Ποιος πραγματικά ήταν ο Λόρενς της Αραβίας που πέθανε σαν σήμερα –12 πράγματα που αξίζει να μάθουμε γι’ αυτόν

Ο Λόρενς της Αραβίας, που πέθανε μια μέρα σαν σήμερα το 1953, είναι περισσότερο γνωστός από τον Πίτερ Ο’Τουλ και την επική ταινία του 1962 παρά για ό,τι έκανε στην πραγματικότητα. Αξίζει να θυμηθούμε 12 ιστορίες από την γοητευτική και πολυκύμαντη ζωή του.

Ο Τόμας Έντουαρντ Λόρενς (Thomas Edward Lawrence) -γνωστότερος ως Λόρενς της Αραβίας - γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου 1888 στο Τρίμεντοκ της βόρειας Ουαλίας. Από παιδί τον είχε «κερδίσει» η αρχαιολογία. Αποφοίτησε αριστούχος από το Jesus College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στη μεσαιωνική αγγειοπλαστική, τις οποίες όμως εγκατέλειψε όταν του προτάθηκε να εργαστεί σε κάποιες βρετανικές αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μέση Ανατολή. Εκεί ήρθε σε επαφή με τους Άραβες, την κουλτούρα και τη γλώσσα τους, συλλέγοντας εμπειρίες που αργότερα αποδείχθηκαν ανεκτίμητες.

Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914, ο Λόρενς στρατολογήθηκε ως στρατιωτικός σύνδεσμος μεταξύ των βρετανικών και των αραβικών δυνάμεων στο Κάιρο. Δύο χρόνια αργότερα, οι Άραβες επαναστάτησαν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κι ο Λόρενς στάλθηκε στη Μέκκα. Η αποστολή του ήταν να κατασκοπεύσει τον άτακτο στρατό των διαφόρων αραβικών φυλών, αλλά γοητεύτηκε από το πνεύμα της ερήμου, ένωσε τους Άραβες σε τακτικό στρατό και τους οδήγησε σε νικηφόρες μάχες εναντίον των Τούρκων.

Τις εμπειρίες του από την Αραβική Επανάσταση τις κατέγραψε στα κλασσικά βιβλία του «Επτά στύλοι της σοφίας: Ένας θρίαμβος» (εκδόσεις Εστία) και «Ανταρτοπόλεμος στην έρημο» (εκδόσεις Άγρα). Μετά τον πόλεμο, εργάσθηκε στο βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών και το 1919 συμμετείχε στη Διάσκεψη των Παρισίων για την ειρήνη, όπου υποστήριξε ενθέρμως την ιδέα της αραβικής ανεξαρτησίας. Παρά τις προσπάθειές του, όμως, η Συρία, η Παλαιστίνη και το Ιράκ παρέμειναν κάτω από την κυριαρχία της Γαλλίας και της Βρετανίας.

Το 1921 διορίστηκε σύμβουλος του Ουίστον Τσώρτσιλ στο Υπουργείο Αποικιών, θέση από την οποία παραιτήθηκε ένα χρόνο αργότερα για να καταταγεί στη βρετανική πολεμική αεροπορία.
Από τη RAF αποχώρησε το Μάρτιο του 1935 και αποσύρθηκε στο αγρόκτημά του στο Ντόρσετ της Αγγλίας. Δύο μήνες αργότερα, πέφτοντας από τη μοτοσικλέτα του προσπαθώντας να αποφύγει δυο νεαρούς ποδηλάτες υπέστη βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Πέθανε μια μέρα σαν σήμερα 19 Μαΐου του 1935.

Σήμερα, ο T.E. Lawrence παραμένει μια από τις πιο εμβληματικές μορφές των αρχών του 20ου αιώνα. Η ζωή του έχει αποτελέσει αντικείμενο τουλάχιστον τριών ταινιών - συμπεριλαμβανομένης μιας που θεωρείται αριστούργημα - πάνω από 70 βιογραφιών, έχει μεταφερθεί στο θέατρο και έχουν γραφτεί αναρίθμητα άρθρα, μονογραφίες και διατριβές. Όπως σημείωσε ο στρατηγός Έντμουντ Άλενμπι, επικεφαλής Βρετανός διοικητής στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: «Δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος που ξέρω, που θα μπορούσε να είχε πετύχει αυτό που έκανε ο Λόρενς». Ας δούθμε μερικές λεπτομέρειες από τη ζωή του: 

