Επαναστάτες ετών 39: Τι κοινό είχαν ο Τσε, ο Άρης, o Σαπάτα και ο Σαντίνο 

Σαν σήμερα - 9 Οκτωβρίου του 1967 -  δολοφονήθηκε ο Τσε Γκεβάρα, πριν από 54 χρόνια. Περιμένοντας το νέο άρθρο – χαστούκι του προσφάτως διαγραμμένου δημοκράτη βουλευτή για τον βίο και την πολιτεία του Ερνέστο Γκεβάρα, αξίζει να μνημονεύσουμε στα γρήγορα τη ζωή και το έργο τεσσάρων επαναστατών του 20ου αιώνα που είχαν ένα κοινό: Δεν πρόλαβαν να πατήσουν τα 40 τους χρόνια! Επαναστάτες ετών 39, μονάχοι στη δόξα και στο θάνατο και προδομένοι!   

Οι επαναστάτες πεθαίνουν νέοι, στα βουνά με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Εκείνοι που είδαν εγγόνια πριν κλείσουν τα μάτια τους «πλήρεις ημερών», σε ένα δωμάτιο σκοτεινού νοσοκομείου, με το χέρι να εκλιπαρεί το θεό, δεν ήταν επαναστάτες· ήταν γρανάζια του συστήματος! 

Και οι τέσσερις προδόθηκαν πριν από τα 40

Τον Οκτώβριο του 1967, 1.700 στρατιώτες στρίμωξαν τον Τσε Γκεβάρα και τους λιγοστούς αντάρτες του στη χαράδρα του Γιούρο της Βολιβίας. Ο Τσε αιχμαλωτίστηκε και την επομένη δολοφονήθηκε. 

Το 1919 ο Εμιλιάνο Ζαπάτα έπεφτε διάτρητος  από σφαίρες στο Μεξικό.

Το 1934 σκότωσαν τον Αουγκούστο Σέζαρ Σαντίνο στη Νικαράγουα.

Το 1945 στρυμωγμένος στη χαράδρα της Μεσούντας από κυνηγούς επικηρυγμένων – Εθνοφύλακες, ο Άρης Βελουχιώτης αυτοκτονούσε. Και οι τέσσερις είχαν την ίδια ηλικία: Θα γινόταν 40 χρόνων. Οι τρεις έπεσαν από σφαίρες από προδοσία, σε ενέδρα. Ο τέταρτος πρόλαβε να αυτοκτονήσει πριν πέσει στα χέρια των δημίων του. Και οι τέσσερις τιμωρήθηκαν επειδή αρνήθηκαν την επανάληψη της Ιστορίας.

Τσε Γκεβάρα: Ξαναπαίρνω τους δρόμους με την ασπίδα στο χέρι

Γράφει ο Εντουάρντο Γαλεάνο για τον Τσε Γκεβάρα: « Όταν ο Τσε Γκεβάρα κείτονταν νεκρός στο σχολείο του χωριού Λα Ιγκέρα, δολοφονημένος έπειτα από διαταγή των βολιβιανών στρατηγών και των μακρινών εντολέων τους, μία γυναίκα διηγήθηκε εκείνο που είδε. Δεν ήταν παρά μία χωρική ανάμεσα στους τόσους, που είχα πάει στο σχολείο και είχαν περπατήσει αργά γύρω από τη σορό.

«Πηγαίναμε από τη μία μεριά και εκείνος μας κοιτούσε, πηγαίναμε από την άλλη και εκείνος μας κοιτούσε, μας κοιτούσε συνέχεια. Ήταν πολύ συμπαθητικός».

Όταν ο Τσε Γκεβάρα έγραψε το τελευταίο γράμμα στους γονείς του, δεν διάλεξε μία φράση του Μαρξ για να τους αποχαιρετήσει, άλλα έγραψε: «Νιώθω και πάλι στις φτέρνες μου τα πλευρά του Ροσινάντε. Ξαναπαίρνω τους δρόμους με την ασπίδα στο χέρι». Είχε επιλέξει Θερβάντες!

