Συνέντευξη Δήμητρας Γαλάνη - Μιχάλη Μυτακίδη στο Έθνος

Μια μουσική προσέγγιση στον πλούσιο και πολύτιμο μουσικό κόσμο του Μάρκου Βαμβακάρη επιχειρεί ο διαχρονικά ευρηματικός Σταύρος Ξαρχάκος. Μαζί του σ’ αυτό το υπέροχο ταξίδι πήρε τη Δήμητρα Γαλάνη, τον γιο του Πατριάρχη του ρεμπέτικου, Στέλιο Βαμβακάρη, αλλά και τον Μιχάλη Μυτακίδη, την ψυχή των Active Member.

Η ανομοιογενής, εκ πρώτης όψεως, αυτή συντροφιά θα βρίσκεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στη σκηνή του Gazarte και θα ξεναγεί το κοινό στα σοκάκια της μουσικής αλλά της ψυχής του Μάρκου παίζοντας τα τραγούδια του με τρόπο ανατρεπτικό, έτσι όπως δεν τα έχουμε ακούσει ποτέ μέχρι σήμερα.

Δήμητρα Γαλάνη: «Τα ρεμπέτικα λένε τα πάντα σε πέντε λέξεις»

Πώς νιώθετε γι’ αυτό το νέο μουσικό ταξίδι στον κόσμο του Βαμβακάρη;

Για μένα είναι πολύ σημαντικό, μετά από τόσα χρόνια σ’ αυτό το χώρο, να μπορώ να σκύβω πάνω από ένα υλικό και να το μελετώ σε βάθος. Πόσο μάλλον όταν αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται μέσα από τις επιλογές του Ξαρχάκου o τρόπος του οποίου είναι πολύ διαφορετικός απ’ αυτόν που αναμένεται σ’ ένα τραγούδι χωρίς όμως να χάνει από την αυθεντικότητα και την λαϊκότητά του. Πρόκειται δηλαδή για μια πιο έντεχνη προσέγγιση η οποία όχι μόνο δεν αλλοιώνει αντιθέτως αναδεικνύει αυτήν την τόσο σημαντική προσωπικότητα. Όλο αυτό με κάνει να νιώθω ξανά μαθήτρια, λες και φοιτώ σε ένα Πανεπιστήμιο. Έχει φοβερό ενδιαφέρον. Κι εγώ όσο συνεχίζω να σπουδάζω αυτό που αγαπώ, είμαι ευτυχισμένη.

Τι σημαίνει ο Μάρκος Βαμβακάρης για εσάς και τί για το ελληνικό τραγούδι;

Ο Βαμβακάρης ήταν μια συγκλονιστική προσωπικότητα, πρώτα ως άνθρωπος κι έπειτα ως καλλιτέχνης μιας και αυτά που έγραφε ήταν βιωματικά. Ήταν ένας άνθρωπος που δοκίμαζε τον εαυτό μου μέσα από τα πιο σκληρά πράγματα για να μπορέσει να αντέξει την ευαισθησία του σε μια πολύ δύσκολη εποχή. Πάλευε ανάμεσα στη σκληρότητα και την ευαισθησία. Από κει και πέρα το ρεπερτόριο του Μάρκου αποτελεί έναν μουσικό πολιτισμό στον οποίο δεν έχω εντρυφήσει, επειδή όμως οι δάσκαλοί μου, όπως για παράδειγμα ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης,  βρίσκονταν μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, έχω γνωρίσει ως έναν βαθμό, τον τρόπο προσέγγισής του. Το ρεμπέτικο δεν είναι απλά μία φάση αλλά ένα μεγάλο κομμάτι της αστικής μας παράδοσης το οποίο έχει γεννηθεί εδώ, στη χώρα μας και έχει επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξη του τραγουδιού. Είναι τόσο πλούσιος ο κόσμος αυτός που εγώ, προκειμένου να μπορέσω να μπω μέσα του, μελετάω εδώ και τουλάχιστον πέντε μήνες. Και ανακαλύπτω πως παρότι εγώ έχω πιο μελωδική παιδεία, αυτός ο τρόπος δεν μού είναι άγνωστος. Είναι σχεδόν ο ίδιος τρόπος που έχω συναντήσει στα μπλουζ. Και σ’ αυτή τη γοητευτική αλητεία του αυθεντικού νιώθω πολύ κοντά.

Ποια θεωρείτε πως ήταν τα πιο δυνατά στοιχεία αυτών των τραγουδιών τα οποία τους εξασφάλισαν τη διαχρονικότητα;

Η αλήθεια είναι αυτή που μένει στο χρόνο. Οι…δηθενιές εξαφανίζονται. Και συγκινούμε αφάνταστα που βλέπω, τον τελευταίο καιρό, όλο και περισσότερους νέους μουσικούς να ξανασκύβουν πάνω απ’ αυτό το πολύτιμο μουσικό υλικό, μέσα από διασκευές, μέσα από νέες προσεγγίσεις, ακόμη κι αν αυτές δεν είναι πάντα επιτυχημένες. Γι΄ αυτό και πρέπει να είμαστε ευγνώμονες σε ανθρώπους σαν τον Σταύρο Ξαρχάκο, έναν από τους τελευταίους των Μοϊκανών, που τα φέρνει αυτά τα τραγούδια στην επιφάνεια με τέτοια γνώση. Γιατί στην επιφάνεια θα βρίσκονται πάντα. Η βαθιά γνώση τους όμως και ο τρόπος που παρουσιάζονται κάνουν τη διαφορά. Κι ο Ξαρχάκος έχει εμμονή με τον Βαμβακάρη από το 1964.

