«Αερομαχίες»: Ryanair vs υπουργείο Υποδομών για τις καθυστερήσεις πτήσεων - Το στοίχημα της θερινής αιχμής

Σε... μάχη στους αιθέρες εξελίσσεται η ένταση μεταξύ της Ryanair και του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με επίκεντρο τις σοβαρές καθυστερήσεις πτήσεων στα ελληνικά αεροδρόμια που επικαλείται η χαμηλού κόστους αεροπορική εταιρεία.

Σε επιστολή της προς τον Έλληνα υπουργό, Χρίστο Δήμα η Ryanair αναφέρει ότι το 2025 καταγράφηκαν προβλήματα σε 6.200 πτήσεις της, τα οποία επηρέασαν περίπου 1 εκατομμύριο επιβάτες, ενώ τον καλεί να επιληφθεί επειγόντως της κακοδιαχείρισης και της υποστελέχωσης της Υπηρεσίας Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (ATC) της Ελλάδας.

«Οι Υπουργοί Μεταφορών –όπως ο Υπουργός Δήμας– είναι υπεύθυνοι για τις εθνικές τους υπηρεσίες ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Οφείλουν να διασφαλίζουν ότι αυτές διαχειρίζονται σωστά και διαθέτουν επαρκές προσωπικό, ιδίως κατά την αιχμή της θερινής περιόδου, και όχι να επιτρέπουν επαναλαμβανόμενες καθυστερήσεις λόγω ATC», σημειώνει η εταιρεία που καλεί τους επιβάτες της να επισκεφθούν την ιστοσελίδα «Ο Έλεγχος Εναέριας Κυκλοφορίας Κατέστρεψε την Πτήση σας» και να ζητήσουν από τον υπουργό να αναλάβει δράση ώστε να στελεχωθεί επαρκώς η υπηρεσία ελέγχου και να αποφευχθούν περαιτέρω «αυτές οι αχρείαστες καθυστερήσεις».

Στο site της μάλιστα η εταιρεία δημοσιεύει πίνακα με τις καθυστερήσεις και τους επηρεαζόμενους ανά χώρα επιβάτες, τον οποίο εικονογραφεί με φωτογραφίες των αρμόδιων υπουργών.

Η επιστολή αυτή, που έφερε στην επιφάνεια σοβαρά ζητήματα σχετικά με τη λειτουργία των ελληνικών αεροδρομίων, σηματοδοτεί μια νέα φάση στην ήδη τεταμένη σχέση της εταιρείας με τη χώρα μας, η οποία στο παρελθόν είχε αιχμή κυρίως το ύψος των τελών στους ελληνικούς αερολιμένες όπου επιχειρεί.

Παρά το ύφος που χρησιμοποιεί η Ryanair, η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου φαίνεται αποφασισμένη να διατηρήσει ανοιχτό δίαυλο διαλόγου, επιδιώκοντας να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των αεροδρομίων και την εξυπηρέτηση των επιβατών.

Άλλωστε πρόκειται για μια εταιρεία, με υπολογίσιμη συμβολή στο τουριστικό προϊόν της χώρας καθώς σε αεροδρόμια όπως αυτό των Χανίων μεταφέρει τους περισσότερους επιβάτες, ενώ συνολικά η κίνησή της το 12μηνο μεταξύ Ιουνίου 2024 και Ιουνίου 2025 ανήλθε σε 202,6 εκατομμύρια επιβάτες, σημειώνοντας αύξηση 7% σε σχέση με το αντίστοιχο προηγούμενο διάστημα.

Το σχέδιο του υπουργείου

Στον απόηχο της επιστολής πηγές του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών υπογραμμίζουν ότι η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην ανάπτυξη των υποδομών και στην ενίσχυση της αεροπορικής κίνησης, εφαρμόζοντας ένα ολιστικό σχέδιο για την αναβάθμιση της εναέριας κυκλοφορίας, το οποίο θα υλοποιηθεί σταδιακά έως το 2028 και έχει διαμορφωθεί από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Μεταφορών (DG MOVE), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) και το EUROCONTROL.

Το σχέδιο περιλαμβάνει 364 επιμέρους δράσεις, οργανωμένες σε επτά βασικούς πυλώνες. Κεντρικό στοιχείο του αποτελεί η τεχνολογική αναβάθμιση, η στελέχωση κρίσιμων υπηρεσιών και ο θεσμικός μετασχηματισμός της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).

