Ο ακήρυχτος πόλεμος των γκράφιτι: Τι λένε στο ethnos.gr οι εξολοθρευτές τους

Νεαροί Βρετανοί, Γερμανοί, Ιταλοί και Γάλλοι με σακίδια στους ώμους και σπρέι ανά χείρας αφήνουν λίγο μετά τα μεσάνυχτα αθόρυβα το αποτύπωμά τους στα βαγόνια του ΗΣΑΠ, βάζοντας την… υπογραφή τους, κάνοντάς τα αγνώριστα από τις μουτζούρες και τα γκράφιτι, ενώ ετοιμάζονται να αναλάβουν δράση σε ένα παρακείμενο τοίχο του ΗΣΑΠ στο Μεταξουργείο. Λίγες μέρες νωρίτερα είχε προηγηθεί κάλεσμα μέσω Facebook από έναν Έλληνα «οδηγό-αρχηγό», ο οποίος αναζητούσε νεαρούς γκραφιτάδες από όλη την Ευρώπη για να έρθουν στην Αθήνα και να κάνουν γκράφιτι στις γειτονιές της Αθήνας καθώς, όπως ανέφερε στο Διαδίκτυο, είναι σχεδόν ελεύθεροι να δημιουργήσουν, να βάψουν και να κάνουν την πλάκα τους.

«Έπεσα πάνω τους ξαφνικά και ενώ ετοιμαζόμασταν με το συνεργείο να καθαρίσουμε ένα παροπλισμένο βαγόνι του ΗΣΑΠ που θα πήγαινε για επισκευή. Τους πλησίασα και τους ρώτησα γιατί το κάνουν, παίρνοντας την απάντηση, ότι δεν τους πειράζει κανένας. Νιώθουν άνετα στην Αθήνα. Δυστυχώς βάζουν tag, δεν κάνουν κάτι όμορφο. Τους το εξήγησα. Ένα καλό γκράφιτι το προστατεύουμε. Δεν το σβήνουμε», είπε στο ethnos.gr o Ηλίας Ανδρεόπουλος, ιδιοκτήτης μαζί με τον Γιώργο Καρυωτάκη μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες βιοδιασπώμενων προϊόντων αντιγκράφιτι της χώρας της Booka-χημικά. Οι δυο τους μαζί με άλλους 9 συνεργάτες τους παλεύουν με τις μουτζούρες τα τελευταία δέκα χρόνια και έχουν μέχρι τώρα καθαρίσει 120.000 τ.μ. σε όλη την επικράτεια. 

Από το City του Λονδίνου στη μάχη του αντιγκράφιτι

Ο Ηλίας Ανδρεόπουλος, αν και μηχανολόγος μηχανικός με εξειδίκευση στην ασφάλεια Πληροφορικής και προϋπηρεσία ως σύμβουλος σε υπουργούς και στον τραπεζικό τομέα στο Λονδίνο τα παράτησε για να ασχοληθεί με το αντιγκράφιτι. Εκεί παρατήρησε ότι τα περισσότερα αιτήματα πολιτών ήταν για αποκατάσταση βανδαλισμών σε ιστορικά κτίρια, μνημεία, εκκλησίες και σχολεία από μουτζούρες και βωμολοχίες στους τοίχους. «Οι γονείς πήγαιναν τα παιδιά στο σχολείο και οι τοίχοι ήταν γεμάτοι βωμολοχίες και αφίσες ενώ συνεχώς οι υπηρεσίες των δήμων έτρεχαν να κάνουν αποκατάσταση. Αυτό σήμαινε χρόνος και χρήμα για την Πολιτεία. Γι αυτό και σκέφτηκα ότι θα πρέπει να υπάρξει μια πιο μόνιμη κατάσταση». 

Αν και στην καραντίνα τα πράγματα ηρέμησαν και ο ιδιότυπος τουρισμός για γκράφιτι ατόνησε στην Ελλάδα, εντούτοις, οι βανδαλισμοί στους δημόσιους χώρους συνεχίζουν αμείωτοι, σύμφωνα με τον κ. Ανδρεόπουλο, καθώς υπάρχει μεγάλος θυμός ακόμη στην κοινωνία. «Όσο αυξάνεται ο θυμός του κόσμου τόσο αυξάνονται και τα γκράφιτι». Τελευταία ηχηρή περίπτωση βανδαλισμού οι ζαρντινιέρες του «Μεγάλου Περίπατου» στην Αθήνα ενώ το πρωί του Σαββάτου 16 Ιουλίου αίσθηση προκάλεσε η είδηση ότι πέθανε 20χρονος από ηλεκτροπληξία στον σταθμό ΗΣΑΠ Αττικής, στην προσπάθειά του να κάνει γκράφιτι.