«Ο Τσε έχει την επικίνδυνη συνήθεια να αναγεννιέται διαρκώς. Όσο περισσότερο τον εκμεταλλεύονται, όσο περισσότερο τον προδίδουν, τόσο ξαναγεννιέται. Είναι ο άνθρωπος που γεννήθηκε τις περισσότερες φορές στον κόσμο. Μήπως επειδή ο Τσε έλεγε ό,τι σκεφτόταν και έκανε ό,τι έλεγε; Μήπως είναι τόσο ξεχωριστός επειδή στον κόσμο μας τα λόγια και οι πράξεις σπάνια συναντιούνται και όταν τύχει να συναντηθούν δεν χαιρετιούνται γιατί δεν αναγνωρίζονται;»...

Ο «Τσε» Ερνέστο Γκεβάρα, αργεντίνος διεθνιστής επαναστάτης, ήταν μία από τις πιο σημαντικές - επιδραστικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Γεννημένος στην Αργεντινή, σπουδαγμένος γιατρός, ιδεολόγος κομμουνιστής Μαρξιστής-Λενινιστής και κυρίως επαναστάτης. Ήταν από τους εμπνευστές του κινήματος της 26ης Ιουλίου, που ανέτρεψε το καθεστώτος του Φουλχένσιο Μπατίστα στην Κούβα. Η συνέχεια τον βρήκε πλάι στον Φιντέλ Κάστρο ως μέλος της επαναστατικής κουβανικής κυβέρνησης, να εισηγείται και να προωθεί μεταρρυθμίσεις. Το 1965 έφυγε από την Κούβα για να οργανώσει επαναστατικό κίνημα στο τότε Βελγικό Κονγκό και αργότερα στη Βολιβία. Τη νύχτα της 7ης Οκτωβρίου ένας αγρότης διέκρινε κοντά στο χωριό Λα Ιγκέρα, στην περιοχή της χαράδρας Γιούρο, τις φιγούρες μίας ομάδας ανταρτών (συνολικά 17 άνδρες) και έτρεξε να ειδοποιήσει τον τοπικό στρατιωτικό διοικητή και λοχαγό Γκάρι Πράδο Σαλμόν. Το τέλος ήρθε σύντομα. Ο Τσε Γκεβάρα θα έκλεινε τα 39 χρόνια του σε οκτώ μήνες και θα έκανε εισβολή στα 40.... Οι δολοφόνοι του φοβήθηκαν να του κλείσουν ακόμα και τα μάτια!

Εμιλιάνο Ζαπάτα: Να κάψουμε την προεδρική καρέκλα

Ο Εμιλιάνο Σαπάτα γεννήθηκε, λένε, με ένα στίγμα χαραγμένο στο στήθος. Πέθανε με έξι σφαίρες το κορμί. Ο δολοφόνος του πήρε 50.000 πέσος και το βαθμό του ταξίαρχου. Ο δολοφονημένος συγκέντρωσε πλήθη αγροτών που με τα καπέλα στα χέρια τίμησαν τον θάνατο του. Από τους Ινδιάνους προγόνους τους είχαν κληρονομήσει τη σιωπή. Δεν έλεγαν τίποτα ή έλεγαν μόνο: «Τον καημένο». Τίποτα άλλο! Όμως αργότερα, σιγά-σιγά στην πλατεία του κάθε χωριού άρχισαν να λένε: «Δεν ήταν αυτός, άλλος ήταν».

«Δεν ήταν τόσο χοντρός»

«Δεν είχε την ελιά πάνω από το μάτι».

«Έφυγε με πλοίο από το Ακαπούλκο».

«Πέταξε τη νύχτα πάνω σε ένα άσπρο άλογο».

«Θα γυρίσει γρήγορα»! 

