Γιάννης Σκουλικάρης: O Έλληνας που κατοχύρωσε πατέντες των IBM, Microsoft και Blackberry

Τέλος διαδρομής, μετά τα από 30 χρόνια καριέρας, για έναν από τους πιο παλιούς εξεταστές και έμπειρα στελέχη του Ευρωπαϊκού 
Οργανισμού Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office), τον Θεσσαλονικιό Φυσικό, Γιάννη Σκουληκάρη. Το όνομά του έχει συνδεθεί με εμπορικές επιτυχίες γνωστών λειτουργικών συστημάτων παγκόσμιων κολοσσών. Είναι ο άνθρωπος που έβαλε τη σφραγίδα του ως εξεταστής στην κατοχύρωση πατεντών της IBM και της Microsoft αλλά και λιγότερο γνωστών όπως η RIM (Research In Motion), που ήταν η εταιρεία η οποία παρήγαγε το λειτουργικό σύστημα των κινητών τηλεφώνων Blackberry.

Όταν με ένα σακίδιο στον ώμο την δεκαετία του ‘70 ο Γιάννης Σκουληκάρης παρέα με συμφοιτητές του από το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο έκανε interrail στην Κεντρική Ευρώπη, δεν φανταζόταν ότι θα επέστρεφε λίγα χρόνια αργότερα για να σταδιοδρομήσει στον Eυρωπαϊκό Oργανισμό. Τα χρόνια που μεσολάβησαν έβαλε τη σφραγίδα του σε μια σειρά από εφευρέσεις τεχνητής νοημοσύνης και λογισμικού όπως αρκετές εφαρμογές Android που χρησιμοποιούμε σήμερα στα κινητά μας τηλέφωνα. Από το 1980 έχει πιστοποιήσει εκατοντάδες εφευρέσεις ενώ για πάνω από δέκα πέντε χρόνια επέβλεπε και αξιολογούσε την εργασία που έκαναν εξεταστές του οργανισμού.

«Δεν αισθάνομαι ότι αδίκησα κάποιο καταθέτη όλα αυτά τα χρόνια. Τα κριτήρια με τα οποία αντιμετωπίστηκαν όλες ανεξαιρέτως οι αιτήσεις για
πατέντες ήταν ενιαία και απολύτως ίδια για όλους. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα αδικίας, πολλώ δε μάλλον διότι μέχρι τώρα από κανένα καταθέτη αίτησης για πατέντα δεν έχει τεθεί θέμα αδικίας ή και διαφορετικής αντιμετώπισης» είπε στο ethnos.gr, ο 65χρονος διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να ευνοηθεί κάποιος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Δεν χωράει ρουσφέτι».

Συνολικά στον ευρωπαϊκό οργανισμό κατατίθενται ετησίως ένας εξαψήφιος αριθμός αιτήσεων για πατέντες. Ενδεικτικά, το 2018 κατατέθηκαν 174.000 αιτήσεις για κατοχύρωση πατέντας ενώ συνολικά κατοχυρώθηκαν 128.000 εφευρέσεις.  Πάνω από το 50% των αιτήσεων προέρχονται από καταθέτες εκτός Ευρώπης. Πρόκειται κυρίως για εταιρίες και οργανισμούς από την Αμερική και Ασία οι οποίες θέλουν να μπουν στην ευρωπαϊκή αγορά.

Πολυμήχανοι μεν αλλά…

«Έχουμε αρκετές αιτήσεις από την Ελλάδα όχι όμως όσες θα δικαιολογούσε η ευρωστία του ελληνικού μυαλού. Δυστυχώς, η παρουσία Ελλήνων καταθετών δεν αντιπροσωπεύει το παραγωγικό δυναμικό του ελληνικού μυαλού. Στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμη αυτήν την συγκροτημένη προσέγγιση στην εμπορευματοποίηση κάποιας καλής ιδέας. Δεν υπάρχει η συνείδηση ότι πρέπει να κατοχυρώσω γιατί για μένα αυτό είναι ένα στρατηγικό όπλο» είπε ο κ. Σκουληκάρης. Έτσι, αν και οι Έλληνες επιστήμονες είναι πολυμήχανοι, υστερούν στις ευρεσιτεχνίες πανευρωπαϊκά. Πρωταθλητές στην Ευρώπη είναι χώρες με παράδοση στη βιομηχανία. Ενδεικτικό είναι ότι οι Γερμανοί το 2018 κατέθεσαν 26.734 αιτήσεις για κατοχύρωση εφευρέσεων και ακολουθούν οι Γάλλοι με 10.317 αιτήσεις, οι Ελβετοί με 7.927, οι Ολλανδοί με 7.140,
οι Άγγλοι με 5.736, οι Ιταλοί με 4.399 ενώ η Ελλάδα κατέθεσε μόλις 120 αιτήσεις.

