Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας: Τα θετικά αποτελέσματα της συμφωνίας - «Πολύ νωρίς ακόμα για πανηγυρισμούς»

Ως θετική προσπάθεια που έφερε αποτέλεσμα, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών και την ικανοποίηση αιτημάτων των εργαζομένων -μισθολογικών και θεσμικών- στην αγορά εργασίας, ώστε να επιτευχθεί η επαναφορά της στην προ μνημονιακή περίοδο, χαρακτηρίζουν την κατ' αρχήν συμφωνία των δύο κοινωνικών εταίρων, οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων, προκειμένου να υπογραφούν συλλογικές συμβάσεις εργασίας στο 80% των κλάδων εργασίας, συνδικαλιστές - εκπρόσωποι της ΓΣΣΕ και καθηγητής Εργατικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Σημειώνουν, ωστόσο, ότι είναι πάρα πολύ νωρίς για πανηγυρισμούς από την πλευρά των εργαζομένων, αφού υπάρχει πάρα πολύς δρόμος, μέχρι να φτάσουμε στην υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας στο 80% των εργασιακών κλάδων, κάτι που αποτελεί και κοινοτική οδηγία από το 2022, η οποία επικυρώθηκε το 2025.

Να σημειωθεί ότι σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας μόλις στο 24% των κλάδων εργασίας, με αποτέλεσμα η χώρα μας να αποτελεί ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Σημειώνεται ότι μετά την κατ' αρχήν συμφωνία των δύο κοινωνικών εταίρων για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026 θα γίνει νόμος του κράτους. Αμέσως μετά θα ξεκινήσουν οι επιμέρους συζητήσεις ανά κλάδο μεταξύ οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων, προκειμένου να συμφωνηθούν οι όροι που θα περιλαμβάνουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

«Η προσπάθεια είναι σημαντική και έχουμε ένα θετικό αποτέλεσμα ως συνέπεια του κοινωνικού διαλόγου. Θα μπορούσε και από μόνη της η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει αλλά σε κάθε περίπτωση οδεύουμε πλέον προς τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για την επαναφορά της εργασίας στην προ μνημονιακή περίοδο. Βέβαια, θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, διότι απαιτείται μεγάλη προσπάθεια, μέχρι οι συλλογικές συμβάσεις να υπογραφούν στο 80% των εργασιακών κλάδων», αναφέρει στο ethnos.gr το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ, Γιώργος Γεωργακόπουλος.

Τα θετικά αποτελέσματα από τη συμφωνία

Κατά τον ίδιο, υπάρχουν τέσσερις πολύ θετικές συνέπειες για τους εργαζόμενους από τη συμφωνία αλλά και ένα ακόμα ζήτημα που παραμένει σε εκκρεμότητα.

Ειδικότερα και σύμφωνα με τον κ. Γεωργακόπουλο, είναι πολύ σημαντική η επαναφορά της μετενέργειας στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι, μόλις λήξει η χρονική διάρκεια μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας, δεν παύει η ισχύ της αλλά επεκτείνεται έως την υπογραφή καινούργιας σύμβασης.

«Με τη μετενέργεια ο εργοδότης δεν μπορεί να αλλάξει τους όρους της σύμβασης. Επίσης, συμφωνήθηκε η επεκτασιμότητα. Μέχρι σήμερα, χωρίς την επεκτασιμότητα, για να υπογραφεί μία συλλογική σύμβαση εργασίας σε κάποιον κλάδο, θα πρέπει το υπουργείο να ελέγξει, αν ο εργοδοτικός φορέας καλύπτει το 50% των εργοδοτών του κλάδου. Το αποτέλεσμα είναι στην πράξη οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας να μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Πλέον η προϋπόθεση είναι να φτάνουν στο 40% του συνόλου οι εργοδότες που μετέχουν σε εργοδοτική οργάνωση και στην περίπτωση αυτή η σύμβαση επεκτείνεται στο σύνολο των εργαζομένων των επιχειρήσεων του κλάδου. Αλλά και αυτό το 40% να μην υπάρχει, αν υπογράψουν οι δύο κοινωνικοί εταίροι, δεν τίθεται θέμα κανενός ποσοστού», λέει ο κ. Γεωργακόπουλος.