Η αποκατάσταση του Πολυτεχνείου και το σβήσιμο των γκράφιτι 

Μια από τις πιο δύσκολες περιπτώσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η εταιρεία ήταν η περίπτωση στο Πολυτεχνείο, όταν ανέλαβε να καθαρίσει μια τεράστια ζέμπρα που είχε σκεπάσει την παλιά Πρυτανεία, Πατησίων με Στουρνάρη. Ο καθαρισμός της παλιάς Πρυτανείας ήταν μια συντονισμένη εργασία, την οποία διηύθυνε η καθηγήτρια ΕΜΠ, χημικός, Αντωνία Μοροπούλου, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Συντήρησης Νεότερων Μνημείων του ΥΠΠΟ. Για τον καθαρισμό της απαιτήθηκαν τρεις βδομάδες γατί το σημείο ήταν πολύ δύσκολο ενώ δεν βοηθούσαν και οι καιρικές συνθήκες (βροχή και κρύο) της εποχής. 

Το έργο της αποκατάστασης, συντήρησης και προστασίας των αρχιτεκτονικών επιφανειών της Ιστορικής Πρυτανείας του ΕΜΠ ήταν μια ιδιαίτερης σημασίας μελέτη περίπτωσης, που παρουσιάζει καινοφανείς και ad hoc μεθοδολογικές πρακτικές: Αφενός, η επί τόπου εφαρμογή των μη καταστρεπτικών τεχνικών της Μικροσκοπίας Οπτικών Ινών, της Θερμογραφίας Υπερύθρου και της Χρωματομετρίας στην κλίμακα των όψεων του ιστορικού κτιρίου καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. 

Αφετέρου, η συνεργασία και σύμπραξη, σε σχέση με τη μελέτη την επίβλεψη και την εφαρμογή του έργου, από το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού – Δημόσιος Φορέας, το ΕΜΠ – Ιδιοκτήτης και Ερευνητικός Φορέας, τον Δήμο Αθηναίων – Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς και ιδιωτών χορηγών υλικών και εργασιών, έδωσε διέξοδο στα οικονομικής φύσης προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την εφαρμογή έκτακτων δηλ. μη προγραμματισμένων και μεγάλης έκτασης επεμβάσεων συντήρησης σε ιστορικά κτίρια, σύμφωνα με την κ. Αντωνία Μοροπούλου. «Και κάθε επέμβαση αμαύρωσης των μνημείων είναι απαξίωση των μνημείων με την έννοια της υποβάθμισης των αξιών του και επομένως έχει ένα βαθύ και πολιτιστικό και πολιτικό περιεχόμενο απαξίωσης» πρόσθεσε, μιλώντας στο ethnos.gr, η κυρία Μοροπούλου.

Οι πιο συχνοί βανδαλισμοί στην Αθήνα 

Η εταιρεία Booka-χημικά σε συνεργασία με τη διεύθυνση Νεότερων Μνημείων καθάρισε το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών και αργότερα την Εθνική Βιβλιοθήκη. Ακολούθησε το Εθνικό Ωδείο, όπου επικρατούσε ένα χάος και δεν υπήρχε ούτε ένα τετραγωνικό καθαρό. Εργασίες αποκατάστασης πραγματοποίησε και στη Θεσσαλονίκη, όπως στο Βασιλικό Θέατρο, στη Νέα Παραλία και στο πάρκο πέριξ του Λευκού Πύργου. «Κάτω τα χέρια από τα μνημεία. Το τελευταίο που έχει μείνει είναι ο πολιτισμός μας και θα πρέπει να τον διαφυλάξουμε» τόνισε στο ethnos.gr ο κ. Ανδρεόπουλος.

Η εταιρεία καθαρίζει περισσότερες από δέκα φορές το χρόνο το άγαλμα του Κολοκοτρώνη στη Σταδίου, περίπου πέντε φορές το χρόνο καθαρίζει το κεντρικό κτίριο της Βουλής αλλά και την Εθνική Βιβλιοθήκη. Σε ό,τι αφορά το Πολυτεχνείο έχει τοποθετηθεί μόνιμη προστασία αντιγκράφιτι και καθαρίζεται πλέον με νερό. Αν και έχει σβήσει χιλιάδες γκράφιτι, αξέχαστο θα μείνει στο μυαλό του κ. Ανδρεόπουλου ένα γκράφιτι σε τοίχο των Εξαρχείων, που έγραφε: «Φωτιά στους ανεκπλήρωτες έρωτες». «Κοσμούσε» ένα τοίχο στην περιοχή ων Εξαρχείων, όπου επεμβαίνει πολύ τακτικά σε συνεργασία και με το δήμο Αθηναίων.

Από την Αθήνα στον Πανάγιο Τάφο

Μεταξύ των πελατών της Booka είναι και ο Αλέκος Φασιανός, καθαρίζοντας η εταιρεία συχνά το ατελιέ-μουσείο του στο Μεταξουργείο καθώς πολλές φορές γίνεται στόχος βανδαλισμού από αγνώστους. Η εταιρεία έχει ταξιδέψει και στα Βαλκάνια για να καθαρίσει μνημεία ενώ υλικό της έχει χρησιμοποιηθεί και για τον καθαρισμό του Πανάγιου Τάφου. Την μελέτη και αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα  ανέλαβε η καθηγήτρια της Σχολής Χημικών Μηχανικών, κυρία Αντονία Μοροπούλου με την επιστημονική ομάδα της.  Στο πλαίσιο του έργου ανοίχτηκε ο Πανάγιος Τάφος του Χριστού και στην συνέχεια μελετήθηκε με τις πιο σύγχρονες τεχνικές η ιστορία, η μορφολογία και τα υλικά του μνημείου. 

