Θαµµένη σε αντιδράσεις και αναβολές η λύση για τα σκουπίδια

Σε ένα σταυροδρόμι θαµµένο κάτω από τόνους σκουπιδιών, αντικρουόµενα συµφέροντα, τοπικές αντιδράσεις, πρόστιµα και καθυστέρηση δεκαετιών βρίσκεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη, καλούµενη να λάβει αποφάσεις για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Πίσω από κλειστές πόρτες, οι συζητήσεις έχουν φουντώσει για φουγάρα κάτω από τα οποία θα καίγονται χιλιάδες τόνοι επεξεργασµένων απορριµµάτων, ιδιωτικές εταιρείες που θα αναλάβουν την αποκοµιδή των εµπορικών αποβλήτων, νέες χωµατερές στην Αττική που ασφυκτιά. Προς το παρόν, όµως, οι κυβερνητικοί αρµόδιοι περιορίζονται να µιλούν µε όρους που «µυρίζουν» λιγότερη σύγκρουση.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχέθηκε λύση του προβλήµατος «µέσα στην τετραετία» χωρίς να µπαίνει σε λεπτοµέρειες, αφού επισκέφθηκε µονάδα επεξεργασίας απορριµµάτων που κατασκευάστηκε µε Σύµπραξη ∆ηµόσιου-Ιδιωτικού Τοµέα (Σ∆ΙΤ) στην Ηπειρο. Από τους τρεις αρµόδιους υπουργούς, τον Κωστή Χατζηδάκη για το Περιβάλλον, τον Τάκη Θεοδωρικάκο για την Αυτοδιοίκηση και τον Αδωνι Γεωργιάδη για την Ανάπτυξη, ακούστηκαν µέσα στην εβδοµάδα που πέρασε απανωτές δηλώσεις. Οι δύο πρώτοι µίλησαν για την ανάγκη να αυξηθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης και ο κ. Γεωργιάδης για περισσότερα Σ∆ΙΤ. Ο κ. Θεοδωρικάκος, µάλιστα, έφθασε στο σηµείο να δηλώσει πως πρέπει η ανακύκλωση να φθάσει «µέχρι το τέλος του 2019 σε ποσοστό 50%, από 18% σήµερα».

Το πρόβληµα είναι πως κάτι τέτοιο δεν µπορεί να συµβεί ούτε µε θαύµα, καθώς απαιτεί σοβαρή προετοιµασία σε κάθε δήµο: Χωριστούς κάδους για να συλλέγονται τα αξιοποιήσιµα (γυαλί, χαρτί, µέταλλα), άλλους για τα οσµηρά οργανικά (κουζίνα, κήπος) και τα µη αξιοποιήσιµα, πράσινα σηµεία για τα ογκώδη (π.χ. στρώµατα), τα ειδικής διαχείρισης (π.χ. ηλεκτρικές-ηλεκτρονικές συσκευές), τα µπάζα, τα βιοµηχανικά, τα επικίνδυνα. Το χειρότερο είναι πως σήµερα η πραγµατική ανακύκλωση είναι πολύ χαµηλότερη από το 18% και δύσκολα ξεπερνά το 6%. Ο,τι συλλέγεται χωριστά στους µπλε κάδους, για παράδειγµα, δεν µπορεί να αξιοποιηθεί, καθώς τα υλικά ανακατεύονται και επιµολύνονται, µε αποτέλεσµα πάνω από το µισό περιεχόµενο να καταλήγει και πάλι για θάψιµο.

Στον βυθό της Άνδρου

Τη ζοφερή κατάσταση δεκαετιών αδράνειας συµπληρώνουν εικόνες από σκουπίδια σπαρµένα στον βυθό της Ανδρου, στα ρέµατα µιας χώρας που θέλει να ονοµάζεται τουριστική, γύρω από ξεχειλισµένους κάδους στο Αίγιο και στην Κέρκυρα που ξέµειναν από χωµατερές. Το Αίγιο κατέληξε να πληρώσει 1 εκατ. ευρώ µόνο για να στείλει τα συσσωρευµένα σκουπίδια στη µονάδα Σ∆ΙΤ της Κοζάνης, ενώ αντίστοιχη λύση µελετάται για την Κέρκυρα µε το Σ∆ΙΤ Ηπείρου. Αν όµως για το Αίγιο βρέθηκε αυτή η λύση για 10.000 τόνους που σωρεύτηκαν σε λίγους µήνες, ποια θα είναι η λύση για την Αττική που παράγει 5.000 τόνους την ηµέρα; Η κατάσταση στην Αττική περιγράφεται ως πραγµατικός εφιάλτης εάν ξεχειλίσει η Φυλή. Βέβαια, αυτό το ξεχείλισµα απειλείται εδώ και πολλά χρόνια και όλο αναβάλλεται µε διάφορα έργα που εξοικονόµησαν χώρο για 5 εκατ. κυβικά µέτρα µετά το 2017.