Πόλη του Μεξικού, κυβερνητικό Μέγαρο, Δεκέμβριος του 1914. Η ύπαιθρος που έχει επαναστατήσει εισβάλλει στις αστικές περιοχές. Ο Βορράς και ο Νότος: Ο Πάντσο Βίγια και ο Εμιλιάνο Σαπάτα κυριεύουν την πόλη του Μεξικού, ενώ οι στρατιώτες τους περιφέρονται στους δρόμους της πόλης ζητώντας φαγητό και προσπαθώντας να αποφύγουν κάτι μηχανές που δεν έχουν ξαναδεί. Ο Βίγια και ο Σαπάτα μπαίνουν στο Κυβερνητικό Μέγαρο. Ο Βίγια προσφέρει στον Σαπάτα τη χρυσή προεδρική καρέκλα. Ο Σαπάτα αρνείται. «Θα πρέπει να την κάψουμε» λέει, «…γιατί κάνει μάγια. Μόλις ένας καλός άνθρωπος καθίσει σε αυτήν γίνεται κακός». Ο Βίγια γελάει σαν να πρόκειται για αστείο. Αφήνει να πέσει πάνω στην καρέκλα το βαρύ κορμί του και ποζάρει μπροστά στο φακό του Αγκουστίν Βίκτορ Κασαρόλα. Δίπλα του ο Σαπάτα μοιάζει απόμακρος, όμως κοιτάζει το φακό σα να τουφέκιζει με τα μάτια και να λέει: «Ωραίο μέρος, ώρα να φεύγουμε». Και αμέσως ο αρχηγός του Νότου κινάει για το χωριό του. Ο Βίγια δεν αργεί να τον μιμηθεί: «Αυτό το κτήμα είναι πολύ μεγάλο για μας».

Όσοι καθίσουν, στη συνέχεια, στην πολυθρόνα εκείνη με τα φανταχτερά σιρίτια θα εποπτεύουν τις σφαγές που επαναφέρουν την τάξη. Ο Σαπάτα και ο Βίγια δεν θα προλάβουν να δουν πολλά. Θα δολοφονηθούν με προδοσία.
Ο Σαπάτα ήταν ηγέτης των ανταρτών της αγροτικής Μεξικανικής Επανάστασης του 1910, που αμφισβήτησε τον πρόεδρο της χώρας, Πορφίριο Ντίαζ. Οργάνωσε τον «Απελευθερωτικό Στρατό του Νότου». Ο Σαπάτα καταγόταν από οικογένεια της μεσαίας κοινωνικής τάξης. Είχε γεννηθεί στο χωριό Ανεκουίλκο. Τον Νοέμβριο του 1910 ξέσπασε η μεγάλη αγροτική εξέγερση στο Μεξικό. Ο Σαπάτα προσχώρησε στην Επανάσταση μαζί με τους Πάντσο Βίγια και Πασκουάλ Ορόσκο. Ο Εμιλιάνο Σαπάτα σκοτώθηκε σε ενέδρα κυβερνητικών στρατευμάτων τέσσερις μήνες πριν πατήσει τα 40!

Αουγκούστο Σέζαρ Σαντίνο: Το αίμα μας θα κυλίσει πάνω στους άσπρους τοίχους του Λευκού σας Οίκου

Ένα πλατύγυρο καπέλο του σκέπαζε το πρόσωπο. Από το 1926 ένα ενοχλητικό έντομο που ονομάζεται Αουγκούστο Σέζαρ Σαντίνο έχει τρελάνει τον γίγαντα κατακτητή. Χιλιάδες πεζοναύτες βρίσκονται εδώ και χρόνια στη Νικαράγουα όμως η βαριά στρατιωτική μηχανή των Ηνωμένων Πολιτειών δεν καταφέρνει να νικήσει τους πατριώτες αγρότες που παίζουν κρυφτό μαζί της. «Ο Θεός και τα βουνά είναι σύμμαχοι μας», λέει ο Σαντίνο. Λέει επίσης πως η Νικαράγουα και αυτός έχουν την τύχη να υποφέρουν από την ίδια ασθένεια οξείας μορφής λατινοαμερικάντιδας…

Αποκαλούν τον Σαντίνο ληστή. Αυτός τους ευχαριστεί για το αστείο. «Ώστε ήταν ληστής και ο Τζορτζ Ουάσινγκτον που πολεμούσε για το ίδιο πράγμα;». Επίσης τους ευχαριστεί για τα δώρα: τα τουφέκια Browning, τα πολύτιμα Thompson και όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά που εγκαταλείπουν και το βάζουν στα πόδια. Το κατόρθωμα του Σαντίνο απλώθηκε πάνω από τον κόσμο, δείχνοντας σε όλους ότι ακόμα και ένας μικρός αντάρτικος στρατός μπορεί να αμφισβητήσει, να αποκρούσει, ακόμη και να νικήσει τη στρατιωτική υπεροχή μιας υπερδύναμης! 

