη την οικογένεια, τους αγρότες στο λιομάζωμα ή -αργότερα- τους εργάτες στο εργοστάσιο χάρτου. Σήμερα, στον καιρό της τυποποίησης και του πολυεπεξεργασμένου τροφίμου, η κουζίνα αυτή αποδεικνύεται πραγματική «πολυτέλεια» για τη γεύση, την τέχνη στο φύλλο της και την αυθεντικότητά της. 

Ο Ευβοϊκός στο πιάτο

Μπουκιές με την αλμύρα της θάλασσας περιμένουν όσους κάνουν scuba diving με το Argonauta Diving Resort. Ο Άκης Φράγκος καθοδηγεί τους πάντες (αρχάριους και μη) σε μια κατάδυση που στόχο έχει την ψυχαγωγία, την ανακάλυψη της ομορφιάς του βυθού και τη μύηση στις αρχές της βιωσιμότητας. Στη συνέχεια ετοιμάζουν όλοι μαζί και γεύονται μεζέδες της στιγμής σε μια από-τη-θάλασσα-στο-τραπέζι (sea-to-table) κατάσταση οργανωμένη από τον Άκη στην ακτή. Φτιάξαμε και γευτήκαμε αχινοσαλάτα και φιλέτο λαβράκι με λεμονοθύμαρο και ελαιόλαδο της περιοχής ψημένο ελαφρά στο αλάτι, ενώ το γεύμα συμπλήρωσαν οι περίφημες καραβίδες του Ευβοϊκού και άλλα πιάτα με δώρα της θάλασσας που ετοίμασε η Παναγιώτα Τσομπάνογλου, σεφ του Anemoia Evia. 

Το κρέας και τα λουκάνικα των Ροβιών

Μια στάση στην κεντρική πλατεία του χωριού και ειδικότερα στις ταβέρνες Μυλωνά και Ταχτσόγλου ήταν αρκετή για να δώσει τη γεύση της ψησταριάς. Εδώ ο Βασίλης Κυριακού (Καρέλας), κρεοπώλης τέταρτης γενιάς στις Ροβιές, μίλησε για τα ντόπια κρέατα, τις κοπές, αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες, καθώς σφαγεία υπάρχουν μόνο στη Χαλκίδα. Μαζί με άλλα εκλεκτά κρεατικά, δοκιμάσαμε την πατροπαράδοτη συνταγή για λουκάνικο με πορτοκάλι και μπαχαρικά, ένα λουκάνικο χρακτηριστικά άλιπο και κρεάτινο με πολύ έντονα αρώματα.

Ο «Άγιος Πεύκος» και το ανθόμελο

Εδώ στο βόρειο τμήμα του νησιού της Ευβοιας η μελισσοκομία έχει μεγάλη ιστορία. Ωστόσο, στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν νομαδική. Τα τοπικά μελίσσια, φτιαγμένα από κοφίνια ή κορμούς δέντρων, μεταφέρονταν στις απέναντι ακτές της Φθιώτιδας και της Βοιωτίας. Σύμφωνα με το φαΜελάκι της Γωγώς Πασσά και του Νίκου Αφένδρα, που μαζί με τους μελισσοκόμους Βαγγέλη και Παναγιώτη Δήμου, Μαρία Αργυρίου και Γιώργο Παλαιολόγο μας αφηγήθηκαν τη βαθιά σχέση του μελιού με τον τόπο, την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα οι μελισσοκόμοι της υπόλοιπης Εύβοιας μετέφεραν 5.000 κουβέλια στα πευκοδάση της Βόρειας Εύβοιας, για το μελίτωμα των πεύκων. Μα ήρθε δυστυχώς ο καιρός που «ο Άγιος Πεύκος», όπως τον αποκαλούν οι παραγωγοί -για τη σταθερότητά του και τη γενικότερη προσφορά του- έγινε στάχτη από τη μεγάλη φωτιά που έζησε ο τόπος. Μα το δάσος πάλι έδειξε τον δρόμο στους απελπισμένους παραγωγούς: απουσία πεύκων, η ανοιξιάτικη φύση γέμισε με πρωτόγνωρα για την περιοχή αγριολούλουδα, η γύρη των οποίων έδωσε νέο μέλι, αυτή τη φορά ανθόμελο. Η πιο γλυκιά γευσιγνωσία, στην οποία συμμετείχαμε, ήταν αυτή των πέντε ποικιλιών μελιού: βελανιδιάς, πεύκου, ρείκι, γλυκάνισου-μάραθου (που οδεύει προς ΠΟΠ) και ανθόμελου, ενώ ο ήλιος έπεφτε στο παραθαλάσσιο εστιατόριο Paralia Pine & Sea.

