Ταυτι?ζεται α?ραγε η με?ση οικογε?νεια με τους «χαρωπου?ς» celebrities;

Ποια είναι τα... κατάλοιπα που θα αφήσει ο κορονοϊός στην καθημερινότητά μας την επόμενη μέρα; Η λογική της ευκαιρίας για ενδοσκόπηση που συχνά προτείνεται από τους celebrities μέσω της TV ή και των social media αγγίζει τον μέσο άνθρωπο, ο οποίος έχει τον φόβο για την υγεία του ή και την άμεση ή έμμεση απειλή της οικονομικής ένδειας;

Είναι αλήθεια ότι η κρίση διαρρηγνύει τη συνοχή και τη συνέχεια της ύπαρξής μας, ανατρέπει όσα έως εκείνη τη στιγμή θεωρούσαμε δεδομένα, δημιουργεί αβεβαιότητα και αίσθηση απώλειας του ελέγχου, και ένα όπλο για να την αντέξουμε ψυχικά είναι να στοχαστούμε για ό,τι μας έχει συμβεί και να επαναπροσδιορίσουμε τον εαυτό μας και τις σχέσεις μας μέσα στη νέα συνθήκη.

Αλλά για να το κάνεις αυτό πρέπει να έχεις τον χρόνο και τους πόρους - ψυχικούς και υλικούς. Οι διασημότητες που συμβουλεύουν χαρωπά, μέσα από την πολυτέλεια της δικής τους ζωής, ότι τώρα μας δίνεται η ευκαιρία να ασκηθούμε ή να ενδοσκοπήσουμε αφήνουν παντελώς αδιάφορη μια οικογένεια με δύο παιδιά που ζει σε μικρό διαμέρισμα, ίσως χωρίς ούτε μπαλκόνι, με μονάχα έναν υπολογιστή, απ’ όπου όλοι ταυτοχρόνως προσπαθούν να παρακολουθήσουν μαθήματα ή να εργαστούν. Τέτοιες «συμβουλές», αντίθετα, δημιουργούν σύγχυση, θυμό ή μνησικακία, συναισθήματα που μειώνουν τους ψυχικούς πόρους που χρειάζονται οι άνθρωποι για να αντέξουν.

Οταν οι κρίσεις περνούν, αλλάζει η νοοτροπία ή επιστρέφουμε στις ίδιες σκέψεις και συμπεριφορές; 

Αυτό εξαρτάται από το πώς «αξιοποιούμε» ψυχικά μια κρίση, προσωπική ή κοινωνική. Κάποιοι άνθρωποι υποσυνείδητα μειώνουν τη σημασία της κατάστασης, γιατί αυτό απαλύνει την αναστάτωσή τους και συμπεριφέρονται σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Κάποιοι άλλοι έχουν ανάγκη να βρουν ένα καινούργιο νόημα στη ζωή, έναν καινούργιο τρόπο να υπάρχουν. Οι δεύτεροι ίσως αλλάξουν νοοτροπία. Ολοι όμως, για κάμποσο καιρό αφότου η κρίση παρέλθει, διατηρούν κάποιες συμπεριφορές προστασίας για αρκετό διάστημα. Ισως, λοιπόν, συνεχίσουμε να πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας και ίσως μας πάρει χρόνο έως ότου καταφέρουμε να αγκαλιάσουμε αυθόρμητα ξανά τους οικείους μας, αλλά σιγά σιγά ο φόβος καταλαγιάζει. 

Πώς βλέπουμε πλέον τον γείτονα και τον διπλανό μας; Σαν απειλή ή σαν ευκαιρία για επικοινωνία; 

Σε καταστάσεις γενικευμένης απειλής όπως αυτή που ζούμε τούτη την περίοδο, οι άνθρωποι γενικά συσπειρώνονται μεταξύ τους και σε συνθήκες απομόνωσης αναζητούν ευκαιρίες για επικοινωνία. Ομως, η αβεβαιότητα που υπάρχει σε κάθε κρίση μάς θέτει αυτόματα σε επιφυλακή απέναντι σε οτιδήποτε και οποιονδήποτε μας φαίνεται ανοίκειος. 

Συσπειρωνόμαστε με τους οικείους και τους ομοίους μας, αλλά οχυρωνόμαστε μπροστά σε όποιον μοιάζει διαφορετικός. Αυτή η στάση, η οποία πηγάζει από τη μεγάλη αγωνία που φέρνουν η αβεβαιότητα, η διατάραξη της καθημερινότητας και η αίσθηση απώλειας του ελέγχου της ζωής μας, οξύνει την πόλωση, μεγεθύνει την ανάγκη να βρούμε κάποιον για να τον θεωρήσουμε υπαίτιο και οξύνει τις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις. 

(Δημοσίευση στο τεύχος του περιοδικού TV Εθνος, που κυκλοφόρησε με το Εθνος της Κυριακής, το Σάββατο 18 Απριλίου)