«Ελάτε, σκοτώστε μας στη χώρα μας όσοι πολλοί κι αν είσαστε! Θα σας περιμένω σαν αρχηγός γνήσιων πατριωτών. Κι αν μας σκοτώσετε, το αίμα μας θα κυλίσει πάνω στους άσπρους τοίχους του Λευκού σας Οίκου, αυτής της φωλιάς μέσα στην οποία εξυφαίνονται εγκληματικά σχέδια», είχε διαμηνύσει στους Αμερικανούς. 

Το 1933 οι πεζοναύτες έφυγαν ταπεινωμένοι από τη Νικαράγουα. Έφυγαν; Όχι ακριβώς. Άφησαν στη θέση τους τον Αναστάσιο Σομάζα και τους στρατιώτες του, που είχαν εκπαιδευτεί από τους εισβολείς να πάρουν τη σκυτάλη. Ο Σαντίνο, νικητής του πολέμου, ηττήθηκε από προδοσία. Το 1934 έπεσε θύμα των προδοτών της Εθνικής Φρουράς, στενών συνεργατών των Αμερικανών, που με δέλεαρ μια συνάντηση ειρήνης θα τον απαγάγει και θα τον δολοφονήσει άνανδρα. Σε τρεις μήνες θα έκλεινε τα 39 και θα πατούσε τα 40. Τον πρόλαβαν οι δολοφόνοι.

Άρης Βελουχιώτης: Ένας αητός με μια σημαία, ένα άστρο αληθινό…

«Πριν κάμποσο καιρό, πάνου στη Λιάκουρα, στο αετοχώρι το Δαδί, ρώτησα ένα παιδί ως οχτώ χρονώ: Τον ξέρεις τον Άρη; «Ναι», μου λέει. «Τον ξέρω». Τον είδες ποτέ σου; « Όχι. Μα τόνε ξέρω».
Πώς είναι; «Τρεις βολές πιο αψηλός απ’ τον πατέρα μου. Κι έχει ένα μεγάλο-μεγάλο κόκκινο άλογο. Και πίσω τον ακολουθάει πάντοτες ένας τρανός αητός με μια σημαία».

Μιαν άλλη φορά, στα Τρίκαλα, ρώτησα ένα αετόπουλο  που πέρναγε τις γραμμές του οχτρού μεταφέροντας μαντάτα στους αντάρτες μέσα στο κούφωμα ενός καλαμιού.- Γιωργή, τον ξέρεις τον Άρη;- «Τόνε ξέρω».

Τον είδες ποτέ σου; «Τον είδα με τα μάτια μου».

Πώς είναι; «Έχει μακριά γένια κι ένα αληθινό άστρο στο μαύρο σκούφο του. Κι άμα μιλάει - κι ας χιονίζει ακόμα - γίνεται μονομιάς πολλή ζέστα. Κι όταν ακούνε το όνομά του οι Γερμανοί κρύβουνται σα λαγοί μέσα στα δάσα».

Ένα μεγάλο κόκκινο άλογο, ένας αητός με μια σημαία, ένα άστρο αληθινό, πολλή ζέστα - αυτός είναι ο Άρης των παιδιών και των μεγάλων. Και γω που δυο φορές όλο όλο τον αντάμωσα, έτσι σαν τα παιδιά και γω, έτσι τον βλέπω και τον τραγουδάω τον ΑΡΗ». Έτσι περιγράφει ο Γιάννης Ρίτσος τον Βελουχιώτη.