Ένα κοφτερό μυαλό δεν φέρνει την άνοιξη 

Όπως εξήγησε ο Θεσσαλονικιός διευθυντής του Οργανισμού ένα κοφτερό μυαλό δεν φέρνει την άνοιξη, ούτε την ανάπτυξη. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν οι μηχανισμοί και το θεσμικό πλαίσιο προκειμένου να αξιοποιηθούν οι καλές ιδέες. Πολλοί από τους συμμαθητές του, όπως είπε, ήταν πολύ κοφτερά μυαλά. Κοιτώντας όμως την εξέλιξή τους εκτιμά ότι δεν βρήκαν την διέξοδο που τους άξιζε. «Αν υπήρχαν οι συνθήκες και το πλαίσιο θα είχαν μεγαλουργήσει. Θα είχε αναγνωριστεί η αξία τους, θα είχε αντληθεί η καλή ιδέα και θα αξιοποιηθεί. Αυτό πρέπει να κάνουμε». Στο πλαίσιο αυτό χαιρετίζει την δημιουργία Ακαδημίας Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας που αναμένεται να εγκαινιαστεί μέσα στον Σεπτέμβριο στην Αθήνα. Εκεί θα εκπαιδεύονται και θα πιστοποιούνται οι Έλληνες Σύμβουλοι Ευρεσιτεχνιών. 
«Η δημιουργία Ακαδημίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπούμε στο παιχνίδι. Πρέπει να αλλάξει στη βιομηχανία η συνείδηση ότι αν θέλουν να πάρουν ένα κομμάτι της πίτας της διεθνούς αγοράς απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν επενδύσει στην βιομηχανική ιδιοκτησία».

Λείπει η νοοτροπία

Σύμφωνα με τον κ. Σκουληκάρη, πριν κάποιος ξεκινήσει τη διαδικασία κατοχύρωσης και αρχίσει να ξοδεύει λεφτά καλό θα είναι να σκεφτεί τι ακριβώς θέλει να κάνει. Θέλει να στήσει μια γραμμή παραγωγής και να το παράγει ο ίδιος, προωθώντας την πατέντα σε νέες αγορές. Θέλει να κατοχυρώσει μια εφεύρεση και να την πουλήσει σε μια βιομηχανία που διαθέτει έτοιμη γραμμή παραγωγής ή να δημιουργήσει ένα  χαρτοφυλάκιο από πατέντες τις οποίες θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί συνολικά.

«Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αξιοποιήσει κάποιος την ευρεσιτεχνία και αυτού του είδους η νοοτροπία δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Γι αυτό και είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μα νέα νοοτροπία στους καινούργιους επιστήμονες που βγάζει η χώρα μας». Η διαδικασία πιστοποίησης είναι διαδραστική. Ο καταθέτης αναθέτει σε ένα γραφείο νομικών που διαθέτει συμβούλους ευρεσιτεχνιών πιστοποιημένους από τον Οργανισμό (European Patent Attorneys), και τα οποία βρίσκονται κυρίως στην Αγγλία και τη Γερμανία και λιγότερο στην Γαλλία, Ολλανδία και Ιταλία τα οποία και αναλαμβάνουν να κάνουν την αίτηση ηλεκτρονικά. Στην αίτηση περιγράφονται λεπτομερώς τα τεχνικά χαρακτηριστικά της υποψήφιας πατέντας ενώ συνήθως ζητείται από τον Οργανισμό και η κατάθεση τεχνικού σχεδίου. Σ΄ αυτήν περιγράφεται και τι θέλει ακριβώς να προστατέψει ο υποψήφιος. 

Αμέσως μετά ξεκινά μία ανταλλαγή πληροφοριών και διευκρινίσεων μεταξύ του Οργανισμού και του πιστοποιημένου συμβούλου (European Patent Attorney) όπου και οι δύο πλευρές επιχειρηματολογούν τεχνικά. «Δεν λειτουργούμε δογματικά αλλά δεν καταλήγουμε πάντα και σε χορήγηση της πατέντας» είπε στο ethnos.gr ο κ. Σκουληκάρης.

Ένα ποσοστό κάτω από 10% των αιτήσεων δεν τα καταφέρνει να πιστοποιηθεί. Η διαδικασία πιστοποίησης διαρκεί κατά μέσο όρο από δύο έως οχτώ χρόνια. Το κόστος ξεκινάει από 15.000 ευρώ με 20.000 ευρώ ενώ αν η πατέντα αμφισβητηθεί στα δικαστήρια μπορεί να αγγίξει ανάλογα με την διαδικασία και τριψήφιο νούμερο.

Ο Οργανισμός ο οποίος ξεκίνησε τη λειτουργία του τη δεκαετία του ΄70 έχει ισχυρή ελληνική παρουσία καθώς διαθέτει 200 Έλληνες εξεταστές και στελέχη. Συνολικά υπηρετούν 7000 υπάλληλοι εκ των οποίων οι 4.500 εξεταστές και μοιράζονται στις τέσσερις έδρες του Οργανισμού στο Μόναχο τη Χάγη το Βερολίνο και τη Βιέννη.