Το υλικό και η διαδικασία 

Το υλικό του αντιγκράφιτι είναι οικολογικό και βιολογικά διασπώμενο. Αφού εφαρμοστεί πάνω στην επιφάνεια και περάσει μισή ώρα, κατόπιν ακολουθείται η μέθοδος της υδροβολής (πίεση με ζεστό νερό), βγάζοντας εντελώς το γκράφιτι όσο παλιό και αν είναι.  Αν είναι μάρμαρο, πέτρα, γυαλί πρώτα καθαρίζεται. Αν είναι τοίχος βάφεται με την προστασία κατευθείαν και στο χρώμα που επιλέξει ο πελάτης. 

«Είναι συγκινητικό κάθε φορά όταν αναδεικνύεται, κάποιο μνημείο, κάποιος παιδικός σταθμός, μια εκκλησία και ξαναβλέπεις το μεγαλείο. Νιώθεις μεγάλη ικανοποίηση» παρατήρησε ο κ. Ανδρεόπουλος και συμπλήρωσε: «Ναι μεν είμαι επιχειρηματίας και θέλω να βγάλω λεφτά αλλά αν δεν το συνδυάσεις και με την αγάπη δεν οδηγείσαι πουθενά» πρόσθεσε. 

Τα συνεργεία ξεκινούν τον καθαρισμό μετά τα μεσάνυχτα μέχρι και το ξημέρωμα. Μοναδικός εξοπλισμός τους είναι ένας κουβάς, το χημικό και η ειδική βούρτσα. «Είναι δύσκολα, επικίνδυνα αλλά παίρνουμε μεγάλη ηθική ικανοποίηση. Όταν ο πελάτης κάθεται και μας βλέπει απορεί πως θα τα καταφέρουμε. Στο τέλος μένει με το στόμα ανοιχτό» Σύμφωνα με τον κ Ανδρεόπουλο, στον καθαρισμό των δημόσιων χώρων υπάρχει ενδιαφέρον για δωρεές και αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. 

Οι τιμές και ο βαθμός δυσκολίας 

Οι τιμές εξαρτώνται ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας και ανάλογα κάθε φορά με την επιφάνεια που πρέπει να καθαριστεί. Για τον καθαρισμό και την προστασία της φυσικής πέτρας οι τιμές κυμαίνονται στα 27 με 28 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Αν πρόκειται για μάρμαρο οι τιμές κυμαίνονται, σύμφωνα με την αγορά, στα 20 ευρώ ανά τ.μ. ενώ αν είναι τοίχος, βάψιμο και προστασία μαζί κοστίζει στα 17 ευρώ ανά τ.μ. Τέλος, αν είναι μόνο μεταλλική επιφάνεια το κόστος πέφτει στα 7 ευρώ ανά τ.μ. «Ο πρωτογενής καθαρισμός είναι πολύ ακριβός για αυτό και κάνουμε αντιγκράφιτι. Κάνουμε αποκατάσταση. Δεν πάμε να χαλάσουμε την πέτρα, να την κάνουμε άσπρη πέτρα ξεξασπρότερη, ενώ ήταν κίτρινη. Αυτή είναι η μαγεία της δουλειάς. Να την κάνουμε όπως ήταν». Το μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας έχει η φυσική πέτρα, ακολουθούν οι πωρόλιθοι και τα μάρμαρα.  

Μάκης Κυριζίδης: Κηρύξαμε ανένδοτο αγώνα στους βανδαλισμούς στη Θεσσαλονίκη

Μάστιγα έχουν γίνει οι βανδαλισμοί δημόσιων χώρων και στη Θεσσαλονίκη «Δίνουμε έναν ανένδοτο αγώνα. Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Και τα μηνύματα για επεμβάσεις είναι δεκάδες τόσο από τους πολίτες όσο και από την εφορεία Νεότερων Μνημείων» δήλωσε στο ethnos.gr ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων του δήμου Θεσσαλονίκης Μάκης Κυριζίδης.  Οι πιο συχνοί βανδαλισμοί παρατηρούνται στην Ροτόντα και στην Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης. Στη Θεσσαλονίκη έπεσε και το πρώτο πρόστιμο σε δύο νεαρούς οι οποίοι εντοπίστηκαν πριν δύο μήνες στη Νέα Παραλία στη Θεσσαλονίκη να κάνουν γκράφιτι ενώ ο δήμος έχει αποφασίσει να παραστεί στο δικαστήριο ως πολιτική αγωγή.