Κι ο συγγραφέας Γιώργος Κοτζιούλης, ΕΛΑΣίτης που βρέθηκε στα βουνά της Ηπείρου μαζί με τον Άρη Βελουχιώτη έχει γράψει: «Στην αρχή κανένας δε θέλησε να πιστέψει το απαίσιο μαντάτο. Για βδομάδες και μήνες έλεγαν πως θα ήταν ψέμα, θα είχε γίνει λάθος· ίσως επίτηδες το έγραψαν οι φημερίδες για να κρύψουν τη διαφυγή του στο εξωτερικό ή κάτι τέτοιο. Ήταν των αδυνάτων αδύνατο να σκοτωθεί ο Άρης, ο πρωτοστάτης της ανταρτοσύνης».

Σιγά σιγά με τον καιρό και αφού το επιβεβαίωσαν οι σύντροφοί του, αλλά και πολλοί που είχαν δει το κομμένο του κεφάλι, άρχισαν να δέχονται το θάνατό του Βελουχιώτη ως γεγονός. Παρόλα αυτά, λέει ο Κοτζιούλης, πολλοί συνέχισαν να μην θέλουν να το παραδεχτούν. «Γι’ αυτούς ο Άρης ζει ακόμα. Οι ήρωες, οι υπεράνθρωποι δεν πεθαίνουν σαν τους άλλους ανθρώπους».

Ο Άρης Βελουχιώτης, κατά κόσμον Θανάσης Κλάρας ήταν δημοσιογράφος, πολιτικός, στέλεχος του ΚΚΕ και ηγέτης του ΕΛΑΣ, της μεγαλύτερης αντιστασιακής οργάνωσης στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Κατοχής. Τον Νοέμβριο του 1942 συνεργάστηκε με τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Βρετανούς σαμποτέρ στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, μιας επιχείρησης δολιοφθοράς από τις μεγαλύτερες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πόλεμος τελειώνει κι ο Άρης μένει μόνος. Επίσημα τον Άρη καταδιώκουν τα Τάγματα Εθνοφυλακής υπό την εποπτεία των Άγγλων. Ανεπίσημα επικηρυγμενος από την κυβέρνηση και αποκηρυγμένος από την ηγεσία του ΚΚΕ βρίσκεται στο στόχαστρο όλων.

Περικυκλωμένος στα βουνά της Άρτας, ο Άρης και η ομάδα του ακολουθούν έναν πρόθυμο οδηγό που προσφέρθηκε να τους οδηγήσει από κρυφό πέρασμα. Ήταν ο άνθρωπος που τους έφερε μπροστά από τους εκτελεστές τους. Έπειτα από δίωρη μάχη ο Άρης αυτοκτόνησε δίπλα στους άνδρες που του είχαν μείνει πιστοί. Σε δυο μήνες θα έμπαινε στα 40…

Την ίδια ημέρα του θανάτου του Άρη Βελουχιώτη, η εφημερίδα Ριζοσπάστης δημοσίευσε την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τη διαγραφή του από το κόμμα!

Οι αντάρτες και οι επαναστάτες πεθαίνουν στα βουνά και ανασταίνονται στη συνελιδηση των λαών. Η μνήμη τους (μάταια) περιμένει χρόνια μετά να αποκατασταθεί από το κόμμα τους, ή τους χυδαίους - τυχάρπαστους - χαμερπείς, τους ασελγείς της Ιστορίας...

Πηγές: Eduardo Galeano: «Καθρέφτες», «Οι Μέρες Αφηγούνται» εκδόσεις Πάπυρος, Δ.Χαριτόπουλου: «Άρης ο Αρχηγος των Ατάκτων» εκδόσεις Εξάντας.

Όλες οι ειδήσεις

Νέα μέτρα: Ανησυχία ειδικών για μπαρ, παρελάσεις - 15 ημέρες θα κρίνουν την εφαρμογή τους

Νίκος Δένδιας: Οι πολυσυζητημένες κινήσεις και η σεναριολογία για την επόμενη ημέρα

Σταϊκούρας: Περιορίζονται τα περιθώρια για νέες πρωτοβουλίες – Δεν θέλουμε να επιστρέψουμε σε εποχές λιτότητας

Δακτύλιος: Επιστρέφει στις 25 Οκτωβρίου – Τα αυτοκίνητα που αποκλείονται

Πώς χτυπήθηκε το πυρηνικό υποβρύχιο των ΗΠΑ στη θάλασσα της Νότιας Κίνας – Τα σενάρια