Μελίνα Μερκούρη: Η Ελληνίδα που συγκίνησε τον κόσμο, έφυγε πριν από 26 χρόνια

Τη βάφτισαν Αμαλία – Μαρία, αλλά δεν τη φώναξαν έτσι, ποτέ. Το όνομα που θα χρησιμοποιούσαν σε όλη της τη ζωή, και με το οποίο έγινε πασίγνωστη, ήταν το «Μελίνα» -όπως «μέλι». Βέβαια, πολλές φορές δεν χρειαζόταν καν το επίθετο «Μερκούρη» για να συστηθεί. Ήταν η Μελίνα. Η Μελίνα όλων των Ελλήνων. Αλλά και η Μελίνα των αλλοδαπών.

Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη.

Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με τον ρόλο της Μπλανς από το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος». Μελίνα, όπως πόθος. Η Μελίνα ήταν η «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Η «Ίλια» στο «Ποτέ την Κυριακή». Η Μελίνα στη Νέα Υόρκη, στη θεατρική μεταφορά τού έργου. Η Μελίνα και οι έρωτες, οι αναπάντεχοι. Ο Ζιλ Ντασέν και ο γάμος τους, το 1965. Η Μελίνα «Ποτέ την Κυριακή», η Μελίνα «Φαίδρα», η Μελίνα στο «Τοπκαπί», η Μελίνα είναι «A Dream of Passion», είναι ο ορισμός του θηλυκού.

Η Μερκούρη που πάλεψε σκληρά για την ανατροπή της χούντας. Η Μελίνα «γεννήθηκα Ελληνίδα». Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας επέστρεψε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Το ΠΑΣΟΚ, η Αλλαγή το 1981, η Μελίνα υπουργός Πολιτισμού - ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου.

Η Μελίνα και οι διαπρύσιοι λόγοι της. Το μόνιμο όραμά της η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Το Βρετανικό Μουσείο. Τα Γλυπτά. Τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα δια χειρός της, για να έρθει το θέατρο στην επαρχία. Ο θεσμός τής «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» ήταν δική της έμπνευση.
Όλα αυτά κι ακόμα περισσότερο έριξαν αυλαία στις 6 Μαρτίου του 1994, στο νοσοκομείο «Μεμόριαλ» της Νέας Υόρκης. Της είπαμε για πάντα «αντίο, ρε Μελίνα μας» στις 10 Μαρτίου, στην Ελλάδα που λάτρευε, με τιμές πρωθυπουργού, και ο κιλλίβαντας που τη μετέφερε αχολογούσε το μοιρολόι μας.

Αλήθεια, πόσα δάκρυα και πόσα γέλια να αφήσεις απ' έξω από το βιογραφικό μιας τέτοιας γυναίκας; Τι ξεχνάς στην προσπάθειά σου να θυμηθείς έναν βίο που σε όλες τις εκφάνσεις του ήταν σαν μια ταινία, σαν ένα τεράστιο καρέ; Υπάρχουν κάποιες ζωές που είναι πολύ δύσκολο να περιγραφούν σε λίγες γραμμές. Η ζωή της Μελίνας ήταν μία από αυτές κι εσύ προσπαθείς να γράψεις, 26 χρόνια μετά, αυτά που δεν έχουν κατατεθεί για εκείνο το πλάσμα με το υπέροχο βλέμμα.  

Σήμερα, μια ζωή μετά, σε μια άλλη Ελλάδα, η ίδια δεν θα ήθελε να ζούμε με τις μνήμες, «κάποτε διδάξαμε τη Δημοκρατία και τον Πολιτισμό στην ανθρωπότητα», αλλά θα διψούσε να πάμε παρακάτω, να πλάσουμε ξανά την Ιστορία. Το ίδιο ήθελε να συμβεί και για εκείνη, όταν δεν θα ήταν μαζί μας. Με κάθε αφορμή επαναλάμβανε ότι δεν επιθυμούσε να μείνουμε με τις μνήμες της, αλλά να έχουμε βρει μια νέα Μελίνα, μια καλύτερη έκδοση από εκείνη, όπως έλεγε η ίδια, μια πιο μαχητική. Δυστυχώς, άλλη Μελίνα δεν έχουμε - και είναι πολύ δύσκολο να βρούμε. Ευτυχώς, μας έμειναν κληρονομιά οι μνήμες, από ένα τόσο σπουδαίο θηλυκό.

Και υπό μία έννοια δεν έφυγε ποτέ, είναι διαρκώς ανάμεσά μας. Αυτή η «γυναίκα – φλόγα», η «τελευταία Ελληνίδα θεά» -που μισούσε τα κλισέ- θα είναι για πάντα εδώ. Θα παραμείνει αέναα ένα μεγάλο κομμάτι του Πολιτισμού, του ελληνισμού μας και της Ιστορίας, εκείνη που συγκίνησε όλον τον κόσμο...