Το φάρµακο αποτελεί κοινωνικό αγαθό

Γ ια το καινούργιο σύστηµα τιµολόγησης φαρµάκων µιλά µε συνέντευξή του στο «Εθνος» ο Μάκης Παπαταξιάρχης, πρόεδρος του θεσµικού µη κερδοσκοπικού φορέα PhRMA Innovation Forum (PIF), που εκπροσωπεί 28 φαρµακευτικούς πολυεθνικούς οµίλους. Οπως εξηγεί, το νοµοθετικό πλαίσιο που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή αποτελεί προϊόν εκτεταµένης διαβούλευσης.

Πώς αξιολογείτε το νοµοσχέδιο που ψήφισε πρόσφατα η Βουλή και φέρνει αλλαγές στην τιµολογιακή πολιτικού φαρµάκου;

Η δηµιουργία ενός νέου συστήµατος πολιτικής και τιµολόγησης στην Ελλάδα αποτελούσε κατά την τελευταία πενταετία µια διαρκώς εκφρασµένη ανάγκη τόσο από την τοπική όσο και από τη διεθνή βιοµηχανία. Το νέο πλαίσιο που νοµοθετήθηκε πρόσφατα είναι προϊόν διαβούλευσης τριών µηνών, έχοντας λάβει τις παρατηρήσεις και της βιοµηχανίας. Ερχεται να διορθώσει στρεβλώσεις, οι οποίες προήλθαν από το γεγονός ότι στο παρελθόν ορθώς, λόγω της ανάγκης για δηµοσιονοµική προσαρµογή -ίσως, όµως, βίαια-, η πολιτεία παρενέβη στις τιµές των φαρµάκων. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι το φάρµακο είναι ένα από τα προϊόντα-κοινωνικά αγαθά, για τα οποία ο τρόπος τιµολόγησης είναι απόρροια µιας διαφανούς µεθοδολογίας. Η διαδικασία, δηλαδή, είναι απόλυτα διαφανής, καθώς στηρίζεται σε συγκεκριµένες παραµέτρους. Αν αυτές οι παράµετροι τροποποιηθούν, οδηγούν στην αλλαγή του τελικού αποτελέσµατος.

Ωστόσο, σύµφωνα µε την κριτική που έχει ασκηθεί, η νοµοθετική πρωτοβουλία θα αυξήσει τις τιµές των φαρµάκων...

Θα υπάρξει ανατιµολόγηση, η οποία ενδεχοµένως να οδηγήσει σε αυξήσεις τιµών. Ταυτόχρονα, όµως, θα υπάρξουν µειώσεις τιµών και αναµένω ότι το ισοζύγιο θα είναι θετικό για τον Ελληνα ασθενή. Βέβαια, το ερώτηµα που τίθεται είναι πώς θα είναι προς το συµφέρον του Ελληνα ασθενούς εάν αυξηθεί η τιµή ενός προϊόντος και ενδεχοµένως η συµµετοχή του ασθενούς. Αυτό θα συµβεί διότι η παρουσία του φαρµάκου θα ενισχυθεί στην ελληνική αγορά, αποκτώντας έναν αξιόπιστο προσδιορισµό της τιµής του, σύµφωνα µε την αξία του. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η δυνατότητα το φάρµακο να βρίσκεται στην ώρα του στα χέρια του ασθενούς και του θεράποντος ιατρού. Γίνεται αντιληπτό να υιοθετούµε µια προσέγγιση προσαρµοσµένη στο κόστος. Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να παραβλέπουµε την «ψυχή» της αξίας, τη φαρµακευτική καινοτοµία, που έχει, παγκοσµίως, υπολογιστεί διαφανώς και µε αντικειµενικό τρόπο.

Η Ελλάδα, λόγω των ιδιαίτερων δηµοσιονοµικών συνθηκών, διαθέτει από τις χαµηλότερες τιµές, και βάσει της νέας τιµολόγησης θα λαµβάνεται υπόψη η µέση τιµή των δύο φθηνότερων φαρµάκων στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, όµως, η τιµή του φαρµάκου υπήρξε αντικείµενο βίαιων κρατικών παρεµβάσεων µέσω του µηχανισµού αυτόµατης επιστροφής (clawback και rebate) και των υποχρεωτικών εκπτώσεων. Ως αποτέλεσµα, τα φάρµακα απώλεσαν το 70% των οικονοµικών συνόλων που συνοδεύουν την κατανάλωσή τους. Ουδείς, βέβαια, θα αµφισβητούσε ότι η Ελλάδα υπέφερε από µια πρωτόγνωρη κρίση -στην οποία η φαρµακοβιοµηχανία προσαρµόστηκε- από το 2010 έως και φέτος. Είναι όµως ώρα, αν µη τι άλλο, ο κλάδος να σταθεροποιηθεί, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση του Ελληνα ασθενούς σε όλα τα προϊόντα.

Σε κάθε περίπτωση, δεδοµένου ότι η τιµολόγηση διαθέτει συγκεκριµένο περιεχόµενο και µεθοδολογία, θεωρούµε ότι δεν πρέπει να είναι αντικείµενο αντιπαράθεσης.

Ποια είναι η συµβολή των πολυεθνικών βιοµηχανιών στην ελληνική οικονοµία;

Ο κλάδος του φαρµάκου αντιστοιχεί σε άνω του 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος µε άµεσο τρόπο, ενώ η έµµεση συµβολή του ξεπερνάει το 3%. Απασχολεί περίπου 6.500 επαγγελµατίες, η πλειονότητα των οποίων είναι πτυχιούχοι πανεπιστηµίου και κάτοχοι µεταπτυχιακών τίτλων. Επίσης, δίνουµε παραγωγή σε τοπικό επίπεδο, ώστε να είναι βιώσιµη η τοπική βιοµηχανία, ενώ οι επενδύσεις που υλοποιούµε µε στόχο την ενίσχυση της καινοτοµίας έχουν απτό αποτέλεσµα στον Ελληνα ασθενή. Στο παρελθόν, δηλαδή, γινόταν λόγος για θεραπεία, ενώ πλέον µιλάµε για ίαση και για αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης στο 74%.

Κατά πόσο ισχύει η παραδοχή ότι ο Ελληνας ασθενής εξακολουθεί να πληρώνει ακριβά το φάρµακο;

Για σοβαρές ανοσολογικές οντότητες τα ποσοστά συµµετοχής του Ελληνα ασθενούς είναι µηδενικά. Aπό την άλλη πλευρά, σε ορισµένες περιπτώσεις ο ασθενής επιλέγει να συµµετέχει, καθώς προτιµά το φάρµακο «off patent» (σ.σ.: έχει χάσει την πατέντα του) έναντι των γενοσήµων, τα οποία δεν θα έπρεπε να είχαν συµµετοχή. Και αυτό επειδή τα γενόσηµα έχουν υψηλό βαθµό αξιοπιστίας, ανάλογο των πρωτότυπων φαρµάκων.

Ταυτόχρονα, η πολιτεία θα πρέπει να αναζητήσει τρόπο ώστε ο Ελληνας ασθενής να πληρώνει λιγότερο. Και βέβαια, είναι αναγκαίο να εκπαιδεύσουµε και τους ίδιους τους ασθενείς µας ως προς τον τρόπο µε τον οποίο προσεγγίζουν την περίθαλψη και τη φροντίδα υγείας. Προφανώς, η ευθύνη της βιοµηχανίας είναι πολύ υψηλή στον τοµέα αυτό.