1. Ο Λόρενς ήταν εξώγαμο και έμαθε την πραγματική του ταυτότητα μόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του.
Το 1879, η 18χρονη Σάρα Λόρενς έφτασε στο απέραντο ιρλανδικό κτήμα του σερ Τόμας Τσάπμαν για να εργαστεί ως γκουβερνάντα για τις τέσσερις κόρες του. Ο βικτωριανός αριστοκράτης και η οικιακή του υπηρέτρια άρχισαν μια σχέση και εκείνη γέννησε κρυφά τον νόθο γιο τους το 1888. Όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο, ο Τσάπμαν άφησε τη σύζυγό του και μετακόμισε στη Βρετανία με τον μεγάλο του έρωτα. Αν και το ζευγάρι δεν παντρεύτηκε ποτέ, υιοθέτησαν το επίθετο «Lawrence» και προσποιήθηκαν ότι ήταν ανδρόγυνο. Ο Τόμας Έντουαρντ έμαθε τις αληθινές ταυτότητες των γονιών του μόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1919.

2. Ο πραγματικός «Λόρενς της Αραβίας» ήταν σχετικά κοντός. Ενώ ο Πίτερ Ο' Τουλ που ενσάρκωσε τον Λόρενς στον κινηματογράφο είχε ύψος 1.88 ο πραγματικός Λόρενς ήταν μόλις 1.55. Ο Λόρενς δεν αναπτύχθηκε κανονικά λόγω του ότι νόσησε βαριά από παρωτίτιδας (μαγουλάδες). Λέγεται ότι ο Λόρενς ήταν ομοφυλόφιλος και σαδιστής, κάτι που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, απλά έχουν γραφτεί κατά καιρούς διάφορες βιογραφίες που καταγράφουν αμφιλεγόμενα περιστατικά.

3. Ο Λόρενς πέρασε το καλοκαίρι του 1909 ταξιδεύοντας μόνος στη Συρία και την Παλαιστίνη για να ερευνήσει τα κάστρα των Σταυροφόρων για τη διατριβή του. Περπάτησε σχεδόν 1.000 μίλια, του επιτέθηκαν, τον πυροβόλησαν, τον έκλεψαν και τον ξυλοκόπησαν άσχημα, αλλά γλύτωσε! Παρά το επώδυνο ταξίδι, ο νεαρός Λόρενς επέστρεψε στη Συρία τον επόμενο χρόνο ακολουθώντας μια αρχαιολογική αποστολή. Τα χρόνια που πέρασε στην περιοχή διεύρυναν τις γνώσεις του στην αραβική γλώσσα και την κουλτούρα των Αράβων.

4. Το 1914 ο βρετανικός στρατός χρησιμοποίησε τον Λόρενς σε αρχαιολογική αποστολή, στη χερσόνησο του Σινά και στην έρημο Νεγκέβ - ένα ερευνητικό ταξίδι που ήταν στην πραγματικότητα κάλυψη για μια μυστική στρατιωτική έρευνα του εδάφους που κατείχαν οι Οθωμανοί Τούρκοι. Μόλις ξεκίνησε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Λόρενς εντάχθηκε στον βρετανικό στρατό ως αξιωματικός πληροφοριών στο Κάιρο. Εργάστηκε σε γραφείο για σχεδόν δύο χρόνια πριν σταλεί στην Αραβία το 1916, όπου, παρά την ανύπαρκτη στρατιωτική του εκπαίδευση, βοήθησε να ηγηθεί αποστολών στο πεδίο της μάχης, αλλά και πίσω από τις εχθρικές γραμμές κατά τη διάρκεια της διετούς Αραβικής Εξέγερσης κατά των Τούρκων.

5. Το 1915 δύο από τα μικρότερα αδέρφια του Λόρενς, ο Φρανκ και ο Γουίλ, σκοτώθηκαν πολεμώντας στο Δυτικό Μέτωπο. Η ενοχή που ένιωθε ο Λόρενς για την ασφαλή δουλειά του στο γραφείο στο Κάιρο καθώς εκατομμύρια πέθαναν στην πρώτη γραμμή τον ώθησαν στο πεδίο της μάχης κατά το ξέσπασμα της Αραβικής Εξέγερσης το 1916.