Την ερχόµενη εβδοµάδα αναµένεται να κατατεθούν προσφορές σε διαγωνισµό που προκήρυξε ο αρµόδιος για τα απορρίµµατα αυτοδιοικητικός φορέας (Ε∆ΣΝΑ). Την απόφαση έλαβε, παρά τις αντιδράσεις, η διοίκηση ∆ούρου την 1η/8/2019 λίγο πριν την αποχώρησή της και την υλοποιεί η νέα διοίκηση του Γιώργου Πατούλη. Οποια εταιρεία αναλάβει το έργο προϋπολογισµού 40 εκατ. ευρώ, θα προτείνει εκείνη τους τρόπους µέσω των οποίων θα εξασφαλιστεί πρόσθετος χώρος για το θάψιµο 4.000.000 κυβικών µέτρων σκουπιδιών, ώστε να παραταθεί η λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής έως το 2024.

Ένας από τους φορείς που αντιδρά σε αυτό το σχέδιο είναι η συλλογικότητα «∆υτικό Μέτωπο». Ζητά να σταµατήσει το περιβαλλοντικό έγκληµα που συντελείται στη ∆υτική Αττική, όπου θάβονται σκουπίδια εδώ και 50 χρόνια. Κατηγορεί τη διοίκηση του ∆ήµου Φυλής, η οποία ανέχεται την κατάσταση εισπράττοντας αντισταθµιστικά οφέλη 40 εκατ. ευρώ τον χρόνο (260 δισεκατοµµύρια δραχµές σωρευτικά από το 1993), αλλά και την κυβέρνηση Μητσοτάκη που µε ειδική τροπολογία επέτρεψε πλέον αυτά τα χρήµατα να διατίθενται κατά το δοκούν και όχι σε περιβαλλοντικά έργα, όπως αρχικά προβλεπόταν. Ολοι περιµένουν πλέον από τον νέο περιφερειάρχη Αττικής να ανοίξει τα χαρτιά του. Σε πρόσφατη αναφορά του ενώπιον του Περιφερειακού Συµβουλίου είπε πως έχει σχέδιο λύσης, δεν το περιέγραψε, αλλά ζήτησε από τις παρατάξεις να καταθέσουν εκείνες τις προτάσεις τους «εντός 10 ηµερών».

Επισκεπτόµενος τον Ε∆ΣΝΑ στις 3 Σεπτεµβρίου, ο κ. Πατούλης αναφέρθηκε µόνο σε «σχέδιο µε έµφαση στην ανακύκλωση». Σύµφωνα µε πληροφορίες, για να προχωρήσει η ανακύκλωση:

1. Θα ξεκινήσει αµέσως η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων (κουζίνα-κήπος) µε χωριστούς κάδους.
2. Η συλλογή των οργανικών αποβλήτων που παράγονται από επιχειρήσεις (ταβέρνες, καφέ, ξενοδοχεία κ.λπ.) θα ανατεθεί σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, προκειµένου να εξοικονοµηθεί προσωπικό από τους δήµους για την οικιακή ανακύκλωση.
3. Θα αλλάξει το Εθνικό Σχέδιο ∆ιαχείρισης Αποβλήτων για να διευκολυνθεί η καύση των επεξεργασµένων απορριµµάτων.

Οπως είναι προφανές, για να δηµιουργηθούν µονάδες επεξεργασίας και καύσης, να βρεθεί ο τόπος, ο ανάδοχος λειτουργίας τους και να δοθούν άδειες, θα απαιτηθεί χρόνος αλλά και προσπάθεια ώστε να καµφθούν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Εκτός από τη µάχη µε τον χρόνο, όµως, πολλά θα εξαρτηθούν από τις διαπραγµατεύσεις µε τις µεγάλες εταιρείες του εξωτερικού που διαθέτουν τεχνογνωσία.

Ηχηρό είναι το ενδιαφέρον γερµανικών εταιρειών, οι οποίες επί χρόνια προσεγγίζουν δηµάρχους µέσω της «Ελληνογερµανικής Συνέλευσης», αλλά και άλλων όπως η ισπανική Urbaser και η γαλλική Veolia, οι οποίες προ δεκαετίας προσπάθησαν να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα µέσω ∆ΕΗ και Μαρφίν, αντιστοίχως.