Ελλάδα|22.07.2022 18:50

ΥΠΕΝ: Βήματα πίσω από το υπουργείο για τις περιοχές Natura υπό το βάρος των αντιδράσεων, αλλά κατεπειγόντως σήμερα στη Βουλή

Μαρία Λιλιοπούλου

Βήματα πίσω έκανε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο ύστερα από το κύμα αντιδράσεων τόσο περιβαλλοντικών και επαγγελματικών φορέων όσο και της αντιπολίτευσης κατά του νομοσχεδίου που περιόριζε την προστασία ευαίσθητων περιοχών Natura 2000, κατέθεσε το σχετικό σχέδιο νόμου έχοντας κάνει ορισμένες τροποποιήσεις και με στόχο να έχει ψηφιστεί έως το τέλος της επόμενης εβδομάδας.

Πρόκειται για ένα γιγάντιο νομοσχέδιο – «σκούπα» με 178 άρθρα, το οποίο εμπεριέχει διατάξεις έξι διαφορετικών υπουργείων και επιχειρεί να ρυθμίσει με ένα και μόνο νομοθέτημα από περιβαλλοντικά και οικονομικά ζητήματα μέχρι τις ...μουφτείες της Θράκης.

Ως προς τις αλλαγές που έκανε το υπουργείο Περιβάλλοντος, στο οριστικό κείμενο και κυρίως στο κεφάλαιο που όριζε τις χρήσεις γης στις περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 αφαίρεσε κάποιες από αυτές που είχε αρχικώς επιχειρήσει να εισάγει. Συγκεκριμένα, στον πυρήνα των περιοχών, η ζώνη απολύτου προστασίας, ήρε τη δυνατότητα κατασκευής δρόμων, πεζοδρόμων ή ποδηλατοδρόμων, αλλά και εγκαταστάσεων τηλεπικοινωνιών, αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κλπ και πλέον επιτρέπει μόνο την κατοικία για τους εργαζομένους και την επιστημονική έρευνα για την προστατευόμενη περιοχή. Ωστόσο εξακολουθεί να ανάβει πράσινο φως για την ελεύθερη βόσκηση και την ερασιτεχνική αλιεία.

Στις Ζώνες Προστασίας της Φύσης αποσύρθηκε η διάταξη που επέτρεπε τη δημιουργία τουριστικών καταλυμάτων και συναφών υποδομών καθώς επίσης και τη δυνατότητα εξορυκτικών δραστηριοτήτων, ενώ παραμένει η δυνατότητα ανάπτυξης εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Επιπλέον καταργείται ο περιορισμός, οι δρόμοι κλπ να είναι αποκλειστικά για την «εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου» και ο περιορισμός αυτός διατηρείται μόνο για την κατοικία. Επιτρέπονται οι κατασκηνώσεις και οι παιδικές εξοχές, η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό.

Επιτρέπονται έργα πρόληψης ή αντιμετώπισης της υφαλμύρωσης των υπογείων υδάτων ή εδαφών, έργα προστασίας από διάβρωση, κατολισθήσεις και στήριξη εδαφών και έργα που αφορούν την αποκατάσταση και βελτίωση των υδατοαποθεμάτων καθώς επίσης και οι πλωτές υποδομές και εγκαταστάσεις θαλάσσιας αναψυχής.

Εξορυκτικές δραστηριότητες όπως ορυχεία, λατομεία, αμμοληψία, αλλά και η έρευνα υδρογονανθράκων επιτρέπονται όμως στις Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και ειδών. Επίσης καταργούνται οι περιορισμοί για τα αναψυκτήρια (100 τ.μ.), τα τουριστικά καταλύματα (έως 150 κλίνες κ.ά.), αλλά και οι διατάξεις που επέτρεπαν χρήσεις μόνον στις εντός σχεδίου περιοχές. Καταργούνται οι επιμέρους περιορισμοί στις επιτρεπόμενες ειδικές χρήσεις καθώς επίσης και η απαγόρευση της κατοικίας στις εκτός σχεδίου περιοχές.