Μεταξύ των σημαντικότερων παρεμβάσεων περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του κεντρικού συστήματος διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας στο υπερσύγχρονο TopSky ATC One, η εφαρμογή Πλοήγησης Βάσει Απόδοσης (PBN) για την αποσυμφόρηση του εναέριου χώρου και η εγκατάσταση 8 νέων ραντάρ με δυνατότητα Mode S, συνολικού κόστους 53,6 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικές περιοχές εγκατάστασης: Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κέρκυρα, Ρόδος, Κάρπαθος, Λήμνος και η Ανδραβίδα, η οποία προστέθηκε πρόσφατα.

Παράλληλα η ΥΠΑ αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της ανανέωσης του τεχνολογικού αεροναυτιλιακού εξοπλισμού προχωρά στον πλήρη εκσυγχρονισμό όλων των συστημάτων μέσα από 13 εμβληματικά έργα συνολικού προϋπολογισμού 413 εκατομμυρίων ευρώ.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης την πλήρη εφαρμογή ευρωπαϊκών κανονισμών, όπως ο CP1, καθώς και τη θεσμική αναδιάρθρωση της ΥΠΑ, με στόχο την αποδοτικότερη λειτουργία, την ενοποίηση του κατακερματισμένου νομικού πλαισίου και την ενίσχυση της λογοδοσίας.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στη στελέχωση των υπηρεσιών, με τον πρώτο διαγωνισμό να ολοκληρώνεται τον Απρίλιο του 2025. Προβλέπεται η πρόσληψη 72 νέων ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας το 2026, 100 υπαλλήλων άλλων ειδικοτήτων, 43 τεχνικών ATSEP και 28 AFISO για τα περιφερειακά αεροδρόμια.

Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, επιδιώκει τη συνολική αναβάθμιση των υπηρεσιών προς επιβάτες και αεροπορικές εταιρείες, διασφαλίζοντας τη θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό αεροπορικό δίκτυο με σύγχρονες, ασφαλείς και αποδοτικές υποδομές.

Υπαρκτά τα προβλήματα

Οπως συχνά έχει αναφέρει σε ρεπορτάζ του το «ethnos.gr», τα προβλήματα με τον εξοπλισμό της αεροναυτιλίας είναι υπαρκτά δεδομένου ότι ακόμα και τα ραντάρ που χρησιμοποιούνται είναι παρωχημένα και έχουν προ πολλού αποσυρθεί από χώρες, όπως η Aίγυπτος, όπως πολλάκις έχουν καταγγείλει και οι ίδιοι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.

Εκτός των ραντάρ, όμως οι ελεγκτές έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και για το σύστημα προειδοποιήσεων της προσέγγισης Αθήνας, αναφέροντας πως είναι απενεργοποιημένο και δεν είναι επιχειρησιακά διαθέσιμο στην προσέγγιση της Αθήνας, από την εγκατάσταση του συστήματος το 1999, ενώ το πρόβλημα δεν μπόρεσε να λυθεί παρά τις διαδοχικές αναβαθμίσεις του συστήματος και δεν προβλέπεται να λυθεί οριστικά πριν την προμήθεια του νέου κεντρικού συστήματος (DPS).

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραβίαση του Ενωσιακού δικαίου, ενώ ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την EASA και για άλλες παραβιάσεις που σχετίζονται με την έλλειψη εξοπλισμού.

Τα διαρκή ζητήματα με τον εξοπλισμό αεροναυτιλίας ήρθε να υπογραμμίσει και το πρόσφατο περιστατικό με το ραντάρ της Μερέντα, το MSSR του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το οποίο παρουσίασε δυσλειτουργία του ασύρματου δικτύου διασύνδεσης με το Αεροδρόμιο στις 19 Αυγούστου. Το περιστατικό παραδέχτηκε και ο κ. Δήμας στη Βουλή απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Προσέθεσε, πάντως, ότι το εν λόγω ραντάρ είχε διαθεσιμότητα 100% το πρώτο εξάμηνο του 2025 τονίζοντας ότι επρόκειτο για μεμονωμένη βλάβη σε περίοδο μέγιστης αιχμής, η οποία ωστόσο «αντιμετωπίστηκε άμεσα και κυρίως χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια των πτήσεων. Ακόμη, όμως, και σε περιπτώσεις τεχνικών δυσλειτουργιών υπάρχουν προβλεπόμενα πρωτόκολλα και εφεδρικά μέσα που διασφαλίζουν τη συνέχεια και την ασφάλεια των παρεχομένων υπηρεσιών».

Αναφορικά με την αναβάθμιση των ραντάρ, ο υπουργός σημείωσε πως βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης η διαμόρφωση πλαισίου για την αναβάθμιση των συστημάτων επιτήρησής τους από την κατασκευάστρια εταιρεία. Η τελική μη δεσμευτική προσφορά υπεβλήθη στις 20 Αυγούστου 2025 για την πλήρη αναδιαμόρφωση και επικαιροποίηση αρχιτεκτονικής του συστήματος DPS και των προδιαγραφών καθολικής αναβάθμισης των ραντάρ μεταξύ των οποίων είναι και τα ραντάρ Μερέντας, Καμάρας, Ελληνικού που αφορούν την εξυπηρέτηση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.

