Οι καφέδες του καλοκαιριού

Στο άκουσμα των λέξεων «κρύος καφές», το μυαλό μας επί αρκετές δεκαετίες πήγαινε αυτόματα στον φραπέ, που πρωτοεμφανίστηκε το 1957 στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης και καθιερώθηκε παγκοσμίως ως ο «ελληνικός καφές», περισσότερο ίσως ακόμη κι από τον καφέ στο μπρίκι. Μπορεί να μην ήταν ο πρώτος κρύος καφές του κόσμου, καθώς η πρωτιά ανήκει στο mazagran, ένα γλυκό ρόφημα φτιαγμένο από σιρόπι καφέ και κρύο νερό, το οποίο έπιναν οι άνδρες της Λεγεώνας των Ξένων, το μακρινό 1840, στην Αλγερία, στο ομώνυμο φρούριο από το οποίο πήρε το όνομά του. Ο φραπέ (η λέξη έχει γαλλική προέλευση και σημαίνει «παγωμένος»), όμως, όχι μόνο κατέκτησε τη χώρα μας, αλλά βγήκε και εκτός συνόρων και υπό μια έννοια... άνοιξε τον δρόμο. Όταν μπήκε στη ζωή μας ο ιταλικός espresso, λειτούργησε και πάλι το ελληνικό δαιμόνιο· η κρύα του εκδοχή, με τη μορφή που τη γνωρίζουμε, την οποία πιθανόν να απέκτησε για να θυμίζει στην όψη τον φραπέ, είναι επίσης ελληνική εφεύρεση. Στην Ιταλία, όπως και στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, πίνουν επίσης κρύο espresso, όμως τον ρίχνουν μέσα σε ένα ποτήρι που περιέχει ήδη πάγο, χωρίς να τον χτυπήσουν στη φραπεδιέρα για να αποκτήσει αφρό. 

Ακόμα μία ιταλική, κρύα εκδοχή είναι ο affogato, καφές espresso με παγωτό. Η εκχύλιση του καφέ γίνεται απευθείας πάνω στο παγωτό, συνήθως με γεύση βανίλιας. Παρότι δεν έχει επικρατήσει, φιγουράρει σε αρκετούς καταλόγους μαγαζιών και στα μέρη μας. Όσο για τον ιδιαίτερα αγαπητό freddo cappuccino, με τη γοητευτική κρέμα από γάλα πάνω, το γνωστό μας αφρόγαλα, είναι κι αυτός ελληνικής έμπνευσης και πέρασε, κι ακόμη περνάει, πολλές φάσεις. Σερβίρεται με σαντιγί, με γλυκιά κρέμα, με κανέλα ή σοκολάτα και πλέον και με τη συνοδεία γάλακτος σόγιας, βρόμης, αμυγδάλου ή καρύδας. 

Με την εμφάνιση του λεγόμενου «τρίτου κύματος» –έτσι ονομάζεται η τάση που έχει επικρατήσει παγκοσμίως και η οποία υποστηρίζει ότι ο καφές χρίζει μιας προσεκτικότερης μεταχείρισης από τη στιγμή της συγκομιδής του μέχρι την ώρα που φτάνει στο φλιτζάνι–, μπήκαν στην καθημερινότητά μας και άλλες κρύες παρασκευές του. Όπως, για παράδειγμα, το «ξαδερφάκι» του freddo cappuccino, o flat white, που αντιστρέφει τη χωροταξία στο σερβίρισμα, μια και στη βάση του μπαίνει το γάλα και από πάνω ο καφές. Προσφέρεται σε γυάλινο κοντό ποτήρι για να γίνονται αντιληπτές οι χρωματικές του διαβαθμίσεις, χωρίς πάγο και χωρίς καλαμάκι. Υπάρχει επίσης ο espresso tonic, που μας ήρθε από τη Σουηδία. Πρόκειται για έναν δροσερό συνδυασμό του espresso με tonic, με τις φυσαλίδες του τελευταίου να του προσδίδουν μια πιο «παιχνιδιάρικη» αίσθηση. Τέλος, ο ice brew και ο cold brew, δύο κρύες παρασκευές καφέ φίλτρου, ήρθαν να συμπληρώσουν την κρύα παλέτα. Η εκχύλιση του πρώτου γίνεται σε παγάκια, ενώ στην περίπτωση του δεύτερου έχουμε αργή (γύρω στις 8-12 ώρες) απόσταξη του νερού μέσα στον καφέ. 

Από τον Βασίλη Δημαρά

Πηγή: eatme Ιουλίου. Το eatme κυκλοφορεί την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα με το Έθνος της Κυριακής