SOS για ελλείψεις, αύξηση συµµετοχής των ασθενών

αύξηση της συµµετοχής των ασθενών και των βιοµηχανιών στις φαρµακευτικές δαπάνες, σε συνδυασµό µε το µεγάλο ζήτηµα του δηµογραφικού, αναδείχθηκε στην ετήσια έκθεση του Ιδρύµατος Οικονοµικών και Βιοµηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που αφορά στην πορεία της φαρµακευτικής αγοράς στην Ελλάδα. Παράλληλα, οι εκπρόσωποι του Συνδέσµου Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) επισήµαναν τον κίνδυνο να λείψουν από την ελληνική αγορά φάρµακα που χρησιµοποιούνται από χιλιάδες ασθενείς, µε βασική αιτία τις υπερβολικές υποχρεωτικές επιστροφές εκ µέρους των φαρµακοβιοµηχανιών.

Σε ό,τι αφορά στο δηµογραφικό, αναφέρθηκε ότι διαχρονικά σηµειώνεται µείωση των γεννήσεων και αύξηση του πληθυσµού που είναι άνω των 65 ετών, που εκτιµάται ότι από 21,9% του συνολικού πληθυσµού το 2017 θα ανέλθει στο 36,5% το 2050. Η αυξανόµενη ανάγκη για φαρµακευτική και υγειονοµική περίθαλψη συνεπάγεται όµως και αυξηµένη ανάγκη για δηµόσια χρηµατοδότηση σε δαπάνες υγείας και φαρµακευτική κάλυψη. Σε ό,τι αφορά στη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα, αυτή έχει ενισχυθεί σηµαντικά, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι µπορεί να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα σε ένα περιβάλλον µακροχρόνιας ανεργίας και µείωσης του εισοδήµατος των Ελλήνων.

Ο φαρµακευτικός κλάδος

Στον τοµέα των δαπανών για φαρµακευτική κάλυψη, που αποτελεί ωστόσο ένα µικρό µέρος της συνολικής δαπάνης για την υγεία (περί το 20%) στην Ελλάδα, η συνολική εξωνοσοκοµειακή φαρµακευτική δαπάνη διαµορφώθηκε στα 3,6 δισ. ευρώ το 2018, εκ των οποίων µόλις τα 1,95 δισ. ευρώ αποτελούν δηµόσια χρηµατοδότηση. Το βάρος µετατοπίστηκε στους ασθενείς και στον ιδιωτικό τοµέα, µε το µεγαλύτερο µέρος να το επωµίζεται ο φαρµακευτικός κλάδος, µέσω των υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων (clawback & rebates) που καταβάλλει. Η ιδιωτική κατά κεφαλήν φαρµακευτική δαπάνη έχει αυξηθεί σηµαντικά, καθώς το 2016 ανήλθε σε 171 ευρώ, µε την Ελλάδα να βρίσκεται στην 5η θέση της σχετικής λίστας (έναντι 135 ευρώ του µέσου όρου στην Ευρώπη).

Η συµµετοχή των ασθενών διαµορφώθηκε πέρυσι στα επίπεδα των 625 εκατ. ευρώ (από 416 εκατ. ευρώ το 2012). Ωστόσο, αυτό το ποσό αφορά στην αποζηµιούµενη αγορά, καθώς πέρυσι ξοδεύτηκε ακόµη περίπου 1 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας το συνολικό ύψος των δαπανών στα επίπεδα των 1,65 δισ. ευρώ. Από την πλευρά των βιοµηχανιών, η συµµετοχή τους φτάνει τα 990 εκατ. ευρώ, όταν το 2012 ήταν στα 272 εκατ. ευρώ.

Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύµπιος Παπαδηµητρίου, ανέφερε σχετικά ότι «παρά την έξοδο από τα µνηµόνια, η λιτότητα στον χώρο της υγείας συνεχίζεται, µε τη λογική της κλειστής φαρµακευτικής δαπάνης να επεκτείνεται µέχρι το 2022 µε νοµοθετική ρύθµιση, γεγονός που επιδεινώνει ακόµη περισσότερο τις συνθήκες λειτουργίας και τις προοπτικές του κλάδου στη χώρα».

Παράλληλα, εξέφρασε τον έντονο προβληµατισµό των εταιρειών του κλάδου για τη χρονιά που διανύουµε, τονίζοντας ότι «ενώ µέχρι τώρα οι δυσβάστακτες υποχρεωτικές επιστροφές της φαρµακοβιοµηχανίας προς το κράτος (για τα έτη 2012-2018 πληρώσαµε σε υποχρεωτικές επιστροφές και εκπτώσεις 5,3 δισ. ευρώ) δεν φαίνεται να επηρέασαν την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους, κάτι τέτοιο φαίνεται δύσκολο να συνεχιστεί στο µέλλον, αφού οι προβλέψεις για τη φετινή χρονιά αλλά και για τις επόµενες φαντάζουν εξαιρετικά δυσοίωνες.

Ηδη για το πρώτο δίµηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2019) το clawback του ΕΟΠΥΥ είναι αυξηµένο κατά 16% συγκριτικά µε το πρώτο δίµηνο του 2018. Η είσοδος νέων καινοτόµων θεραπειών στη χώρα καθίσταται προβληµατική, ενώ δεν αποκλείεται να κινδυνεύσουν να λείψουν από την αγορά και καθιερωµένες θεραπείες που ήδη χρησιµοποιούνται από σηµαντικό αριθµό ασθενών».

Ερευνα και ανάπτυξη

Σύµφωνα µε την έκθεση, παρά τη σηµαντική επίπτωση από τη δηµοσιονοµική προσαρµογή στη δηµόσια χρηµατοδότηση, η φαρµακοβιοµηχανία εξακολουθεί να δαπανά σηµαντικά ποσά για έρευνα και ανάπτυξη, καθώς αντιπροσωπεύει το 8% της συνολικής ιδιωτικής δαπάνης για έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα (2015), ενώ µέχρι το 2018 διεξήχθησαν 2.506 κλινικές µελέτες ανεξαρτήτως τύπου και φάσης. Η παραγωγή φαρµακευτικών προϊόντων σε αξία το 2017 ανήλθε στα 954 εκατ. ευρώ, ενώ η προστιθέµενη αξία στα 668 εκατ. ευρώ (3% µερίδιο στον κλάδο της µεταποίησης). Οι απασχολούµενοι στην παραγωγή φαρµακευτικών προϊόντων άγγιξαν τα 14.400 άτοµα το 2017, µε το 60,5% των απασχολουµένων να είναι πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης. Σηµαντικός είναι και ο ρόλος του φαρµακευτικού κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εµπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρµακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2018 σε 1,4 δισ. ευρώ, οι οποίες αφορούν στο 4,3% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών