Ξάφριζαν μοναστήρια και γέμιζαν διεθνείς γκαλερί

Μέχρι την Πάρο άπλωσε τα πλοκάμια του των κύκλωμα των ιερόσυλων που απογύμνωσαν μοναστήρια και ξωκλήσια στην Ήπειρο και στην κεντρική Ελλάδα, αδειάζοντάς τα από φορητές εικόνες, Ευαγγέλια, δισκοπότηρα και πολύτιμους θρησκευτικούς θησαυρούς, εδώ και 10 χρόνια. 

Αίσθηση προκαλεί το γεγονός πως στο εδώλιο του κατηγορουμένου του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Ιωαννίνων μεταξύ των έξι κατηγορούμενων κάθισε την περασμένη Τρίτη και αρχιμανδρίτης της Μητρόπολης Ιωαννίνων, ο οποίος μάλιστα κατέχει διευθυντική θέση σε κεντρική υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος. 

Σύμφωνα με το βούλευμα (83/2019) του Συμβουλίου Εφετών Ιωαννίνων, ο αρχιμανδρίτης κατηγορείται για συγκρότηση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και φέρεται ως ο αρχηγός του κυκλώματος, ο ίδιος ωστόσο αρνείται τις κατηγορίες και μέσω του συνηγόρου του, Δημήτρη Μπούκα, υποστηρίζει στο «Έθνος της Κυριακής», πως το κατηγορητήριο είναι έωλο και θα καταπέσει κατά την ακροαματική διαδικασία, προσθέτοντας ότι «υφίσταται το απόλυτο της αδικίας σε βάρος του ένας άνθρωπος που χαίρει τις εκτίμησης όλη της κοινωνίας των Ιωαννίνων».

Ως «εγκέφαλος» του κυκλώματος φέρεται επίσης ένας 48χρονος με καταγωγή από τα Τρίκαλα, γόνος γνωστής οικογένειας του νομού που δραστηριοποιείται στον τομέα του τουρισμού. Ο 48χρονος που απολογήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014 στην ανακρίτρια Ιωαννίνων και αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, φέρεται να έχει ομολογήσει κάποιες από τις κλοπές, ενώ κατονομάστηκε ως ο προμηθευτής εικόνων από τον ιδιοκτήτη της φημισμένης γκαλερί Temple του Λονδίνου.

Ο Ρίτσαρντ Τεμπλ είχε καταθέσει στη Σκότλαντ Γιαρντ ήδη από το 2011 για τη συνεργασία που είχε με τον 48χρονο Έλληνα, από τον οποίο αγόραζε εικόνες, θεωρώντας -όπως του είχε πει- ότι ήταν οικογενειακά του κειμήλια και τις κατείχε νόμιμα. 

Προκειμένου να μην έχει περαιτέρω εμπλοκή με τις ελληνικές δικαστικές αρχές, αλλά και να μην πληγεί το κύρος της γκαλερί του, ο Τεμπλ επέστρεψε στο ελληνικό κράτος σχεδόν 20 εικόνες που αποδεδειγμένα είχαν κλαπεί από μοναστήρια της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας -οι περισσότερες από τον νομό Ιωαννίνων- , ενώ έκτοτε διέκοψε τη συνεργασία του με τον συγκεκριμένο προμηθευτή. 

«Έχω πάνω από μισό αιώνα αυτή την γκαλερί και δεν διακινδυνεύω τη φήμη της. Νομίζω ότι εξαπατήθηκα από τον προμηθευτή, με τον οποίο συνεργαζόμουν» είχε δηλώσει το 2011 στον βρετανικό «Guardian».

Η δίκη της περασμένης Τρίτης αναβλήθηκε για τις 16 Ιουνίου του 2020 και ο τεράστιος όγκος της δικογραφίας -μόνο το κατηγορητήριο είναι πάνω από 400 σελίδες- μαζί με το γεγονός ότι η έναρξη της δίκης θα γίνει στις αρχές του καλοκαιρού, οδηγούν στο συμπέρασμα πως η διαδικασία θα ολοκληρωθεί τουλάχιστον στο τέλος του 2020, αν όχι μέσα στο 2021. 

Πλοκάμια μέχρι την Πάρο

όλις πριν από λίγες μέρες η Μητρόπολη Παροναξίας ενημερώθηκε αρμοδίως ότι μέλη του κυκλώματος ενέχονται και στην μεγάλη κλοπή που έγινε τον Αύγουστο του 2009 στο ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Κωνσταντίνου στον Λόφο Παροικιάς Πάρου. «Εκλάπησαν δύο πολύτιμες εικόνες του 17^ου αιώνα από τον Άγιο Κωνσταντίνο και άλλες δύο από το παρακείμενο παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Επρόκειτο για σπάνια έργα αγιογραφημένα από τον σπουδαίο αγιογράφο Βίκτωρα, ενώ αφαιρέθηκαν επίσης ένας μικρός σταυρός και κηροπήγια.

Διεκδικούμε τον επαναπατρισμό τους και την επαναφορά τους στις αρχικές τους θέσεις, εφόσον φυσικά εντοπιστούν, γιατί δεν έχουμε στοιχεία παρά μόνο για μία, ότι βρέθηκε σε αίθουσα τέχνης στο Λονδίνο» λέει στο «Έθνος της Κυριακής» ο μητροπολίτης Παροναξίας, κ. Καλλίνικος. Η μητρόπολη δήλωσε παράσταση πολιτικής αγωγής στην έναρξης της διαδικασίας στο Εφετείο Ιωαννίνων, όπως και εκείνη των Γρεβενών, καθώς κλάπηκαν εικόνες από μονές της Σαμαρίνας.

Στην Πάρο οι δράστες της κλοπής έσπασαν το λουκέτο της εισόδους και διέρρηξαν την εκκλησία τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 2 Αυγούστου του 2009. Η μία από τις εικόνες που πήραν, διαστάσεων 68Χ85 εκατοστά, εικονίζει τον Χριστό ως «Βασιλεύς των βασιλέων και Μέγας Αρχιερέας» και η αξία της ξεπερνά τις 100.000€, ενώ κλάπηκαν επίσης η Παναγία Αμόλυντη.

Οι εικόνες αυτές φιλοτεχνήθηκαν τον 17^ο αιώνα από τον αγιογράφο Βίκτωρα, που ζούσε και εργαζόταν κατά παραγγελία στον Χάνδακα, ενώ θεωρείται εκπρόσωπος της Κρητικής Σχολής. Στη συνέχεια διέρρηξαν το παρεκκλήσι του Ευαγγελισμού, από όπου αφαίρεσαν την εφέστια εικόνα του Ευαγγελισμού, αλλά και μία του Χριστού, που εικονίζεται ανάμεσα στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ και στο κάτω μέρος φέρει την επιγραφή «Δαμασκηνού ιερομόναχου 1649».

Λίγους μήνες αργότερα και μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα, τον Δεκέμβριο του 2009, «ορφάνεψε» από πολύτιμες εικόνες και η Σαμαρίνα Γρεβενών, αφού έγιναν τρία ταυτόχρονα χτυπήματα. Συνολικά 85 εικόνες αφαιρέθηκαν από τους ναούς Γεννέσιο της Θεοτόκου (Μικρή Παναγία), Προφήτη Ηλία και Αγίου Αθανασίου, ενώ εκτός από δεσποτικές εικόνες, αφαιρέθηκαν και άλλες από το ξυλόγλυπτο τέμπλο των εκκλησιών.

Ο Δεκέμβριος του 2009 ήταν ένας μήνας που οι δράστες ρήμαξαν κυριολεκτικά μοναστήρια και ξωκκλήσια στην Ήπειρο και στην περιοχή των Γρεβενών.

Το πιο εντυπωσιακό χτύπημα έγινε παραμονές των Χριστουγέννων στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Κουκούλι Ζαγορίου. Ο ναός χρονολογείται από το 1630 και οι ιερόσυλοι απογύμνωσαν το τέμπλο αρπάζοντας 67 εικόνες του 17^ου και 18^ου αιώνα, ιερά σκεύη και άλλους θρησκευτικούς θησαυρούς, η αξίας των οποίων ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ. Αυτή η κλοπή έγινε μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων, μια από τις νύχτες που επικρατούσαν πολικές θερμοκρασίες και το χιόνι είχε καλύψει τα πάντα. 

Την ίδια περίοδο πάνω-κάτω έκαναν…φτερά 25 εικόνες από τον ναό του Αγίου Τρύφωνα στο χωριό Βίκος, 35 εικόνες από τον ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Μακρίνο, 12 από τη μονή Βισικού στην Καλουτά, 27 από τη μονή Αγίου Γεωργίου στη Μανασσή. Κάποιες από αυτές, μαζί και άλλες από το Πήλιο, εντοπίστηκαν και επαναπατρίστηκαν από το Λονδίνο τον Απρίλιο του 2011 και τότε ο υπουργός Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος, είχε δηλώσει πως αρκετές ακόμη θα επέστρεφαν-συνολικά έχουν εντοπιστεί και επαναπατριστεί 21 εικόνες και εκκλησιαστικά αντικείμενα.

Όλα οι πληροφορίες συντείνουν πως για τις κλοπές υπήρχε εκ των έσω πληροφόρηση, είναι μάλιστα χαρακτηριστικό πως για την διάρρηξη στην μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην Κηπίνα στα Τζουμέρκα, η «είσοδος» των δραστών στο ναό έγινε μέσω μιας ξύλινης γέφυρας με σχοινιά (γνωστή ως λισιά), την οποία ανοίγουν και κλείνουν μοναχοί. Οι κλοπές συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια, αλλά δεν είχαν την…ένταση των ετών 2009-20011. Το 2016 μόνο από τα Γιάννενα αφαιρέθηκαν 15 εικόνες από εκκλησία στη Μερόπη, 2 Ευαγγέλια και άλλα κειμήλια από εκκλησία στο Ορεινό, 8 εικόνες από το τέμπλο ναού στον Κακόλακκο.

Ο ακριβής αριθμός των εικόνων και των άλλων θρησκευτικών θησαυρών δεν μπορεί να υπολογιστεί, εκτιμάται ότι είναι πάνω από 200, μέσα σε μια δεκαετία, κάποιοι ωστόσο τον ανεβάζουν στις 700.