Πρώτη φορά απόφαση-οδηγία του ΟΗΕ για την Ελλάδα για κρατούμενο με 90% αναπηρία

Είναι η πρώτη φορά που ο ΟΗΕ εκδίδει τέτοια οδηγία για την Ελλάδα: διασφαλίστε ότι ο ανάπηρος κρατούμενος θα έχει πρόσβαση σε επαρκείς υγειονομικές υπηρεσίες και φάρμακα, όσο η υπόθεσή του εξετάζεται. Και εφόσον κριθεί απαραίτητο, συστήνεται η μεταγωγή του σε νοσοκομείο φυλακής ή άλλο σωφρονιστικό και/ή ιατρικό ίδρυμα, καθώς πρέπει να βρίσκεται σε χώρο «όπου η άμεση υποστήριξη μιας κατάλληλα εξοπλισμένης υγειονομικής υπηρεσίας θα είναι διαθέσιμη, ιδίως στην εποχή του κορονοϊού και των κινδύνων που αυτό μπορεί να εγκυμονεί για τον προσφεύγοντα».

Ο κρατούμενος βρίσκεται ήδη 10 χρόνια στη φυλακή κατηγορηθείς για δολοφονία. Ο ίδιος δήλωνε από την αρχή αθώος –κάτι που πίστευε ακόμη και η οικογένεια του θύματος, η οποία έλεγε ότι ο πραγματικός δολοφόνος κυκλοφορεί ελεύθερος. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία. Σήμερα, είναι ένας άνθρωπος ανάπηρος τουλάχιστον κατά 90%, με μια σπάνια πάθηση με εκφυλιστική εξέλιξη. Έχει ήδη ημι-πάρεση, είναι σχεδόν ολοκληρωτικά τυφλός. Για ένα απλό τηλεφώνημα από τη φυλακή, χρειάζεται βοήθεια.

«Η ζωή του είναι δύσκολη έτσι κι αλλιώς, αφού στη φυλακή δεν προβλέπεται συνοδός ή βοηθός. Λόγω της πάθησής του παθαίνει πολλά εγκεφαλικά. Έχει πάθει πολλά υπό κράτηση. Όταν συμβαίνει αυτό χρειάζεται άμεση μεταγωγή του στο νοσοκομείο, κάτι που στη φυλακή δεν μπορεί να συμβεί», εξηγεί στο ethnos.gr η Ηλέκτρα-Λήδα Κούτρα, δικηγόρος του 59χρονου.

Η ίδια, μας εξηγεί ότι «ο πελάτης μου έχει διαπιστωμένη αναπηρία 90%. Ο νόμος ορίζει ότι με αναπηρία άνω του 67% οι αρχές οφείλουν ν’ αποφυλακίζουν τον κρατούμενο. Η πρόταση του εισαγγελέα ήταν να αποφυλακιστεί, άποψη υποστηριγμένη από  τους δύο γιατρούς που γνωμοδότησαν. Το δε νοσοκομείο φυλακών είχε βεβαιώσει ότι δεν μπορεί να κρατήσει με ασφάλεια έναν άνθρωπο στην κατάστασή του. Ωστόσο, η απόφαση των δικαστών στο αίτημά του για αποφυλάκιση ήταν αρνητική! Οι δικαστές είπαν ότι ένα μέρος της αναπηρίας του εμπίπτει στο ψυχιατρικό φάσμα, και έχουν συλλήβδην αποφασίσει ότι εάν το ποσοστό αναπηρίας ενισχύεται από ψυχιατρική πάθηση, δεν θεωρούν ότι συνιστά κίνδυνο να τον αφήσουν μέσα στη φυλακή! Ο νόμος βέβαια δεν κάνει τέτοιες διακρίσεις και η «δημιουργική» ερμηνεία του εις βάρος κρατουμένων με αναπηρία είναι μια παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θα κριθεί τόσο από τον ΟΗΕ στην υπόθεση αυτήν, όσο και από το ΕΔΔΑ, όπου έχουν εισαχθεί τα τελευταία 2 χρόνια αντίστοιχα παράπονα», εξηγεί.

