Από τους μεγαλύτερους φόβους για τα αεροδρόμια οι προσκρούσεις πτηνών με αεροπλάνα: Πώς θα θωρακιστούν - Ο αόρατος κίνδυνος

Μέτρα για τη μείωση των προσκρούσεων με πτηνά λαμβάνει η Fraport Greece στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται στο πλαίσιο του προγράμματος μείωσης των κινδύνων για την ασφάλεια των πτήσεων. Αυτού του είδους οι προσκρούσεις, τα λεγόμενα bird strikes, αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες αιτίες ανησυχίας για τα αεροδρόμια διεθνώς, καθώς μπορεί οι περιπτώσεις ατυχημάτων να μην είναι συχνές, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που εξαιτίας τους αναγκάζονται να επιστρέψουν αεροσκάφη αμέσως μετά την προσγείωση και να καθηλωθούν στο έδαφος για επισκευή έχοντας χάσει ακόμα και τους δύο κινητήρες τους λόγω μαζικών προσκρούσεων.

Για το λόγο αυτό η EASA, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια της Αεροπορίας, έχει κατατάξει τις προσκρούσεις με πτηνά στους κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπίζονται με συγκεκριμένες προειδοποιήσεις ειδικά μετά την πανδημία, καθώς το πολύμηνο ...σιωπητήριο στους αερολιμένες εξαιτίας της απαγόρευσης των πτήσεων έκανε πολλά αεροδρόμια ιδιαιτέρως ελκυστικά σε αρκετά είδη πανίδας.

Οι προσκρούσεις με πτηνά δεν είναι ένα άγνωστο πρόβλημα και στην Ελλάδα κυρίως στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Κέρκυρας. Για την αντιμετώπισή του η διεύθυνση Διαχείρισης Απειλών από την Άγρια Πανίδα των αερολιμένων που διαχειρίζεται η Fraport Greece, εφαρμόζει σειρά μέτρων για την απομάκρυνσή τους, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις και όταν όλα τα υπόλοιπα μέτρα κρίνονται αναποτελεσματικά, έχει λάβει την άδεια του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την επιλεκτική θανάτωση πτηνών.

Οπως εξηγεί στο «Εθνος» ο Διονύσης Νταμπάκης επικεφαλής της συγκεκριμένης Διεύθυνσης, στο πλαίσιο των ενεργειών ελέγχου πανίδας, η ομάδα Διαχείρισης Απειλών από την Άγρια Πανίδα θα κάνει χρήση βιοακουστικής και ψηφιακών ήχων, ενώ στα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας και Καβάλας γίνεται χρήση βολίδων κρότου. Επιπλέον εφαρμόζεται η χρήση ειδικού πιστοποιημένου laser για την απομάκρυνση των πτηνών σε όλα τα αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece, καθώς πρόκειται για ένα πιστοποιημένο προϊόν που χρησιμοποιείται σε αερολιμένες διεθνώς και δεν προκαλεί βλάβη σε ζώα και ανθρώπους.

Σύμφωνα με την άδεια που έχει δοθεί από το υπουργείο, έως το τέλος του 2026, μόνο στην περίπτωση που οι λοιπές μέθοδοι για τον έλεγχο της άγριας πανίδας δεν είναι άμεσα αποτελεσματικές, η χρήση των κυνηγετικών όπλων για ανώδυνη επιλεκτική θανάτωση θα εφαρμοστεί για τα παρακάτω αεροδρόμια και είδη:

- Στον αερολιμένα Θεσσαλονίκης: Ασημόγλαρος, Πρασινοκέφαλη πάπια, Σταχτοτσικνιάς, Πετροτουρλίδα, Κοινό περιστέρι και Καμπίσια πέρδικα

- Στον αερολιμένα Καβάλας: Ασημόγλαρος

- Στον αερολιμένα Κέρκυρας: Ασημόγλαρος, Πρασινοκέφαλη πάπια, Φασιανός (εκτροφείου), Σταχτοτσικνιάς και Κοινό περιστέρι

Η χρήση των κυνηγετικών όπλων επιτρέπεται εντός των ορίων των αερολιμένων ή περιμετρικά αυτών, μόνο όταν αυτό κρίνεται απολύτως αναγκαίο.

Ειδικά για τον αερολιμένα Θεσσαλονίκης και με στόχο τη μείωση του αριθμού των περιστεριών που φωλιάζουν στους τερματικούς σταθμούς, θα χρησιμοποιηθούν παγίδες για σύλληψη και θανάτωση τους με ανώδυνο τρόπο. Επίσης, στον αερολιμένα Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί καταστροφή φωλεών, χωρίς νεοσσούς, μόνο με απομάκρυνση αυγών για τα είδη Πετροτουρλίδα, Νεροχελίδονο, Νανογλάρονο και Στρειδοφάγος.

«Εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα παρακολούθησης πτηνών σε ακτίνα 13 χιλιομέτρων γύρω από τα αεροδρόμια. Η θανάτωση είναι το τελευταίο μέτρο και σπανίως καταφευγουμε σε αυτό. Καθόλη τη διάρκεια του 2023 εφαρμόστηκε σε επτά φασιανούς που είχαν απελευθερωθεί στο παρελθόν από Κυνηγετικό Σύλλογο και ο πληθυσμός τους πολλαπλασιάστηκε. Υπάρχουν πολλά στάδια ελέγχου πριν απ΄αυτό. Αρχικά διαχειριζόμαστε τον χώρο εντός και γύρω από τα αεροδρόμια ώστε να μην προσελκύει πτηνά, αποστραγγίζουμε τα νερά, κόβουμε τα χόρτα πριν σποριάσουν. Στη συνέχεια - εάν χρειαστεί - χρησιμοποιούμε ψηφιακούς και μετά βιοακουστικούς ήχους απομάκρυνσης πτηνών, όμοιους με αυτούς που θα χρησιμοποιούσες ένα συγκεκριμένο είδος για να προειδοποιήσει για κίδυνο και αν και αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα, καταφεύγουμε στο λέιζερ και τις βολίδες κρότου. Ο κανονισμός της Ε.Ε. υποχρεώνει τα αεροδρόμια να διαθέτουν ομάδες ελέγχου γι΄αυτό το θέμα», επισημαίνει ο κ. Νταμπάκης, προσθέτοντας ότι και στα ελληνικά αεροδρόμια έχουν αναγκαστεί αεροσκάφη να καθηλωθούν στο έδαφος εξαιτίας προσκρούσεων με πτηνά.

