Βραδυφλεγής βόμβα ετοιμόρροπα κτίρια στην Αθήνα: Κατεδαφίσεις εδώ και τώρα ζητά το υπουργείο - Πώς θα «ξεκλειδώσουν»

Τη διαδικασία fast track κατεδαφίσεων των επικίνδυνων και ετοιμόρροπων κτιρίων επιχειρεί να «ξεκλειδώσει» εγκύκλιος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία δίνεται εντολή για τη λειτουργία των επταμελών Ειδικών Επιτροπών Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (ΕΕΠΕΤ) στις περιοχές όλης της χώρας, οι οποίες προβλέπονται από το υφιστάμενο πλαίσιο, αλλά ακόμα δεν έχουν συγκροτηθεί συνολικά.

Η εγκύκλιος ορίζει ότι οι αποφάσεις των ΕΕΠΕΤ είναι οριστικές και αμετάκλητες, ενώ δίνει χρονικό περιθώριο μόλις τριών ημερών προκειμένου να προχωρήσουν οι κατεδαφίσεις.

Συστήνει επίσης στις κατά τόπους Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας να μεριμνούν για την εύρυθμη λειτουργία των Επιτροπών και τη διευκόλυνση του έργου τους, συγκροτώντας σε περίπτωση νησιωτικότητας περισσότερες επιτροπές εντός της χωρικής τους αρμοδιότητας, προκειμένου να τηρούνται οι οριζόμενοι σύντομοι χρόνοι ενεργειών.

Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος 4787/2021 θεσμοθέτησε τις Ειδικές Επιτροπές Επικινδύνως Ετοιμόρροπων, οι οποίες είναι επταμελείς και αποτελούνται από πολιτικούς μηχανικούς και αρχιτέκτονες, δημοσίους υπαλλήλους και ιδιώτες και υποκαθιστούν τις τριμελείς επιτροπές της παρ. 2 του άρθρου 7 του π.δ 13.04.29 ασκώντας παράλληλα την αρμοδιότητα των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής του άρθρου 7 του ν.4495/17 και την έγκριση των υπηρεσιών και οργάνων του Υπουργείου Πολιτισμού, ως προς την αξιολόγηση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας των πιθανολογούμενων επικινδύνως ετοιμορρόπων».

Η Επιτροπή θα έχει αρμοδιότητες κατεδαφίσεων fast track για επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια, για τα οποία υπάρχει σχετική εκτίμηση των υπηρεσιών Δόμησης και είναι:

• προγενέστερα των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών ή βρίσκονται

• κοντά σε μνημείο

• εντός αρχαιολογικού χώρου

• εντός ιστορικού τόπου,

• εντός τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, ή

• εντός Ζώνης Β’ προστασίας μνημείου

Πρακτικά η ρύθμιση αφορά σε χιλιάδες κτίσματα συναρμοδιότητας των δύο υπουργείων (Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) δεδομένου ότι περιλαμβάνει επικίνδυνα κτίσματα σε πολλούς παραδοσιακούς οικισμούς και νησιά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η Ειδική Επιτροπή θα προβαίνει σε αυτοψία και η έκθεση θα συντάσσεται αυθημερόν. Εντός τριών ημερών από τη διενέργεια της αυτοψίας θα συνεδριάζει και εάν το κτίριο κριθεί επικινδύνως ετοιμόρροπο, εντός τριών ημερών από τη συνεδρίαση θα πραγματοποιείται η κατεδάφισή του. Ωστόσο έως τώρα υπάρχουν περιοχές στις οποίες δεν έχουν συγκροτηθεί καν οι συγκεκριμένες Επιτροπές.

Βραδυφλεγής βόμβα εγκαταλελειμμένα και ετοιμόρροπα κτίρια

Κάτω από 2.800 παγίδες βαδίζουν και οδηγούν οι Αθηναίοι καθώς αυτός είναι περίπου ο αριθμός των ετοιμόρροπων κτιρίων, τα οποία έχουν καταμετρηθεί μόνο εντός των ορίων του πρώτου δήμου της χώρας.

Τα κτίρια αυτά βρίσκονται διάσπαρτα σε αρκετές περιοχές της Αθήνας, αλλά σε σημαντικές συγκεντρώσεις στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα σε περιοχές όπως η Ομόνοια, τα Εξάρχεια, η περιοχή Ψυρρή, το Μοναστηράκι, τα Πετράλωνα, κλπ, στις οποίες μάλιστα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και σημαντική συγκέντρωση κόσμου καθώς έχουν αυξηθεί γεωμετρικά οι χώροι καταλυμάτων, αλλά και οι επιχειρήσεις εστίασης.

Η λίστα του κινδύνου φυσικά δεν τελειώνει και δεν αφορά μόνο την Αθήνα. Η τελευταία καταγραφή από τους δήμους των ετοιμόρροπων και επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων, την οποία είχε ζητήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, ανέφερε περίπου 9.500 κτίρια σε περιοχές όλης της Ελλάδας. Ωστόσο, οι πραγματικοί αριθμοί εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτεροι καθώς στοιχεία είχαν δώσει μόνο οι 111 από τους 330 δήμους της χώρας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν παραχωρήσει οι δήμοι στο υπουργείο Περιβάλλοντος, ο αριθμός των ετοιμόρροπων κτιρίων ανέρχεται σε 9.342. Τα περισσότερα ετοιμόρροπα κτίρια – όπως ήταν αναμενόμενο – είχε δηλώσει ο δήμος Αθηναίων (2.863), ενώ ακολουθούν οι δήμοι Λήμνου με 1.500, Ορεστιάδας με 399, Μυτιλήνης με 285, Τεμπών με 249, Νάξου με 246 και Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου με 233 ετοιμόρροπα κτίρια.

