Επιστήμονες: Κακές συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα φιλοξενίας

«Δεν χρειάζονται στη Μόρια ή στο Καρά Τεπέ τα προσφυγόπουλα ένα παραπάνω κλιματιστικό για να επουλωθούν τα τραύματά τους. Αν ο μικρός Μοχάμεντ νιώσει μια ανθρώπινη ασφάλεια και σιγουριά στο καμπ της Μόριας, τότε έχει μία βάση για να επουλωθεί το τραύμα του», ανέφερε ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος και καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του ΕΚΠΑ δίνοντας το στίγμα της κατάστασης που επικρατεί στα κέντρα φύλαξης και υποδοχής προσφύγων κατά τη διάρκεια του «8oυ Συνεδρίου Βιοψυχοκοινωνικής Προσέγγισης στην Ιατρική Περίθαλψη». Το τριήμερο συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Γ' Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη και ολοκληρώθηκε το Σάββατο, 3 Νοεμβρίου. 

Οι κακές συνθήκες διαβίωσης των προσφυγόπουλων στα κέντρα φύλαξης και φιλοξενίας και η έλλειψη υποδομών πρόνοιας απασχόλησαν, μεταξύ άλλων, τους ψυχιάτρους του συνεδρίου, τονίζοντας ότι αυτές επιδεινώνουν την κατάσταση όσων προσφυγόπουλων αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. 

Χαρακτηριστικό είναι ότι από τον Οκτώβριο του 2017 δεν υπάρχει παιδοψυχίατρος στο νησί της Λέσβου, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να γίνει πολύ πιο γρήγορα η άρση του γεωγραφικού προσδιορισμού προκειμένου να προωθηθούν τα προσφυγόπουλα στα αστικά κέντρα της Αθήνας και Θεσσαλονίκης -μια διαδικασία, η οποία, όμως, δεν γίνεται πολλές φορές άμεσα. 

Την ίδια ώρα, ολόκληρο το νησί της Λέσβου έχει μείνει με δύο ψυχιάτρους εκ των οποίων ο ένας εκτελεί και χρέη διευθυντή του Βοστάνειου νοσοκομείου. 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία των Γιατρών του Κόσμου, τα οποία παρουσιάστηκαν στο συνέδριο, τα πιο συνήθη συμπτώματα που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα προσφυγόπουλα είναι κυρίως άγχος, κόπωση, ανορεξία, απομόνωση, έντονη καταθλιπτική διάθεση, απώλεια της ταυτότητας, δυσπιστίας, απογοήτευσης, ανασφάλειας και έλλειψης ηθικού. 

«Οι συνθήκες που έχουν βιώσει είναι τραυματικές τόσο πριν τη μετανάστευση όσο και κατά τη διάρκειά της, ενώ έχουν ζήσει εξαιρετικά δυσμενείς εμπειρίες και κατά τη διάρκεια παραμονής τους σε καμπ», παρατήρησε η ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, επιμελήτρια του ΕΣΥ και της μονάδας εφήβων στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης Σ. Κώτση. 

Τα περισσότερα προσφυγόπουλα, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και επισκέπτονται την μονάδα του ΑΧΕΠΑ είναι κυρίως από το Ιράκ, το Ιράν και το Αφγανιστάν. 

Σύμφωνα με την κυρία Κώτση, τα προσφυγόπουλα συχνά εκφράζουν παράπονα για την έλλειψη ασφάλειας, ειδικά όσα μένουν στους καταυλισμούς έξω από τη Θεσσαλονίκη, για την έλλειψη πρόσβασης στο σχολείο αλλά και για την καθυστέρηση της εξέτασης του αιτήματος ασύλου. «Δεν νιώθουν ασφαλείς. Συχνά έρχονται σε σύγκρουση με άλλες εθνικές ομάδες. Δεν υπάρχουν τάξεις υποδοχής αν και τα παιδιά θέλουν να μάθουν την ελληνική γλώσσα», σημείωσε η κυρία Κώτση. 

Σύμφωνα με την ίδια, η επίδραση της μετανάστευσης είναι σοβαρή και μόνιμη και ειδικά στους εφήβους, γατί βρίσκονται στην κρίσιμη ηλικία σχηματισμού της ταυτότητάς τους. Ακόμη, όμως, και τα παιδιά, τα οποία δεν έχουν ψυχοτραυματικά συμπτώματα εμφανίζουν μια έντονη απωθητική συμπεριφορά, τόνισε η κυρία Κώτση. Παρόμοια εικόνα περιέγραψε και η  ψυχίατρος παιδιών-εφήβων, Επιμελήτρια Α΄ του νοσοκομείου Παπανικολάου Θεσσαλονίκης, Λίνα Καραγιάννη.  

Ως ένα μείζον κοινωνικοπολιτικό πρόβλημα, το οποίο έχει μετατραπεί σε πρόβλημα υγείας σε μία πολιτισμική και πολιτική πραγματικότητα, στην οποία Ευρώπη και Ελλάδα θέλουν να βγάλουν από πάνω τους της ευθύνη, χαρακτήρισε το προσφυγικό ζήτημα ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος.  

«Η μετανάστευση δεν είναι εξ ορισμού κάτι κακό. Δεν είναι κάτι απάνθρωπο, είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου. Η μετανάστευση γίνεται πρόβλημα, όταν γίνεται προσφυγιά. Η προσφυγιά είναι πρόβλημα, είναι ανθρώπινο δημιούργημα και έχει ψυχικές επιπτώσεις», είπε ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος και κάλεσε τους ψυχιάτρους να αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες στη βάση των σημερινών συνθηκών.