Η επιστροφή στο μουσικό μας παρελθόν σηματοδοτεί μια βαθιά σύγχρονη ανάγκη;

Βέβαια. Δείχνει μια ανάγκη καθαρότητας αισθημάτων. Τα ρεμπέτικα λένε τα πάντα μέσα σε πέντε λέξεις, χωρίς στολίδια, χωρίς φιοριτούρες. Είναι αίσθημα. Και οι μεγάλοι μας στιχουργοί, όπως ο Νίκος Γκάτσος για παράδειγμα. Αυτό το αίσθημα ακολούθησαν. Έγραφαν, μιλούσαν κρατώντας την καθαρότητα των αισθημάτων. Νομίζω λοιπόν πως μέσα σε μία εποχή φοβερής σύγχυσης και υπερπληθώρας πληροφοριών ίσως και παραπληροφόρησης, ο νέος άνθρωπος οσφρίζεται και επιλέγει ό,τιδήποτε είναι αυθεντικό και καθαρό.

Η εκ νέου παρουσίαση αξιόλογων μουσικών κομματιών του παρελθόντος στη νεολαία πρέπει να γίνεται με ανανεωμένο τρόπο και σύγχρονα μέσα;

Με οποιοδήποτε τρόπο μπορεί να γίνει αρκεί να υπάρχει η γνώση. Ο Ξαρχάκος, για παράδειγμα, έχει φτιάξει ένα πρόγραμμα που ξετυλίγεται σαν κινηματογραφική ταινία. Αυτό που παρατηρώ πάντως είναι πως οι νέοι μουσικοί το προσεγγίζουν αυτό το υλικό με πολύ λιτό τρόπο, με λίγα όργανα, αφαιρετικά έτσι ώστε να αποκαλύπτεται καλύτερα η ουσία τους.

Μιχάλης Μυτακίδης: «Όταν γλεντάμε, αυτά τραγουδάμε»

Τι δουλειά μπορεί να έχει ένας ράπερ σ’ ένα μουσικό αφιέρωμα στον Μάρκο Βαμβακάρη; Σάς εξέπληξε η πρόταση τού Σταύρου Ξαρχάκου;

Φυσικά και ήταν έκπληξη για μένα. Αλλά σέβομαι και εμπιστεύομαι τόσο τον μαέστρο ώστε ήμουν απολύτως σίγουρος ότι θα μού αρέσει το αποτέλεσμα και αυτής της δουλειάς του.

Ρωτήσατε τον Σταύρο Ξαρχάκο γιατί επέλεξε εσάς για αυτό το νέο πρότζεκτ, τι ακριβώς ήθελε από σάς;

Τον ρώτησα και μού απάντησε πως με είχε δει στο αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου, που έγινε στο Ηρώδειο, και ήθελε κάτι αντίστοιχο από μένα.

Η δική σας σχέση με το ρεμπέτικο και τον Μάρκο Βαμβακάρη ποια ήταν μέχρι σήμερα;

Έχω μεγαλώσει στο Πέραμα και η μισή μου οικογένεια είναι από τη Σύρο. Το έχω στο αίμα μου το λαϊκό και το ρεμπέτικο τραγούδι. Όταν γλεντάμε αυτά τραγουδάμε, δεν τραγουδάμε τα δικά μας. Απλά δεν ασχολήθηκα με αυτό το μουσικό είδος γιατί είχε την εντύπωση πως δεν είμαι κατάλληλος για κάτι τέτοιο. Τελικά η ζωή έδειξε ότι είχα άδικο.

Θεωρείτε πως εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο για σάς η συμμετοχή σας σ’ αυτή τη μουσική παράσταση δεδομένου ότι είναι κάτι εντελώς κόντρα σε όσα έχετε κάνει μέχρι σήμερα; Είπατε αμέσως το «ναι» ή το φοβηθήκατε στην αρχή;

Αυτό που απάντησα στον Σταύρο Ξαρχάκο, όταν μού έκανε την πρόταση, ήταν «ναι μαέστρο μου, φτάνει να μπορώ». Τελικά το φέραμε έτσι ώστε ο καθένας αυτή την παράσταση να κάνει, αυτό που μπορεί να κάνει καλά.

Δηλαδή θα σάς ακούσατε να ραπάρετε με Βαμβακάρη;

Όχι αλλά θα κάνω άλλα πράγματα. Υπάρχουν βέβαια κάποιες εκπλήξεις, παρλάτες και πρόζες. Η αλήθεια είναι πως αυτό που ετοιμάσαμε δεν περιγράφεται εύκολα. Πρέπει να το δει κάποιος για να το καταλάβει.

Πάντως η δική σας συμμετοχή είναι η πιο απρόσμενη, η πιο ανατρεπτική…

Η πιο ανατρεπτική παρουσία ήταν, είναι και θα είναι πάντα αυτή του Μάρκου Βαμβακάρη. Εξαιρετικά ανατρεπτικά είναι επίσης αυτά που κάνει ο Σταύρος Ξαρχάκος.

Νιώθεις ότι υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία ανάμεσα στο χιπ χοπ και στο ρεμπέτικο;

Ως προς τη μουσική όχι, ως προς τη θεματική όμως ναι. Όλο αυτό το διάστημα που διάβασα πολλά σχετικά με τον Μάρκο και μίλησα ατελείωτες ώρες για εκείνον με τον γιο του, το Στέλιο, αντιλήφθηκα πως και στους δύο αυτούς μουσικούς τρόπους υπάρχει πολύ έντονη η έννοια της ανησυχίας.