Αυξημένη η επαγρύπνηση στην επανεκκίνηση των ταξιδιών μετά την πανδημία

Η μείωση έως του σημείου μηδενισμού των πτήσεων κατά την περίοδο της πανδημίας, με τις λιγότερες κινήσεις αεροσκαφών και τις μεγάλες περιόδους «ησυχίας», έκανε ιδιαιτέρως ελκυστικούς σε πολλά είδη της άγριας πανίδας τους αερολιμένες σε αρκετές χώρες.

Για την επανεκκίνηση των ταξιδιών η EASA είχε ζητήσει τη λήψη αυξημένων μέτρων, καθώς μπορεί οι περισσότερες προσκρούσεις με πτηνά να μην προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των αεροσκαφών, αλλά υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που οδηγούν σε σημαντικές καθυστερήσεις των πτήσεων και σε αυξημένα κόστη.

Στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, πάντως, δε μειώθηκε η εφαρμογή διαχείρισης των κινδύνων από την άγρια πανίδα ούτε κατά τις περιόδους lockdown, ενώ οι δράσεις ελέγχου της άγριας ζωής εντατικοποιήθηκαν πριν την επανέναρξη των εργασιών στις αρχές των καλοκαιριών 2020 και 2021.

Βάσει των στατιστικών στοιχείων, οι περισσότερες προσκρούσεις πτηνών σημειώνονται το διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου όταν και η αεροπορική κίνηση είναι αυξημένη. «Θερμή» περίοδος είναι και η μεταναστευτική, ωστόσο μεγάλο μέρος της είναι εκτός υψηλής τουριστικής σεζόν, οπότε και οι κινήσεις στα αεροδρόμια είναι λιγότερες και κατά συνέπεια ο κίνδυνος περιορισμένος.

Από τα υφιστάμενα στοιχεία προκύπτει ότι τα πτηνά το 2021 ενεπλάκησαν στο 92,32% των αναφερόμενων προσκρούσεων και άλλα είδη άγριας ζωής στο 7,68%. Το είδος άγριας πανίδας που πλήττεται συχνότερα είναι το αποδημητικό χελιδόνι, ακολουθούμενο από τον γλάρο, το περιστέρι, το ευρασιατικό πετρόπουλο (μεταναστευτικό πουλί) και την αγριόπαπια.

Το 61% των προσκρούσεων σημειώθηκαν κατά τη διαδικασία προσγείωσης και το 71% κατά τη διάρκεια του 12ωρου 06:00 - 18:00. Τα μέρη του αεροσκάφους που πλήττονται πιο συχνά είναι οι κινητήρες, το ραντάρ, η «μύτη» του αεροπλάνου και το παρμπρίζ, ενώ έχουν καταγραφεί περιστατικά και σε μπροστινούς τροχούς.

Η έρευνα για τη βιοποικιλότητα

Εκτός από τον έλεγχο της πανίδας, σύμφωνα με τον κ. Νταμπάκη, μεγάλη βάση δίνεται στη διατήρηση της βιοποικιλότητας όταν αυτή δεν συνιστά απειλή για τα αεροσκάφη.

Για την περίπτωση του τσακαλιού, η παρακολούθηση με ειδικές κάμερες εντός του Αερολιμένων Σάμου και Καβάλας θα συνεχιστεί. Για την περίπτωση σύλληψης και απελευθέρωσης Βραχοκιρκίνεζων, Γερακινών και Καλαμόκιρκων, ειδικές παγίδες θα χρησιμοποιηθούν στον αερολιμένα Θεσσαλονίκης. Τα πτηνά θα δακτυλιώνονται πριν απελευθερωθούν από πιστοποιημένο ορνιθολόγο δακτυλιωτή της Δράσης για την Άγρια Ζωή σε συνεργασία με την Ομάδα Διαχείρισης Απειλών από την Άγρια Πανίδα της Fraport Greece, η οποία αναλαμβάνει την σύλληψη των πτηνών.

Όσον αφορά την παρακολούθηση και καταγραφή της βιοποικιλότητας πραγματοποιείται η καταγραφή των ειδών νυχτερίδων με την μέθοδο της παθητικής ακουστικής παρακολούθησης για καταγραφή χωρίς σύλληψη, σε επιλεγμένα περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece (Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Μυτιλήνη, Σάμος κ.α.). Για την καταγραφή των ειδών μικροθηλαστικών στον αερολιμένα Καβάλας θα πραγματοποιηθεί σύλληψη και απελευθέρωση επί τόπου με ειδικές παγίδες.

Σημειώνεται ότι για τον έλεγχο του πληθυσμού ειδών άγριας πανίδας στους αερολιμένες που διαχειρίζεται η Fraport Greece δεν γίνεται χρήση αναισθητικών όπλων. Θα συλλεχθούν όσα άτομα απαιτηθούν για την αποτελεσματικότητα των Προγραμμάτων Διαχείρισης Απειλών από την Άγρια Πανίδα της Fraport Greece.