Διεθνές το μέτωπο της Ryanair

Να σημειωθεί ότι οι καταγγελίες της ιρλανδικής εταιρείας για τα ελληνικά αεροδρόμια λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο κατά την οποία ο αερομεταφορέας, ο οποίος έχει ισχυρότατη συμβολή στα ελληνικά τουριστικά πράγματα, βρίσκεται σε αντίστοιχες συγκρούσεις και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ισπανία, όπου η Ryanair ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με την εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίων Aena, κατηγορώντας την για «υπερβολικά» τέλη που οδηγούν σε περικοπές θέσεων και δρομολογίων. Στην Ισπανία, η ένταση αυτή έχει ευρύτερες προεκτάσεις, καθώς η Ryanair έχει ήδη ανακοινώσει σημαντικές μειώσεις σε θέσεις επιβατών και δρομολόγια, μια κίνηση που προκαλεί αναταράξεις στην αγορά και τον τουρισμό.

Επιπλέον η Ryanair ανακοίνωσε την αποχώρησή της από τα γαλλικά περιφερειακά αεροδρόμια Μπριβ, Μπερζεράκ και Στρασβούργου, καταγγέλλοντας αυξημένες αεροπορικές χρεώσεις και «άδικους» φόρους. Η απόφαση σημαίνει ακύρωση 25 δρομολογίων και 750.000 θέσεων για τη χειμερινή περίοδο. Η εταιρεία επικρίνει το νέο «Γαλλικό Φόρο Αλληλεγγύης», αλλά και τις συχνές απεργίες των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, που μόνο το καλοκαίρι οδήγησαν σε 170 ακυρώσεις και επηρέασαν 30.000 επιβάτες. Η Ryanair ζητά παρέμβαση της ΕΕ, κατηγορώντας τη Γαλλία για απώλεια ανταγωνιστικότητας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Διαμαρτυρίες και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Από τους επιδέκτες των καταγγελιών της εταιρείας δεν θα μπορούσε να λείπει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε επιστολή που εστάλη τον Αύγουστο ερωτάται η Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν γιατί επέτρεψε να επαναληφθεί το φετινό καλοκαίρι το φαινόμενο των εκτεταμένων αποτυχιών στον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, που οδήγησαν σε καθυστερήσεις ή ακυρώσεις για πάνω από 21 εκατ. επιβάτες της Ryanair μέσα στο 2025.

Η ανακοίνωση συνοδεύεται από τη δημοσίευση του μηνιαίου πίνακα «ATC Delays League» για τον Αύγουστο, στον οποίο πρωταγωνιστούν αρνητικά η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελλάδα. Οι χώρες αυτές εμφανίζουν τα χειρότερα αποτελέσματα σε καθυστερήσεις και ακυρώσεις, εξαιτίας – σύμφωνα με τη Ryanair – της αποτυχίας των κυβερνήσεών τους να στελεχώσουν και να διαχειριστούν επαρκώς τις υπηρεσίες ATC.

Ανοδική πορεία για τα ελληνικά αεροδρόμια: +6,7% στην επιβατική κίνηση της ΥΠΑ το οκτάμηνο

Παρά την αντιπαράθεση αναφορικά με τις δυσλειτουργίες στον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, οι επιδόσεις των ελληνικών αεροδρομίων εξακολουθούν να κινούνται σε ανοδική τροχιά. Όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία της ΥΠΑ, καταγράφηκε σημαντική αύξηση της επιβατικής κίνησης στα 24 αεροδρόμια υπό τη διαχείρισή της το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025, με άνοδο 6,7% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Ο συνολικός αριθμός επιβατών έφτασε τους 8,92 εκατομμύρια, έναντι 8,36 εκατ. πέρυσι.

Εντυπωσιακή άνοδος σημειώθηκε στο Ηράκλειο (+6,9% τον Αύγουστο), ενώ σε ποσοστιαίο επίπεδο ξεχώρισαν τα αεροδρόμια Σύρου (+105,3%), Νάξου (+19,3%) και Αστυπάλαιας (+18,4%).

Συνολικά, σε όλα τα αεροδρόμια της χώρας (ΥΠΑ, Fraport, ΔΑΑ), η επιβατική κίνηση αυξήθηκε κατά 4,6%, φτάνοντας τα 57,47 εκατ. επιβάτες. Οι κινήσεις αεροσκαφών ανήλθαν σε 432.917, σημειώνοντας αύξηση 3,5% σε σχέση με το 2024.