6. Στη σκιά των εκατομμυρίων ανθρώπων που χάθηκαν στα πεδία των μαχών του Μεγάλου Πολέμου, τα κατορθώματα του Λόρενς δεν είχαν γίνει γνωστά μέχρι τη λήξη του, το 1918. Ήταν τόσο άγνωστη η φυσιογνωμία του, που ακόμη και οι Τούρκοι, που είχαν επικηρύξει το «κεφάλι» του, δεν ήξεραν πως έμοιαζε. Ωστόσο, όταν ο αμερικανός πολεμικός ανταποκριτής Λόουελ Τόμας άρχισε μια περιοδεία το 1919, αφηγούμενος την αποστολή του στη Μέση Ανατολή, οι φωτογραφίες και οι ταινίες που αφορούσαν τον «Λόρενς της Αραβίας» συγκλόνισαν το κοινό και μεταμόρφωσαν τον Βρετανό συνταγματάρχη τόσο σε ήρωα πολέμου όσο και σε διεθνή διασημότητα. Ο Λόουελ Τόμας παρουσίασε λεπτομέρειες για τα κατορθώματά του Λόρενς στο κατάμεστο Madison Square Garden στη Νέα Υόρκη και έκανε το κοινό να παραληρεί!

7. Ο βασιλιάς της Μεγάλης Βρετανίας Γεώργιος Ε' κάλεσε τον Λόρενς στο Παλάτι στις 30 Οκτωβρίου 1918. Ο Λόρενς ήλπιζε ότι θα συζητούσαν για τα σύνορα της ανεξάρτητης Αραβίας, αλλά αντ' αυτού ο βασιλιάς ήθελε να απονείμει τον τίτλο του ιππότη στον 30χρονο υπήκοό του. Πιστεύοντας ότι η βρετανική κυβέρνηση είχε προδώσει τους Άραβες, ο Λόρενς αρνήθηκε την τιμή ευγενικά.

8. Το 1921, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ έγινε υπουργός των Αποικιών και προσέλαβε τον Λόρενς ως σύμβουλο για τις αραβικές υποθέσεις. Οι δύο άντρες θαύμαζαν ο ένας τον άλλον και έγιναν φίλοι για όλη τους τη ζωή.
9. Ο Λόρενς ήταν μανιώδης μοτοσικλετιστής. ήταν ιδιοκτήτης επτά διαφορετικών Brough Superiors, που ονομάστηκαν οι «Rolls-Royces των μοτοσυκλετών». Το πρωί της 13ης Μαΐου 1935, ο Λόρενς διέσχιζε με ταχύτητα έναν επαρχιακό δρόμο με τη μοτοσικλέτα του Brough Superior SS100. Ξαφνικά είδε δύο αγόρια με ποδήλατα και προσπάθησε να τα αποφύγει. Έχασε τον έλεγχο της μοτοσυκλέτας και έπεσε σε ένα βαθύ χαντάκι Ο Λόρενς δεν ανέκαμψε ποτέ από τα σοβαρά εγκεφαλικά του τραύματα και πέθανε σε ηλικία 46 ετών στις 19 Μαΐου. Αργότερα κυκλοφόρησαν φήμες, που δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, ότι τον είχε χτυπήσει ένα μαύρο αυτοκίνητο για να τον βγάλει από τη μέση…

10. Ο Λόρενς ήταν φανατικό χορτοφάγος. Όταν βρέθηκε στη Γαλλία, το 1906, χάρηκε που είδε ένα πρωινό και ότι… «δεν έπρεπε να σκοτωθεί τίποτα για να μας ταΐσει», αν και προειδοποιήθηκε από την οικογένεια που τον φιλοξενούσε ότι «οι χορτοφάγοι γεμίζουν νωρίς έναν τάφο» και πιέστηκε να φάει κρέας. Επίσης, ο Λόρενς έζησε με πλήρη αποχή από το αλκοόλ και τον καπνό. Και πέθανε υγιέστατος…

11. Ο Λόρενς άφησε μια ασυνήθιστη κληρονομιά όταν σχεδίασε μια σειρά γραμματοσήμων για τον Μεγάλο Σαρίφ της Μέκκας. Μετά την έναρξη της Αραβικής, ο Σαρίφ Χουσεΐν ήθελε να δημιουργήσει ανεξάρτητη αραβική ταχυδρομική υπηρεσία. Στην Αίγυπτο, ο Λόρενς, πέρασε πολλές ώρες περιπλανώμενος στους διαδρόμους του Μουσείου του Καΐρου αναζητώντας κατάλληλα αραβουργήματα, πριν σχεδιάσει και τυπώσει τα γραμματόσημα του.

12. Η ζωή του Λόρενς έγινε ταινία το 1962 από τον βρετανό σκηνοθέτη Ντέιβιντ Λιν με πρωταγωνιστή τον Πίτερ Ο’Τουλ και επική μουσική επένδυση από τον Μορίς Ζαρ. Η ταινία απέσπασε 7 Όσκαρ ανάμεσα τους αυτά της καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας.

Ο Λόρενς είχε πει κάποτε: «Η τέχνη της διακυβέρνησης θέλει περισσότερο χαρακτήρα παρά μυαλό». Πόσο δίκιο είχε…