Κατά τον ίδιο, η τριτοβάθμια επιτροπή διαιτησίας που υφίσταται σήμερα, έχει προχωρήσει σε ακύρωση πολλών συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Πλέον και μετά τη συμφωνία, τις συλλογικές συμβάσεις θα ελέγχει επιτροπή που θα ορίζεται από τον ΟΜΕΔ, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η διαδικασία για την ισχύ τους.

Τέλος, ο κ. Γεωργακόπουλος αναφέρει ότι μετά τη συμφωνία στο πεδίο εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας θα καταγράφονται όλοι οι συγκεκριμένοι κωδικοί των εργαζομένων (ΚΑΔ).

Το εκκρεμές ζήτημα με τον κατώτατο μισθό

Κατά το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ, δεν επέτρεψε η κυβέρνηση να συμπεριληφθεί στον διάλογο το ζήτημα της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, δηλαδή αυτό του καθορισμού του εθνικού κατώτατου μισθού.

«Λέει η κυβέρνηση ότι από την 1η Ιανουαρίου 2028 ο καθορισμός του κατώτατου μισθού θα γίνεται με έναν αλγόριθμο. Ωστόσο, δεν έχουμε κλείσει το ζήτημα αυτό, αφού θα συνεχίσουμε την προσπάθεια για το θέμα του κατώτατου μισθού. Όταν υπάρχει μία συζήτηση που καταλήγει σε συμφωνία, δεν μπορείς να τα πάρεις όλα, όσα διεκδικείς, ούτε, βέβαια, γίνεται να μην πάρεις τίποτα. Το σημαντικό είναι ότι πετύχαμε μία πολύ σημαντική θετική εξέλιξη», τονίζει ο κ. Γεωργακόπουλος.

Καθηγητής Εργατικού Δικαίου ΑΠΘ: Θετική εξέλιξη αλλά έχουμε δρόμο ακόμα

Από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής Εργατικού Δικαίου και Κοινωνικής Ασφάλισης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Άγγελος Στεργίου, αναφέρει στο ethnos.gr ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι η συμφωνία μεταξύ των δύο κοινωνικών εταίρων αποτελεί μία θετική εξέλιξη για τους εργαζόμενους. Σημειώνει, ωστόσο, ότι ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς, μέχρι να ξεκινήσουν οι όποιοι… πανηγυρισμοί.

«Είναι πραγματικά πολύ μακρύς ο δρόμος, μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το 80%, το οποίο ζητάει ως υποχρέωση η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πανηγυρισμοί θα μπορούν να ξεκινήσουν, μόνο αν αποκτήσει συλλογική σύμβαση εργασίας έστω το 50% των κλάδων εργασίας. Βέβαια, η συμφωνία αποτελεί θετική εξέλιξη και αποτυπώνει τη θέληση των δύο κοινωνικών εταίρων να φτάσουμε στην προ μνημονιακή κατάσταση. Ιδίως από τη στιγμή που μέχρι σήμερα υπήρξε σχεδόν πλήρη ακινησία στο συγκεκριμένο ζήτημα και είχαν υπογραφεί ελάχιστες συλλογικές συμβάσεις εργασίας», σημειώνει ο κ. Στεργίου.

Κατά τον ίδιο, αφού γίνει η συμφωνία νόμος του κράτους, το πλέον σημαντικό είναι να υπάρξει η διάθεση ικανοποιητικών παροχών από την πλευρά των εργοδοτικών οργανώσεων αλλά και η δυνατότητα διεκδίκησης και πίεσης από την πλευρά των εργαζομένων, ώστε οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας να βελτιώσουν αισθητά την κατάσταση στην αγορά εργασίας.

«Η κατ' αρχήν συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ των δύο κοινωνικών εταίρων και η ψήφιση του αντίστοιχου νομοθετικού πλαισίου δεν αρκούν από μόνα τους για να βελτιωθεί η κατάσταση. Αν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων δεν έχουν δύναμη να πιέσουν και από την πλευρά τους οι οργανώσεις των εργοδοτών δεν έχουν διάθεση για ικανοποιητικές παροχές, θα έχουμε μόνο μία πολύ μικρή βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας», καταλήγει ο ομότιμος καθηγητής Εργατικού Δικαίου και Κοινωνικής Ασφάλισης του ΑΠΘ.