Η ιστορία του εμβληματικού ελαιώνα

Όσοι γνωρίζουν ήδη τις Ροβιές, το πιθανότερο είναι να τις έχουν ταυτίσει με τον ασημένιο ελαιώνα τους, που κατεβαίνει σχεδόν ως τη θάλασσα. Ωστόσο όταν ο Απόστολος Δούμας, ελληνικής καταγωγής έμπορος από την Οδησσό, αγοράζει το 1833 από τους Οθωμανούς το μεγάλο κομμάτι γης γύρω από τις Ροβιές, αυτό έχει μονάχα άγρια βλάστηση και κάμποσες αγριελιές. Ακαλλιέργητο θα μείνει μέχρι το 1914, όταν αναλαμβάνει ο 17χρονος απόγονος του Απόστολου Δούμα, Αντώνης Παπαδόπουλος. Ανιψιός του Παύλου Μελά (του γνωστού μακεδονομάχου) και παντρεμένος με την κόρη της Πηνελόπης Δέλτα, Αλεξάνδρα, ο οραματιστής νέος ρίχνεται στη δουλειά. Με σύνθημά του το «Μπρός! και μόνο μπρός» με τη βοήθεια προσφύγων από τη Μικρά Ασία, τη συμβολή των ζώων και αργότερα με μηχανοκίνητα μέσα, εκχερσώνει το μέρος για να «αναπνεύσουν» οι αγριελιές. Φτιάχνει γέφυρες, ανοίγει δρόμους, χτίζει αποθήκες και δεξαμενές νερού, ελιάς και λαδιού, ενώ το 1959 ιδρύει το «Σταθμό Ερεύνης» στις Ροβιές, όπου εργάζονται γεωπόνοι καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αυτός πρώτος αποφασίζει να μαζέψει τις ελιές πράσινες, άγουρες, ώστε και τα δέντρα να ελαφραίνουν και να προλαβαίνει τη συλλογή πριν τον πολλαπλασιασμό του δάκου με την υγρασία του φθινοπώρου. Είναι ο άνθρωπος που βάζει τις βάσεις του ελαιώνα έχουμε σήμερα στο νου όσοι και όσες τον έχουμε επισκεφτεί. Του ελαιώνα που σημαντικό κομμάτι έγινε στάχτη στη μεγάλη φωτιά του 2021, αλλά που ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι του σώθηκε, πρασινίζει και φουντώνει, ξανδίνοντας ζωή σε όλο το μέρος, χάρις -και- τις ακούραστες προσπάθειες των ανθρώπων που τον περιποιούνται.

Πρωτοπόρος μέχρι το τέλος, ο Αντώνης Παπαδόπουλος το 1960 ξεκινά να μελετά τη βιολογική καλλιέργεια, την οποία εφαρμόζουν και σήμερα με πίστη στο όραμα της πράσινης πολιτικής οι απόγονοί του. Εκεί, στο κτήμα πια του Στέφανου Βαλλή, με την πολύτιμη συμβολή της Μαρίνας Βαλλή που φροντίζει και τον όμορφο αγροτουριστικό ξενώνα «Ελαιώνα», μάθαμε τη μοναδική του ιστορία. Κεραστήκαμε ελιοπιτάκια και τοπικές ελιές και δοκιμάσαμε τρία διαφορετικά ελαιόλαδα, που έγιναν αφορμή να κουβεντιάσουμε για τη γεύση, τις ποικιλίες, το έδαφος, το λιοτρίβι, την αποθήκευση, αλλά και τα ελαττώματα του πολύτιμου χυμού της ελιάς.

Πικνίκ κάτω απ' τα λιόδεντρα 

Υπήρχε καλύτερος τρόπος να κλείσει τούτη η γαστρονομική γιορτή από ένα μεγάλο πικνίκ στο ιστορικό ελαιώνα δίπλα στη θάλασσα ανοιχτό σε όλους και όλες; Τα δραστήρια μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ροβιών έφτιαξαν τις αγαπημένες τους τοπικές συνταγές όπως ρεβίθια παντρεμένα με μανέστρα, τυροπιτάρια, γαύρο μαριναρισμένο στο ξύφι και το αλάτι, συμμετέχοντες πουκατέφτασαν με τα καλαθάκια τους πρόσφεραν από κάτι, ενώ όλοι έβαλαν ένα χεράκι για να φτιαχτεί μια φνταστική σαλάτα με εποχικά φρούτα και λαχανικά και φυσικά ντόπιο μέλι, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο και ελιές από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ροβιών. Στο φεστιβάλ βρέθηκε και το ethnos.gr ως κομμάτι ευρύτερης δημοσιογραφικής αποστολής αποδεχόμενο την όμορφη πρόσκληση του Δήμου Μαντουδίου -Λίμνης-Αγίας Άννας και του Εμπορικού Συλλόγου Ροβιών.

Ένα κομμάτι της Ελλάδας που κάθε ταξιδιώτης πρέπει να εξερευνήσει

«Αυτό δεν είναι ένα φεστιβάλ φαγητού όπως το ξέρουμε. Μέσα από τις γεύσεις διηγούμαστε την ιστορία της περιοχής και καλούμε τους επισκέπτες να γίνουν μέρος της μέσω νέων εμπειριών και δραστηριοτήτων που μπορούν πλέον να βρουν εδώ στις Ροβιές. Αυτά σε συνδυασμό με τα διαχρονικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως οι φιλόξενοι άνθρωποι, οι παραλίες και φυσικά η εξαιρετική ποιότητα», ανέφερε ο Δημήτρης Γεωργίου, συνδιοργανωτής του φεστιβάλ περιγράφοντας το πνεύμα του γαστρονομικού αυτού πολύπτυχου που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του Σεπτέμβρη. Για να καταλήξει, όχι άδικα: «Είναι ένα κομμάτι της Ελλάδας που κάθε ταξιδιώτης πρέπει να εξερευνήσει».