Προστίθενται οι «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας» με την εξαίρεση «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα».

Στη Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων καταργείται η οριζόντια απαγόρευση σειράς ειδικών χρήσεων που σχετίζονταν με περιοχές εντός σχεδίου.

Για το σύνολο των ζωνών επιτρέπονται η ήπια θαλάσσια αναψυχή, η πεζοπορία, η ορειβασία κ.ά., που σήμερα απαγορεύονται σε όλες τις ζώνες, πλην της Ζώνης Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων.

Οι ειδικές χρήσεις γης στο σύνολο των προστατευόμενων ζωνών θα επιλέγονται και θα εξειδικεύονται ανά προστατευόμενη περιοχή. Ωστόσο εξαιρούνται από κάθε απαγόρευση:

  • έργα και επεμβάσεις λόγω εκτάκτου ανάγκης, ιδίως σεισμών, πλημμυρών, θεομηνιών και πυρκαγιάς, εάν μετά την υλοποίησή τους λαμβάνεται μέριμνα για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος,

  • έργα και επεμβάσεις που κρίνονται απαραίτητες για λόγους προστασίας ή αποκατάστασης του φυσικού και δασικού περιβάλλοντος.

  • Οι φάροι, οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, καθώς και τα έργα που εξυπηρετούν εν γένει σκοπούς εθνικής άμυνας, δεν υπόκεινται σε περιορισμούς χρήσεων γης και χωροθετούνται όπου απαιτείται για την εξυπηρέτηση της ναυσιπλοΐας και της εθνικής άμυνας αντίστοιχα.

Επίσης συγκεκριμένα έργα για σκοπούς εθνικής άμυνας και έκτακτα περιστατικά πολιτικής προστασίας εξαιρούνται από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. 

Οι υπόλοιπες διατάξεις

Παρά τις αντιδράσεις, πάντως, το υπουργείο και στο νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή επέμεινε στη λογική ο ελεγκτής να πληρώνεται από τον ελεγχόμενο διατηρώντας την πρόβλεψη για δυνατότητα απευθείας πληρωμής των πιστοποιημένων αξιολογητών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), από τον φορέα υλοποίησης του έργου η της δραστηριότητας χωρίς την παρέμβαση του Πράσινου Ταμείου, η οποία ίσχυε έως τώρα.

Μία αυστηροποιημένη πρόβλεψη συγκριτικά με το κείμενο που είχε αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση συμπεριλαμβάνεται στο τροποποιημένο σχέδιο νόμου και αφορά τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής, δηλαδή τα μέγιστα ανεκτά όρια επιβαρύνσεων ή και μεταβολών των συνθηκών που επικρατούν σε μια χωρική ενότητα, πέραν των οποίων παύει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία που διαβιεί σε αυτή, με αποτέλεσμα να προκαλούνται υπέρμετρες ή μη αναστρέψιμες φθορές στο φυσικό περιβάλλον και να ασκούνται αρνητικές πιέσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στην κοινωνία. Ζητήματα με τη φέρουσα ικανότητα έχουν καταδειχθεί από ερευνητές σε νησιά όπως π.χ. η Σαντορίνη εξαιτίας του υπερτουρισμού.

Ενώ αρχικά αναφερόταν ότι αρκούσε μια απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας μιας περιοχής, πλέον προβλέπεται η απαίτηση έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος κατόπιν πρότασης του υπουργού.

Επίσης το σχέδιο νόμου δίνει τη δυνατότητα παρεκκλίσεων στο ύψος σε ιερούς ναούς σε περιοχές εκτός σχεδίου δόμησης και παρέχει άλλη μία παράταση στην αναστολή έκδοσης εγκρίσεων δόμησης, αδειών δόμησης και εκτέλεσης κάθε οικοδομικής εργασίας στον Υμηττό έως τις 15 Μαρτίου 2023, δεδομένου ότι το σχέδιο του σχετικού προεδρικού διατάγματος βρίσκεται ήδη σε στάδιο επεξεργασίας από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, δίνεται η δυνατότητα να εγκατασταθούν αιολικοί σταθμοί σε θαλάσσιες περιοχές. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι:

- Mε κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και Τουρισμού θα εγκριθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ), που θα αποτυπώνει σε ποιες θαλάσσιες περιοχές της χώρας είναι δυνατή η ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.