Πώς θα ξεκλειδώσουν οι κατεδαφίσεις

Σύμφωνα με τη νέα εγκύκλιο του υπουργείου, κύρια στόχευση είναι η συντόμευση του χρόνου των απαιτούμενων ενεργειών, η άμεση προστασία του κοινού από τυχόν κινδύνους κατάρρευσης, η διάσωση αξιόλογων κτισμάτων, τμημάτων τους ή στοιχείων αυτών και η απλοποίηση των ακολουθούμενων διαδικασιών.

Για τον σκοπό αυτό, άλλωστε είχε προβλεφθεί και η δημιουργία του νέου διευρυμένου συλλογικού οργάνου, των Ε.ΕΠ.ΕΤ. Στο πλαίσιο αυτό, για κτίσματα που πιθανολογούνται από τις Υπηρεσίες Δόμησης (Υ.ΔΟΜ) ως επικινδύνως ετοιμόρροπα, είτε κατόπιν διενέργειας αυτοψίας μέσω μακροσκοπικής εξέτασης, είτε βάσει στοιχείων που περιέρχονται σε γνώση της ΥΔΟΜ (όπως καταγγελίες ή δημοσιεύματα με φωτογραφικό υλικό) και εφόσον παρουσιάζουν σαφείς ενδείξεις κινδύνου, ο οποίος θεωρείται άμεσος και εκδηλώνεται με σημαντικές καθιζήσεις, αποκλίσεις, αποσύνθεση μαζών τοιχοποιίας ή ρωγμές που δηλώνουν στατική ανεπάρκεια και ταυτόχρονα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των Ε.ΕΠ.ΕΤ. λόγω χρόνου κατασκευής, θέσης ή προστατευόμενης περιοχής, επιλαμβάνονται τα νέα αυτά συλλογικά όργανα.

Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση σαφών ενδείξεων κινδύνου, η ΥΔΟΜ οφείλει άμεσα να επιβάλλει λήψη μέτρων ασφαλείας, για την αποσόβηση τυχόν ατυχημάτων. Οι Ε.ΕΠ.ΕΤ, εκτιμούν, καταρχάς, αν η κατασκευή είναι επικινδύνως ετοιμόρροπη ή όχι ως εξής:

- Στην πρώτη περίπτωση και εφόσον διαπιστώνουν σαφείς ενδείξεις άμεσου και αναπότρεπτου κινδύνου μερικής ή ολικής κατάρρευσης, εκδίδουν απόφαση, με την οποία χαρακτηρίζουν το κτίσμα επικινδύνως ετοιμόρροπο στο σύνολό ή σε τμήμα αυτού και αποφασίζουν την ολική ή μερική κατεδάφισή του προτείνοντας παράλληλα τυχόν μέτρα για την προστασία των όμορων κτιρίων, φωτογραφική τεκμηρίωση ή και αφαίρεση αξιόλογων στοιχείων.

- Στη δεύτερη περίπτωση, εφόσον δηλαδή κριθεί ότι δεν υφίσταται επικίνδυνη ετοιμορροπία, οι Ε.ΕΠ.ΕΤ. συντάσσουν έκθεση, στην οποία αναφέρονται αναλυτικά οι διαπιστώσεις και οι εκτιμήσεις της, προτείνονται αιτιολογημένα ενέργειες και μέτρα για την προσωρινή στερέωση του κτιρίου, την αποξήλωση ετοιμόρροπων τμημάτων, την απομάκρυνση αρχιτεκτονικών μελών και διακοσμητικών στοιχείων, τη φωτογράφηση του κτηρίου, καθώς και μέτρα για την ασφάλεια των ενοίκων και των διερχόμενων.

Στην περίπτωση που έχουν ήδη ληφθεί μέτρα ασφαλείας από την ΥΔΟΜ, η ΕΕΠΕΤ μπορεί να προτείνει επιπρόσθετα μέτρα για την ασφάλεια του κοινού.

Μετά τη διενέργεια αυτοψίας, οι Επιτροπές αποστέλλουν την απόφαση κατεδάφισης ή την έκθεση προσωρινών μέτρων που συνέταξαν στην οικεία ΥΔΟΜ, η οποία αναλαμβάνει τη συνέχιση και παρακολούθηση των περαιτέρω διαδικασιών άρσης του κινδύνου.

Εφόσον από την έκθεση της Ε.ΕΠ.ΕΤ. προκύπτει ότι το κτίσμα διαθέτει αξιόλογα στοιχεία που χρήζουν ειδικής προστασίας η έκθεση αποστέλλεται στα συναρμόδια υπουργεία με τη διαδικασία άρσης του κινδύνου να συνεχίζεται κανονικά και να αναστέλλεται μόνον εφόσον προχωρήσουν οι ισχύουσες διαδικασίες χαρακτηρισμού.

Όσον αφορά τους ιδιοκτήτες των ακινήτων, στην εγκύκλιο επισημαίνεται και η δική τους ευθύνη για τη συνεχή συντήρηση και διατήρησή τους σε κατάσταση που να μην αποτελούν κίνδυνο για τους χρήστες, τους διερχόμενους και τα όμορα ακίνητα ή την ξένη περιουσία, να μην προσβάλουν το φυσικό, πολιτιστικό και πολεοδομικό περιβάλλον, να μην υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής της περιοχής τους, αλλά και για την ταχεία και εμπρόθεσμη εφαρμογή των υποδεικνυόμενων από το αρμόδιο όργανο μέτρων άρσης του κινδύνου.