Ο παραλογισμός του ελληνικού συστήματος οδήγησε την υπόθεση σε προσφυγή στον ΟΗΕ. Και ο ΟΗΕ για πρώτη φορά εξέδωσε αυτήν την απόφαση που ουσιαστικά θα έπρεπε να οδηγεί στην αποφυλάκιση του κρατουμένου. Στην ουσία είναι ένα ασφαλιστικό μέτρο που κέρδισε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ένας ανάπηρος κρατούμενος στις φυλακές Αλικαρνασσού. Και ο ΟΗΕ είναι ο οργανισμός που εκτελεί χρέη τοποτηρητή του Διεθνούς Συμφώνου για τα ανθρώπινα δικαιώματα (το ΔΣΑΠΔ). Μιλώντας απλά, είναι σαν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά αντί να καλύπτει την ΕΕ, καλύπτει ολόκληρο τον πλανήτη.

«Η τελική απόφαση του ΟΗΕ εκκρεμεί. Και μέχρι τότε, ο διεθνής οργανισμός ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι θα έχει πρόσβαση σε κατάλληλες υγειονομικές υπηρεσίες και φάρμακα όπως απαιτεί η ιατρική του κατάσταση. Στην Ελλάδα, δεν έχουμε δομή πχ. αναπνευστήρες, δυνατότητα άμεσης μεταγωγής σε δευτεροβάθμιο ίδρυμα, αφού το νοσοκομείο των κρατουμένων είναι πρωτοβάθμιο. Αν προκρινόταν ως λύση συμμόρφωσης με το αίτημα του ΟΗΕ το να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο επί μακρόν, αυτό θα έμενε ανεφάρμοστο, αφού θα χρειάζονταν έξι άτομα τη μέρα για να τον φυλάνε. Μιας υπηρεσίας κρίσιμα υποστελεχωμένης. Αντ’ αυτού, εξακολουθεί να κρατείται στη φυλακή Αλικαρνασσού, υπό άθλιες συνθήκες. Δεν έχει τίποτα, μα τίποτα να κερδίσει η Πολιτεία από το να κρατά έναν άνθρωπο με τέτοια αναπηρία μέσα στη φυλακή, περιμένοντας να πεθάνει εκεί. Αυτό θα ήταν, παρεμπιπτόντως, συντριπτικό για τη διεθνή μας εικόνα, με δεδομένο ότι ο ΟΗΕ εξετάζει την υπόθεσή του και ζήτησε να προστατευθεί επειγόντως όσο γίνεται αυτό. Στην ουσία, αλλά και στην πράξη, για να τηρηθεί το αίτημα του ΟΗΕ, ο κρατούμενος θα πρέπει να αποφυλακιστεί, όπως άλλωστε και με τον ελληνικό νόμο δικαιούται!», καταλήγει η δικηγόρος.

Μέσω της δικηγόρου, ο κρατούμενος έθεσε προ ημερών και στο Συνήγορο του Πολίτη το θέμα της μη συμμόρφωσης των αρμοδίων υπηρεσιών με το μέτρο που ζήτησε ο ΟΗΕ. «Δεν περιμένω πολλά, αλλά η ελπίδα ότι τα εθνικά όργανα θα λειτουργήσουν σύμφωνα με την αποστολή τους πεθαίνει τελευταία», λέει η δικηγόρος του. «Σε σοβαρές περιπτώσεις που τέθηκαν ενώπιόν του τα τελευταία χρόνια, δεν έχει καν απαντήσει. Είναι όμως σημαντικό να τεκμηριώνει κανείς και την αδιαφορία των οργάνων που λειτουργούν ως υπερασπιστές δικαιωμάτων. Οι πράξεις και οι παραλείψεις τους θα τίθενται υπόψη οργάνων όπως η ΕΠΒ και το OPCAT, είναι δε πιθανό να οδηγήσουν σε ανάθεση της αποστολής τους σε άλλα όργανα, λόγω της αποτυχίας να διασφαλίσουν στην πράξη τα δικαιώματα που προστατεύουν στη θεωρία», καταλήγει.