- Με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος θα οριοθετηθούν μία ή περισσότερες Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ, που αποτελούν τμήματα των θαλάσσιων περιοχών που εμπεριέχονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΥΑΠ, και θα οριστούν οι όροι ανάπτυξης Έργων ΥΑΠ σε αυτές.

- Με απόφαση του Φορέα ΥΑΠ, η οποία θα εκδοθεί εντός δύο μηνών από την δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος οριοθέτησης των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ (ΠΟΑΥΑΠ), θα εκκινήσει η διαδικασία χορήγησης Αδειών Έρευνας ΥΑΠ εντός των οριοθετημένων ΠΟΑΥΑΠ.

- Οι Άδειες Έρευνας ΥΑΠ θα χορηγούνται σε ενδιαφερόμενους που θα πληρούν συγκεκριμένα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια και θα υποβάλλουν και σχετική εγγυητική επιστολή.

- Οι κάτοχοι των Άδειών Έρευνας ΥΑΠ θα έχουν τη δυνατότητα να εκπονήσουν όλες τις αναγκαίες μετρήσεις και μελέτες εντός των ΠΟΑΥΑΠ για τις οποίες έλαβαν την σχετική Άδεια Έρευνας ΥΑΠ και παράλληλα να συμμετάσχουν στην ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για την δυνατότητα εγκατάστασης Έργου ΥΑΠ και την λήψη λειτουργικής ενίσχυσης.

- Μετά την πάροδο περίπου 2.5 ετών από την χορήγηση των Αδειών Έρευνας ΥΑΠ θα οριστούν - με Υπουργική Απόφαση - επιμέρους Περιοχές Εγκατάστασης ΥΑΠ, εντός των ΠΟΑΥΑΠ, καθώς και εκτίμηση της μέγιστης ισχύος Έργων ΥΑΠ που εκτιμάται ότι μπορεί να εγκατασταθεί σε κάθε μία από αυτές.

- Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ακολούθως θα προκηρύξει ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για τη χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης στα Έργα ΥΑΠ που θα αναπτυχθούν εντός των Περιοχών Εγκατάστασης ΥΑΠ αυτών.

- Ο κάθε συμμετέχων στον διαγωνισμό θα υποβάλλει διακριτές προσφορές για κάθε Περιοχή Εγκατάστασης ΥΑΠ, που βρίσκεται εντός της ΠΟΑΥΑΠ που έχει λάβει Άδεια Έρευνας ΥΑΠ και για την οποία επιθυμεί την εγκατάσταση Έργου ΥΑΠ.

- Για την επιλογή του Επενδυτή ΥΑΠ και την χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης, κριτήριο θα είναι η χαμηλότερη τιμή προσφοράς σε ευρώ ανά μεγαβατώρα, για την αποζημίωση της παραγόμενης ενέργειας από το Έργο ΥΑΠ που αναπτύσσεται εντός της συγκεκριμένης Περιοχής Εγκατάστασης ΥΑΠ.

- Ο συμμετέχων που θα επιλεγεί από την ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για συγκεκριμένη Περιοχή Εγκατάστασης ΥΑΠ θα έχει το αποκλειστικό δικαίωμα για την αδειοδότηση, ανάπτυξη και εκμετάλλευση του Έργου ΥΑΠ εντός της Περιοχής Εγκατάστασης ΥΑΠ (Επενδυτής ΥΑΠ).

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

καταστροφή περιβάλλοντοςειδήσεις τώραυπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειαςπροστατευόμενο δάσοςNatura 2000περιβάλλον