Νίκος Πηγαδάς: Η δουλειά του δημοσιογράφου είναι να ελέγχει την εξουσία

Μαχητικός, αντισυμβατικός, εργατικός, ευγενής, επαγγελματίας και άνθρωπος με κεφαλαία γράμματα: Αυτός είναι ο Νίκος Πηγαδάς, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας που τιμήθηκε προ ημερών από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Δοκιμίου – Μελέτης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου του. Κι όσοι είχαν την τύχη να δουλέψουν κοντά του, σε κάποια από τις μεγάλες εφημερίδες με τις οποίες συνεργάστηκε, γνωρίζουν καλά πως αυτό το βραβείο το άξιζε και με το παραπάνω.

Όχι μόνον για τα ενδιαφέροντα, με βαθύ ιστορικό χαρακτήρα βιβλία που έχει γράψει, με πιο πρόσφατο «Το όχι της ρωμιοσύνης», την μακρόχρονη και έντιμη δημοσιογραφική του διαδρομή και τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ του αλλά, κυρίως, γιατί ο «Καπετάνιος», όπως είναι γνωστός στην δημοσιογραφική οικογένεια, αποτελεί μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου που κατάφερε να πορευτεί και να καταξιωθεί, ακόμη και στην συνείδηση των «αντιπάλων» του, μέσα από τους υπέρ του δικαίου αγώνες του και τα μεγάλα «όχι» του!

Τί συμβολίζει για σάς το βραβείο που σάς απένειμε η Ακαδημία Αθηνών;

Το βραβείο αυτό αποτελεί για μένα μια δικαίωση ζωής και δράσης. Η μεγάλη μου αγάπη, η δημοσιογραφία, και οι εμπειρίες που απέκτησα μέσα από αυτήν, με οδήγησαν στη συγγραφή. Σε κάποιες περιπτώσεις βιβλίων μου μάλιστα, όπως το «Αίγινα…κάθε κελί σελίδα ιστορίας», το ερέθισμα το πήρα από μία έρευνα που είχα κάνει και είχε δημοσιευθεί στο «ΈΘΝΟΣ». Επίσης στα βιβλία μου αποτυπώνεται η ερωτική σχέση που ανέκαθεν είχα με την ιστορία και ιδιαιτέρως την ελληνική ιστορία. Στο δε τελευταίο μου βιβλίο, «Το όχι της ρωμιοσύνης», με βοήθησε και ένα προσωπικό γεγονός, το ότι είχα ζήσει μέσα στο σπίτι μου τη φρίκη του πολέμου μιας και ο πατέρας μου είχε πολεμήσει στην Αλβανία απ’ όπου γύρισε ανάπηρος.

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το καλύτερο βραβείο για έναν δημοσιογράφο και ποιο για έναν συγγραφέα;

Και για τις δύο ιδιότητες ένα είναι το μεγαλύτερο βραβείο: να σε διαβάζει ο κόσμος. Κι όταν γράφεις την αλήθεια είτε σε ένα δημοσιογραφικό κείμενο είτε σε ένα βιβλίο είναι σίγουρο πως ο κόσμος θα το καταλάβει και θα σε ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους.

Πόσο δύσκολο είναι για έναν επαγγελματία δημοσιογράφο να υπηρετήσει με συνέπεια το σημαντικό λειτούργημά του χωρίς να κάνει εκπτώσεις τις βασικές αρχές του;

Είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. Το σημαντικότερο είναι να μάθεις να λες «όχι». Εγώ έχω πει πολλά «όχι» στη δημοσιογραφική μου πορεία και δεν το μετάνιωσα ποτέ. Δεν δέχτηκα ποτέ να γράψω καθ’ υπαγόρευση. Κάποτε, σε μία από τις μεγάλες εφημερίδες που εργάστηκα μού είπε κάποιος ανώτερός μου να συμπεριλάβω στο ρεπορτάζ μου κάποιες δικές του πληροφορίες. Η απάντηση που τού έδωσα ήταν: «Συγγνώμη αλλά εγώ δεν υπογράφω ποτέ κείμενα που δεν είναι δικά μου». Στην δουλειά μου πάντα πάλευα για το δίκιο και την αλήθεια. Και προκειμένου να τα υπερασπιστώ αυτά δεν υποχωρούσα.

Υπήρξαν άνθρωποι που προσπάθησαν να σάς βάλουν εμπόδια;

Πολλές φορές. Μέχρι και για τη ζωή μου είχα δεχτεί απειλές από διάφορους θιγόμενους από τα ρεπορτάζ μου. Δεν έκανα πίσω όμως γιατί η δουλειά του δημοσιογράφου είναι να ελέγχει την εξουσία. Γι’ αυτό και δεν πατούσα ποτέ στα γραφεία των Υπουργείων. Κρατούσα αποστάσεις γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσα να είμαι αντικειμενικός. Ακόμη και στη γυναίκα μου είχα απαγορεύσει να πάει μια κρουαζιέρα που ήθελε κάποτε, για να μην θεωρηθεί ότι εκμεταλλεύομαι την ιδιότητά μου για να ταξιδεύει η οικογένειά μου δωρεάν. Ούτε την απόλυση φοβόμουν γιατί ήξερα πως είμαι επαρκής δημοσιογράφος και πως, αν με διώξουν, θα βρω αλλού δουλειά. Οι επαρκείς πατούν γερά στα πόδια τους, οι μέτριοι φοβούνται. Και είμαι πεπεισμένος ότι όσοι αντιστέκονται, βγαίνουν στο τέλος κερδισμένοι αφού τους παραδέχονται ακόμη και οι αντίπαλοί τους.

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα σημαντικότερα προβλήματα της σύγχρονης δημοσιογραφίας;

Η δημοσιογραφία σήμερα έχει χάσει την αίγλη της γιατί σε ένα μεγάλο βαθμό ο κλάδος έχει διαβρωθεί. Κι αυτό οφείλεται στο ότι πολλά μέσα εξαρτώνται από συγκεκριμένα κέντρα εξουσίας και δεν υπηρετούν τον βασικό σκοπό της δημοσιογραφίας που είναι η αλήθεια. Οι δημοσιογράφοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη του κόσμου και, δυστυχώς, αυτό παίρνει μπάλα και τους αξιόλογους συναδέλφους που συνεχίζουν να παλεύουν με όπλα τα καλά ρεπορτάζ τους και το ήθος τους.

Ποιες είναι οι βασικές συμβουλές που θα δίνατε σε έναν νέο δημοσιογράφο;

Να τολμάει να λέει «όχι» και να μάθει να κάνει καλό ρεπορτάζ. Γιατί βλέπω ότι, ειδικά στα σάιτ, ρεπορτάζ δεν υπάρχει. Επίσης να μην στοχεύουν στο να γίνουν φίρμες. Γιατί φίρμες υπάρχουν πολλές, φίρμες όμως που να είναι ταυτόχρονα καλοί δημοσιογράφοι λίγες.